spørsmålet  |
svaret |
|
begynn å lære
|
|
to powłoka ziemi którą tworzą mieszanina gazów zwana powietrzem atmosferycznym
|
|
|
stałe składniki atmosfery begynn å lære
|
|
|
|
|
zmienne składniki atmosfery begynn å lære
|
|
para wodna, tlenek węgla, tlenki azotu, ozon
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
traposfera, tropopauza, stratosfera, stratopauza, mezosfera, mezopauza, termosfera, egzosfera
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
6-8 km na biegunach, 18km w strefie międzyzwrotnikowej 80% masy atmosfery, procesy kształtujące pogodę, klimat
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
15 – 50 km rozciąga się ozonosfera warstwa ozonowa 11-50km + w dolenj części prądy strumienioqe
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
wyróżnia się w niej jonosferę w której występują zorze polarne krąży w niej większość kosmicznych stacji naukowych i sztucznych satelitów 85-800km
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
kiedy cząsteczki wiatru słonecznego docierają do magnetosfery Ziemi część z nich trafia do jonosfery gdzie dochodzi do ich zdarzenia z atomami i cząsteczkami azotu oraz tlenu. konsekwencją tego zjawiska jest świecenie z jonizowanych gazów
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
połączenie promieniowania bezpośredniego i promieniowania rozproszonego
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
zdolność odbijania promieniowania słonecznego przez daną powierzchnię
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
promieniowanie krótkofalowe to energia słoneczna docierająca do ziemi, a promieniowanie długofalowe to jest odbite od ziemi promieniowanie
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
bezwładny nieuporządkowany ruch powietrza ciało przenosi się od warstw cieplejszych do warstw chłodniejszych
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
poziomy ruch powietrza atmosferycznego polegający na napływaniu powietrza o określonych właściwościach nad dany obszar
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
uporządkowany pionowy ruch powietrza unoszenie lub opadanie
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
proces termodynamiczny zachodzący bez wymiany ciepła z otoczniem, w trakcie którego następuje ochładzanie unoszącego się powietrza (przez rozprężanie powietrza) lub ogrzewanie osiadającego powietrza (przez jego sprężanie).
|
|
|
para wodna zamienia się w lód begynn å lære
|
|
|
|
|
lód zamienia się w pary wodną begynn å lære
|
|
|
|
|
wartość średniego gradientu adiabatycznego begynn å lære
|
|
0,6 stopni celsjusza/100 m
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
siła z jaką naciska słup powietrze na jednostkę ziemi
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
układ zamkniętych i zabaw w których ciśnienie atmosferyczne maleje w kierunku środka
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
promieniowanie bezpośrednie (nie zatrzymywane przez atmosferę), promieniowanie rozproszone (odbite od chmur i zanieczyszczeń)
|
|
|
promieniowanie krótkofalowe begynn å lære
|
|
promieniowanie słoneczne. po dotarciu do atmosfery ulega rozproszeniu, pochłonięciu a także odbiciu przez chmury i inne cząsteczki znajdujące się w atmosferze, jak również ozon, dwutlenek węgla i parę wodną.
|
|
|
PROMIENIOWANIE DŁUGOFALOWE (cieplne) begynn å lære
|
|
powoduje wzrost temperatury w dolnych warstwach troposfera. promieniowanie pochłonięte przez lądy i morza, które oddaja promieniowanie długofalowe.
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
ogół zjawisk fizycznych występujących w troposferze w określonym miejscu i czasie.
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
Charakterystyczny dla danego obszaru przebieg pogody, ustalony na podstawie wieloletnich informacji.
|
|
|
średni spadek temperatury z wysokością begynn å lære
|
|
|
|
|
najwyższa temperatura na ziemi begynn å lære
|
|
Al-Azizijja (Libia) 57.8, Dolina Śmierci (USA) 56.7
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
stacja wostok (Antarktyda) - 89.6 ojmiakon (Rosja) - 67.8
|
|
|
WYŻ BARYCZNY (antycyklon) begynn å lære
|
|
układ o wyższym ciśnieniu w centrum niż w otoczeniu
|
|
|
normalne ciśnienie atmosferyczne begynn å lære
|
|
|
|
|
najniższe ciśnienie atmosferyczne begynn å lære
|
|
Mount Everest (Himalaje) 330hPa
|
|
|
spadek ciśnienia atmosferycznego z wysokością begynn å lære
|
|
1hPa/8m
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
poziomy ruch powietrza (przy powierzchni ziemi) wywołany różnicą ciśnienia atmosferycznego między sąsiednimi obszarami. Im większa różnica ciśnienia, tym większa prędkość wiatru. wpływ ma siła coriolisa.
|
|
|
wiatr wieje zawsze w kierunku... begynn å lære
|
|
WIATR ZAWSZE WIEJE Z WYŻU DO NIŻU
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
Krążenie powietrza te skali globalnej, poprzez strefową, południkową i pionową wymianę powietrza. transportuje energię, wilgoc i moment pędu w atmosferze.
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
między równikiem a zwrotnikiem.
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
Poziomy ruch powietrza w górnej części troposfery i w dolnej stratosferze.
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
powstają w sąsiedztwie oceanu i lądu. przyczyna: różny sposób nagrzewania obszarów morskich i lądowych.
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
przynosi wilgotne, chłodniejsze powietrze
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
fen w Alpach, wiatr halny w tatrach
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
Dzienny, wieje z dna doliny w górę stoku
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
Nocny, wieje po stoku w kierunku dna doliny
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
Chłodna pora roku, bardzo silny, suchy, zimny i porywisty wiatr spływający znad lądu nad morze (jezioro)
|
|
|
Wiatr spływowy nad Adriatykiem begynn å lære
|
|
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
5 a 25 szerokość geograficzna, głęboki niż > wir, ogromna siła wiatru, przekracza 100km/h, w oku cyklonu cisza
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
Nad bardzo nagrzanym lądem, niskie i umiarkowane szerokości geograficzne, mniejsza siła wiatru i niszcząca niż cyklony
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
To zawarta w nim para wodna pochodząca z praowania: wód powierzchniowych, powierzchni lądowych, gleby, organizmów. Suche powietrze 0%, wilgotne do 4% objętości
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
Masa pary wodnej w atmosferze (w gramach) w jednostce objętości powietrza (1m3) g/m3
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
Wielkość nasycenia powietrza parą wodną - %%%
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
Przejście pary wodnej w stan stały (z pominięciem ciekłego)
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
Wysokość, na której zaczyna się proces kondensacji
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
Temperatura, w której dochodzi do kondensacji/resublimacji
|
|
|
Produkty kondensacji pary wodnej begynn å lære
|
|
Osad atmosferyczny, mgła, chmura
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
Kropelki wody, ciepła pora roku, jako efekt nocnego wypromieniowania
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
Kryształki lodu, efekt cieplejszego powietrza z ochłodzonym podłożem
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
Lodowy osad: szczotki, mrozy, zamarzanie przechłodzonych kropel mgieł
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
Warstwa lodu na gruncie, zamarzanie kropli deszczu na silnie wychłodzonej powierzchni
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
Zawiesina kropelki wody + kryształki lodu, dotyka podstawą terenu, ogranicza widzialność poniżej 1km
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
Efekt silnego nocnego wychłodzenia powierzchni gruntu, jesień zima, bagna, leśne polany, zbiorniki wodne
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
Efekt napływu ciepłej i wilgotnej masy powietrza nad wychłodzone podłoże
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
Widoczny gołym okiem zbiór kropelek wody i kryształków lodu wytworzony w powietrzu w skutek kondensacji lub resublimacji pary wodnej.
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
CIRRUS (Ci) przysłania lekko słońce, nie rzuca cienia
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
CUMULUS (Cu) Wyraźny kształt, nie daje deszczu
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
Warstwowo-deszczowe (NIMBOSTRATURS NS), kłębiasto-deszczowe (CUMULONIMBUS CB) > chmury burzowe
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
Produkt kondensacji pary wodnej. Powstają gdy krople wody (lub lód) osiąga tak duży rozmiar, że spada na ziemie.
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
opad kropelek wody, większe niż 0,5mm
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
Opad nieforemnych bryłek lodu, powyżej 2-5mm, ciepła pora
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
Spowodowany silnym nagrzaniem podłoża i wstępującymi (wznoszącymi) ruchami ciepłego powietrza
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
Wywołany przemieszczaniem się mas powietrza, związane z frontami
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
Związany z urozmaiconą rzeźbą terenu (np fen)
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
Opad, krople o średnicy mniejszej od 0,5mm
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
Opad białych ziaren lodowych o średnicy 2-5mm
|
|
|
Miejsca z największym średnim opadem rocznym begynn å lære
|
|
Czerrapunndżi (Indie - 11902mm, Mawsynram (Indie) - 11872mm, Mount Wai-ale-ale - 11 680mm
|
|
|
Miejsca z najmniejszym śr. opadem atmosferycznym begynn å lære
|
|
Arica (chile) - 8mm, Dolina Śmierci USA (4mm), Wadi Halfa (sudan) - 2,5mm
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
Wielka ilość powietrza w troposferze, rozpościerająca się nad rozległymi obszarami. Nabiera cech podłoża - temperaturę wilgotność itp.
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
Masa powietrza arktycznego, strefa wyżów okołobiegunowych
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
Masa powietrza antarktycznego, strefa wyżów okołobiegunowych
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
Masa powietrza polarnego, umiarkowane szerokości
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
Masa powietrza zwrotnikowego, strefa wyżów podzwrotnikowych
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
Masa powietrza równikowego
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
Strefa przejściowa między dwoma masami powietrza o różnych właściwościach.
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
Ciepłe nachodzi na zimne, obniża się ciśnienie, nieznacznie wzrasta temperatura, chmury: cirrus, nimbostratus, mało intensywne opady ale ciągłe
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
Chłodne napiera na ciepłe, ciepłe leci do góry, obniża się temperatura, chmury: cumulonimbus, nimbostratus, intensywne ale krótkie opady
|
|
|
EFEKT CIEPLARNIANY (SZKLARNIOWY) begynn å lære
|
|
Gazy szklarniowe (dwutlenek węgla, metan, freony, para wodna) nie pozwala uciec promieniowaniu ziemskiemu w kosmos.
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
Zwiększenie temperatury w centrum miasta o ok. 2-3 stopnie
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
Niszczenie warstwy ozonowej, która chroni przed promieniowaniem UV. Przez> Freony> lodówki, klimatyzatory, aerozole, sztuczny śnieg
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
dwutlenki siarki> elektrownie węglowe > spaliny> tlenek węgla > tlenek azotu + para wodna = kwasy
|
|
|
Rozkład temperatury na powierzchni ziemi uzależniony jest od begynn å lære
|
|
-Szerokości geograficznej -Wysokości nad poziomem morza
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
Różnica między najwyższą i najniższą zanotowaną w danym czasie temperaturą.
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
Obszar podwyższonego ciśnienia wciśnięty w obszar obniżonego ciśnienia, peryferyjna część wyżu.
|
|
|
Zatoka niskiego ciśnienia begynn å lære
|
|
Obszar obniżonego ciśnienia wciśnięty w obszar podwyższonego ciśnienia, peryferyjna część niżu.
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
suchy, gorący wiatr, w basenie morza Śródziemnego.
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
chłodny, porywisty wiatr, spływający z ladu nad zbiornik
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
cumulonimbus klebiasto deszczowa
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
|
|
|
Strefa klimatów równikowych (wybitnie wilgotny, podrównikowy wilgotny, podrównikowy suchy) begynn å lære
|
|
śr temperatura powyżej 20, małe roczne i dobowe amplitudy temperatury, duże opady związane z zenitalnym położeniem słońca podrównikowy- pora sucha i deszczowa
|
|
|
Strefa klimatów zwrotnikowych (wilgotny(morski), monsumowy, skrajnie suchy(pustynny)) begynn å lære
|
|
śr roczna powyżej 20, najchłodniejszy miesiąc powyżej 10 klimat wilgotny - opady w lecie (szczególnie w odmianie monsumowej) klimat suchy- duże dobowe amplitudy, najwyższe temperatury na ziemi, opady sporadyczne/brak
|
|
|
Strefa klimatów podzwrotnikowych (śródziemnomorski, monsumowy, suchy) begynn å lære
|
|
klimat śródziemnomorski -max opady w zimie, monsumowy - max opady latem klimat morski - najchłodniejszy powyżej 10, klimat kontynentalny - najchłodniejszy poniżej 0
|
|
|
Strefa klimatów umiarkowanych CIEPŁYCH begynn å lære
|
|
śr roczna od 0 do 10, najcieplejszy miesiac powyzej 10
|
|
|
Strefa klimatów umiarkowanych CHŁODNYCH begynn å lære
|
|
Max opady w lecie (morskim cały rok), średnia 3 miesięcy letnich przekracza 15
|
|
|
Strefa klimatów okołobiegunowych (subpolarny, polarny) begynn å lære
|
|
śr roczna poniżej 0 stopni, niewielkie całoroczne opady polarny - śr najcieplejszego miesiąca poniżej 0 subpolarny- śr najcieplejszego miesiąca poniżej 10
|
|
|
