spørsmålet  |
svaret |
Cytologia to dziedzina biologii - zajmuje się: begynn å lære
|
|
Cytologia to dziedzina biologii zajmująca się komórkami
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
Komórka to podstawowa jednostka budulcowa i strukturalna organizmu, która jest zdolna do wykonywania wszystkich procesów życiowych.
|
|
|
Organizmy jednokomórkowe - charakterystyka begynn å lære
|
|
1 komórka, nie specjalizuje się, sama wykonuje wszystkie czynności życiowe
|
|
|
Organizmy jednokomórkowe - przykłady begynn å lære
|
|
bakterie, protisty, grzyby, rośliny pierwotnie wodne
|
|
|
Formy kolonijne - co to jest begynn å lære
|
|
Zespoły luźno połączonych ze sobą komórek za pomocą ś. komórkowych lub galaretowatych otoczek, której komórki nie specjalizują się
|
|
|
ow. plechowe - charakterystyka begynn å lære
|
|
Zbudowane z wielu komórek zależnych od siebie, a ich wspólne ciało jest niezróżnicowane lub słabo zróżnicowane
|
|
|
ow. tkankowe - charakterystyka begynn å lære
|
|
zespół komórek zależnych od siebie, której wspólne ciało jest wyraźnie zróżnicowane
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
protisty, grzyby, rośliny pierwotnie wodne
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
|
|
|
wielkość i kształt komórki - określ begynn å lære
|
|
w większości mikroskopijne, kształt zbliżony do kuli lub sześcianu
|
|
|
wielkość i kształt - znaczenie begynn å lære
|
|
chodzi o stosunek powierzchni do objętości, dzięki czemu jest wydajny transport wewnątrz i między komórkami
|
|
|
stosunek powierzchni f. kolonijne begynn å lære
|
|
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
składają się z wielu komórek, które się specjalizują oraz wymieniają się substancjami
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
|
|
|
przykłady kom. prokariotycznych begynn å lære
|
|
|
|
|
przykłady kom. eukariotycznych begynn å lære
|
|
k. roślinne, zwierzęce i grzybowe
|
|
|
materiał genetyczny komórek prokariotycznych begynn å lære
|
|
koliście zamknięta cząsteczka (1-nić) DNA w postaci genoforu, która znajduje się w nukleoidzie
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
|
|
|
materiał genetyczny komórek eukariotycznych begynn å lære
|
|
postać liniowych cz. DNA otoczonych otoczką jądrową
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
pętle z cz. DNA stabilizowane przez białka niehistonowe
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
cz. DNA nawinięte na białka histonowe
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
Roztwór koloidalny, w którym zanurzone są wszystkie organelle komórkowe
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
najbardziej skondensowana struktura DNA, składająca się z DNA i histonów
|
|
|
Cechy wspólne pro. i euk. begynn å lære
|
|
Oddzielone od otoczenia błoną komórkową, wnętrze wypełnione cytozolem lub cytoplazmą, materiał genetyczny ma postać DNA, zawierają rybosomy
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
Nie zawsze występują ściany komórkowe (w prok. z peptydoglikanu - mureiny, w euk. z polisacharydów - celulozy lub chityny), dna w prok. jako genofor a w euk. jako liniowe cz. DNA z otoczką jądrową, kompmrmentacja w euk. a w prok. nie
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
małe koliste 2-niciowe DNA, które zwierają geny, które kodują cechy zwiększające prawdopodobieństwo na przeżycie w niekorzystnym środowisku
|
|
|
Ściana komórkowa w kom. prokariotycznych jest z begynn å lære
|
|
|
|
|
gram + co to znaczy (ściana kom. w prokariotycznych) begynn å lære
|
|
|
|
|
gram - co to znaczy (ściana kom. w prokariotycznych) begynn å lære
|
|
tylko 1 warstwa mureiny oraz błona białkowo-lipidowa
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
tworzone przez błonę otaczającą cytoplazmę i pełnią różne funkcje
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
wypuklenie w którym zachodzi tlenowe oddychanie komórkowe
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
wypuklenia, które zawierają w sobie barwniki fotosyntetyczne.
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
wyłącznie w autotroficznych bakteriach fotosyntetyzujących, np. u sinic - chrolofil
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
struktury zbudowane z rRNA i białek, odbywa się tam biosynteza białek
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
Chromosom bakteryjny znajduje się w nukleoidzie
|
|
|
Co nie zawsze posiadają kom. prokariotyczne begynn å lære
|
|
błona zewnętrzna, otoczka śluzowa, rzęska ale inna niż w kom. eukariotycznych
|
|
|
materiał zapasowy komórek zwierzęcych begynn å lære
|
|
|
|
|
kom zwierzęce od środowiska oddzielone begynn å lære
|
|
|
|
|
Co mają kom. zwierz. charakterystycznego begynn å lære
|
|
|
|
|
Kom. grzybowe są oddzielone od środowiska begynn å lære
|
|
Za pomocą ściany kom. z chityny i błony kom.
|
|
|
Jakim organizmem jest kom. grzybowa? begynn å lære
|
|
Jest organizmem cudzożywnym
|
|
|
Czy kom. grzybowe mają zdolności? begynn å lære
|
|
|
|
|
Jaki jest podstawowy materiał zapasowy kom. grzybowej? begynn å lære
|
|
|
|
|
kom. roślinne są oddzielone od środowiska... begynn å lære
|
|
za pomocą ściany komórkowej z celulozy i błony komórkowej
|
|
|
Co charakterystycznego posiadają kom. roślinne? begynn å lære
|
|
Duże wakuole i plastydy (chroloplast)
|
|
|
Podstawowy materiał zapasowy kom. roślinnej begynn å lære
|
|
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
większe od kom. bakteryjnej
|
|
|
Kom. eukariotyczne mają (kształt) begynn å lære
|
|
kulisty, cylindrycznie wydłużony kształt
|
|
|
plechowce kom. roślinne to begynn å lære
|
|
niższe rośliny, które nie posiadają korzeni liści i łodygi, oraz nie mają tkanek
|
|
|
organowe kom. roślinne to begynn å lære
|
|
wyższe rośliny, które mają korzenie, liście i łodygę oraz są z budowane z tkanek
|
|
|
Organelle otoczone 2 błonami begynn å lære
|
|
jądra kom., mitochondria, plastydy (chloroplasty)
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
zawiera DNA, odpowiedzialny za cechy danego organizmu oraz procesy związane z dziedziczeniem cech
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
w nich następuje oddychanie tlenowe, dzięki czemu ze związków uwalnia się energia niezbędna komórce
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
w kom. roślinnych i protistów roślino podobnych, w nim fotosynteza
|
|
|
organelle nie otoczone błoną begynn å lære
|
|
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
przeprowadzają syntezę białek
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
inaczej centrale uczestniczą w podziałach białek
|
|
|
organelle otoczone 1 błoną begynn å lære
|
|
peroksysomy, wakuole/wodniczki, lizosomy, aparat Golgiego, siateczka śródplazmatyczna szorstka i gładka
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
miejsce zachodzenia utleniania różnych związków oraz neutralizacji reaktywnych form tlenu, mają w sobie enzym - katalaza, biorą udział w procesie trawienia
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
odpowiedzialne za stan uwodnienia, magazynują substancje, biorą udział w procesie trawienia
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
zachodzi w nich trawienie wewnątrz komórkowe
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
odpowiada za modyfikacje, sortowanie i transport białek
|
|
|
siateczka śródplazmatyczna szorstka begynn å lære
|
|
pokryta rybosomami, synteza białek min tych wydzielanych poza kom. oraz budujących błony
|
|
|
siateczka śródplazmatyczna gładka begynn å lære
|
|
miejsce syntezy lipidów, agzayn jonów i detoksykacja substancji toksycznych
|
|
|
Co robią siateczki śródplazmatyczne? begynn å lære
|
|
dzielą komórkę na przedziały kompartmenty
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
zróżnicowanie kom. eukariotycznych na przedziały
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
inne pH w różnych przedziałach, wiele nawet sprzecznych sobie reakcji może zachodzić
|
|
|
dlaczego komórki małe i co z tym stosunkiem begynn å lære
|
|
Zachodzi wtedy intensywna wymiana substancji (
|
|
|
z czym wiąże się specjalizacja komórki? begynn å lære
|
|
z utratą możliwości podziału, oraz z utratą niektórych organelli w roślinnych nawet protoplastu
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
zawartość komórki oprócz błony komórkowej
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
przewodzą impulsy, długie aksony i jądro w ciele kom., mają wydłużony kształt i liczne wypustki do 1m
|
|
|
erytrocyty/krwinki czerwone begynn å lære
|
|
transport tlenu w organizmie, brak jądra i większości organelli
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
najczęściej u roślin nasiennych, np. w drewnie martwe, długie, pozbawione ścian poprzecznych oraz pzgrubioneściany komórkowe,
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
usprawnienie transportu soli mineralnych w wodzie
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
występują np. w łuku, żywe, długie, ich ściany celulozowe poprzeczne są perforowane - posiadają liczne otwory - sita, brak jądra oraz wielu organelli,
|
|
|
Człony rurek sitowatych co robią begynn å lære
|
|
sprawnie transportują zw. organiczne z procesu fotosyntezy w górę i w dół w roślinie
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
błona komórkowa i błona śródplazmatyczna
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
oddziela wnętrze komórek od środowiska zewnętrznego, czyli funkcja ochronna, chroni przed wnikaniem czynników chorobotwórczych
|
|
|
błona śródplazmatyczna co robi begynn å lære
|
|
tworzy oddzielone przedziały o różnych właśowościach
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
odbierają sygnały i przekazują do wnętrza komórki lub organelli, pośredniczą w wymianie substancji między komórką a środowiskiem zewnętrznym
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
błona przez którą swobodnie mogą przenikać niektóre substancje
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
|
|
|
przez co jest utrzymywana homeostaza begynn å lære
|
|
przez odpowiednią temperaturę, stężenie glukozy i jonów wodorowych
|
|
|
błony fosfolipidowo-białkowe nie w bakteriach begynn å lære
|
|
ok 60% fosfolipidów i ok 40% białek
|
|
|
błony fosfolipidowo-białkowe w bakteriach begynn å lære
|
|
więcej białek, mniej fosfolipidów
|
|
|
podstawowa struktury błon biologicznych begynn å lære
|
|
|
|
|
co wchodzi w skład błon zwierzęcych begynn å lære
|
|
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
|
|
|
reszty u fosfolipidów budujących błony będą nienasycone begynn å lære
|
|
|
|
|
reszty u fosfolipidów budujących błony będą nasycone begynn å lære
|
|
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
powierzchniowe, integralne trans błonowe, peryferyjne
|
|
|
integralne transportujące/łańcuchowe begynn å lære
|
|
dwa obok siebie integralne transbłonowe
|
|
|
białka integralne trans błonowe są begynn å lære
|
|
silnie wbudowane w błone, połączone z fosfolipidami za pomącą silnych wiązań kowalencyjnych
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
połączone z dwu warstwą za pomocą w. wodorowych, których zniszczenie nie powoduje zniszczenia błony
|
|
|
gdzie w błonie znajdują się reszty cukrowe begynn å lære
|
|
na zewnętrznej warstwie błony
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
chronią wnętrze przed uszkodzeniami mechanicznymi (glikokaliks-płaszcz cukrowy), f. receptorowa poprzez przyłączanie się do enzymów lub hormonów, f. antygenowa (MHC/HLA) układ odpornościowy, antygeny rozpoznają po cukrze czy to kom. z naszego organizmu,
|
|
|
budowa białek integralnych begynn å lære
|
|
mają cz. hydrofobowe, które wnikają do wnętrza dwuwarstwowa, a cz. hydrofilowe wnikają kontaktują się ze środowiskiem wodnym po jednej lub po obu stronach błony
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
właściwości hydrofilowe, więc nie wnikają do dwuwarstwy lipidowej
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
transportujące, kotwiczące, receptorowe, enzymatyczne
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
wymiana substancji między komórką a otoczeniem lub przedziałami komórki
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
zwiększa odporność mechaniczną
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
przyśpieszają niektóre reakcje zachodzące w komórce
|
|
|
