→ Biologia Kl V Dz 2 → Start læring / Last ned MP3 Flashcards

spørsmålet		svaret
Pierwiastki, z których składa się organizm. begynn å lære		węgiel, wodór, tlen, azot, siarka, fosfor, wspólnie stanowią 98% masy organizmu
Związki chemiczne budujące organizm. begynn å lære		woda, sole mineralne, cukry, białka, tłuszcze i kwasy nukleinowe
Znaczenie wody w organizmie znaczenie wody w organizmie begynn å lære		1. transport substancji wewnątrz komórki i między komórkami, 2. u zwierząt usuwanie wraz moczem niepotrzebnych i szkodliwych substancji. 3. środowisko przemian chemicznych zachodzących w organizmie. 4. bierze udział w wielu procesach np. fotosyntezie, 5. regulacja temperatury ciała
Sole mineralne begynn å lære		są źródłem pierwiastków innych niż węgiel, tlen i wodór, regulują procesy zachodzące w organizmie i budują części ciała organizmów.
Cukry begynn å lære		dostarczają energii (glukoza w miodzie), są materiałem zapasowym (skrobia-bulwy ziemniaka), budują organizmy (celuloza-buduje ściany komórek roślinnych np. bawełna)
Białka begynn å lære		są głównym budulcem organizmów (mięśnie, pióra, włosy, pazury), materiał zapasowy (nasiona grochu i fasoli), regulują pracę organizmu i umożliwiają trawienie pokarmów (enzymy)
Tłuszcze begynn å lære		materiał zapasowy, warstwa ochronna, źródło energii.
Kwasy nukleinowe begynn å lære		DNA występuje we wszystkich komórkach, jest w nim zapisana informacja o cechach organizmu.
Magnez begynn å lære		jest u roślin składnikiem zielonego barwnika, który pochłania światło podczas fotosyntezy.
Wapń begynn å lære		buduje kości i zęby u zwierząt.
Komórka begynn å lære		podstawowa jednostka życia. Jest najmniejszą częścią organizmu zdolną do wykonywania czynności życiowych.
Budowa komórki zwierzęcej. begynn å lære		1. jądro komórkowe, 2. cytozol, 3. błona komórkowa, 4. wakuola, 5. mitochondrium, 6. rybosomy, 7. aparat Golgiego, 8. siateczka śródplazmatyczna
Jądro komórkowe begynn å lære		leży w środkowej części komórki, ma kulisty kształt, znajduje się w nim DNA, kieruje wszystkimi procesami zachodzącymi w komórce
Błona komórkowa begynn å lære		oddziela wnętrze komórki od otoczenia i transportuje substancje do wnętrza i na zewnątrz komórki.
Cytozol begynn å lære		galaretowata substancja wypełniająca komórkę, składa się z wody, soli mineralnych i białek.
Wakuola begynn å lære		inaczej wodniczka, ma postać niewielkiego pęcherzyka, uczestniczy w pochłanianiu, trawieniu i wydalaniu.
Mitochondrium begynn å lære		ma owalny kształt, dostarcza energii, jest centrum energetycznym komórki.
Rybosomy begynn å lære		mają wygląd drobnych ziarenek, wytwarzają białka.
Aparat Golgiego begynn å lære		ma postać stosu spłaszczonych, przylegających do siebie pęcherzy i drobnych pęcherzyków, przekształca i transportuje białka.
Siateczka śródplazmatyczna begynn å lære		system cienkich kanalików występujących w całej komórce, wytwarza i transportuje białka i tłuszcze.
Komórka zwierzęca begynn å lære		jest oddzielona od środowiska zewnętrznego błoną komórkową. Jej wnętrze stanowi jądro komórkowe i cytoplazma.
Cytoplazma begynn å lære		składa się z cytozolu i zanurzonych w nim mitochondriów, wodniczek i rybosomów.
Komórki jądrowe begynn å lære		komórki, w których występuje jądro komórkowe. Sa to komórki roślinne, zwierzęce i grzybowe.
Komórki bezjądrowe begynn å lære		nie mają jądra komórkowego. Jedyną grupą organizmów o komórkach bezjądrowych są bakterie.
Komórka roślinna begynn å lære		różni się tym od komórki zwierzęcej, że ma ścianę komórkową (nie błonę) i zawiera chroloplasty.
Samożywność begynn å lære		zdolność niektórych organizmów do samodzielnego wytwrzania pokarmu w procesie fotosyntezy.
Organizmy samożywne begynn å lære		to rośliny, niektóre protisty i nieliczne bakterie.
Fotosynteza begynn å lære		proces, w wyniku którego z dwutlenku węgla i wody, przy udziale światła powstają substancje odżywcze (glukoza) i tlen.
Glukoza begynn å lære		cukier, który jest podstawowym źródłem energii dla organizmu oraz materiałem do produkcji substancji zapasowych i budujących.
Sinice begynn å lære		samożywne bakterie.
Brunatnice begynn å lære		samożywne protisty.
Rosiczka begynn å lære		roślina owadożerna, jest samożywna, jesdak żywi się również drobnymi zwierzętami, z których ciał pobiera azot.
Rośliny mogą przeprowadzać fotosyntezę begynn å lære		ponieważ w ich komórkach znajdują się chloroplasty, zawierające chlorofil - zielony barwnik, który pochłania światło, potrzebne do fotosyntezy.
Czynniki wpływające na intensywność fotosyntezy begynn å lære		1. światło, 2. dwutlenek węgla, 3. woda, 4. temperatura, 5. sole mineralne Każdy z nich zarówno w nadmiarze, jak i w niedoborze powoduje zmniejszenie intensywności fotosyntezy. Rośliny w niekorzystnych warunkach rosną słabe i małe.
Chemosynteza begynn å lære		wykorzystanie energii chemicznej, pochodzącej z gazów wulkanicznych, zamiast światła, do produkcji pokarmu.
Odżywianie begynn å lære		dostarczanie organizmowi substancji niezbędnych do budowania ciała i będących źródłem energii.
Organizmy cudzożywne begynn å lære		nie potrafią samodzielnie wytwarzać pokarmu i muszą go pobierać z otoczenia.
Trawienie begynn å lære		proces, w którym organizm rozkłada pokarm, zawierający złożone związki: bialka, cukry i tłuszcze, na związki proste, które może wykorzystać.
Ze względu na rodzaj pożywienia i sposob jego zdobywania begynn å lære		wyróżniamy trzy grupy organizmów cudzożywnych. Organizmy zjadające inne organizmy, pasożyty i organizmy rozkładające martwe szczątki.
Organizmy zjadające inne organizmy begynn å lære		roślinożercy, mięsożercy, wszystkożercy.
Pasożyty begynn å lære		pobierają pokarm od żywych organizmów zwanych żywicielami. Dzielimy je na wewnętrzne i zewnętrzne.
Pasożyty wewnętrzne begynn å lære		wnikają do ciała żywiciela. Tasiemce, owsiki.
Pasożyty zewnętrzne begynn å lære		żyją na powierzchni ciała żywiciela. Pchły, kleszcze, wszy.
Rośliny pasożytnicze begynn å lære		rośliny, które nie mają chlorofilu i nie moga przeprowadzać fotosyntezy, więc wszystkie substancje, w tym wodę i sole mineralne, pobierają od żywiciela za pomosą ssawek. W Polsce roślinami pasozytniczymi są kanianka i zaraza żółta.
Rośliny półpasożytnicze begynn å lære		Samodzielnie wytwarzaja substancje pokarmowe, ale wodę i sole mineralne czerpia od żywiciela.Np. jemioła.
Organizmy rozkładające martwe szczątki begynn å lære		to drobne zwierzęta np. dżdżownice, bakterie oraz grzyby. Żyją w ściółce leśnej, glebie i mule na dnie zbiorników wodnych.
Dżdżownice begynn å lære		połykają ziemię bogatą w martwe szczątki, które rozkładają w przewodzie pokarmowym, za pomocą enzymów trawiennych.
Grzyby i bakterie begynn å lære		wydzielają enzymy trawienne bezpośrednio do otoczenia, w ten sposób trawią występujące tam złożone związki na substancje proste, które mogą wchlonąć.
Roślinożercy begynn å lære		zwierzęta odżywiające się wyłącznie pokarmem roślinnym,
Mięsożercy begynn å lære		odżywiają się innymi zwierzętami.
Wszystkożercy begynn å lære		zjadają zarówno pokarm roślinny jak i zwierzęcy, w zależności jaki pokarm jest dostępny w danej chwili (niedźwiedź, wróbel, dzik, lis).
Oddychanie begynn å lære		proces w wyniku którego rozkładany jest pokarm i uwalniana energia.
Oddychanie komórkowe begynn å lære		proces który zachodzi w komórce i polega na uwolnieniu energi zawartej w pokarmie.
Oddychanie tlenowe begynn å lære		uwalnianie energii z pokarmu przy udziale tlenu. Glukoza przy udziale tlenu rozkładana jest na dwutlenek węgla i wodę. Proces ten zachodzi głównie w mitochondriach.
Fermentacja (oddychanie beztlenowe) begynn å lære		rozkład pokarmu bez udziału tlenu. Dostarcza mniej energii niz oddychanie tlenowe, gdyz glukoza zostaje tylko w części rozłożona. W taki sposób oddychają bakterie, grzyby i pasozytnicze zwierzęta żyjące w środowisku ubogim w tlen.
Fermentacja alkoholowa begynn å lære		proces w wyniku którego z rozpadu glukozy bez udziału tlenu powstaje alkohol etylowy, dwutlenek węgla i energia. W ten sposób oddychają drożdże.
Fermentacja mlekowa begynn å lære		zachodzi w mięśniach przy długim i intensywnym wysiłku. Glukozę rozkłąda się na kwas mlekowy, dzięki czemu uwalniana jest energia. Kwas mlekowy transportowany jest do wątroby, która wykorzystuje go do produkcji glukozy.
Organizm wykorzystuje najwięcej energii na begynn å lære		wzrost, rozwój i rozmnażanie.
Sposoby rozmnażania begynn å lære		bezpłciowe i płciowe.
Rozmnażanie płciowe begynn å lære		do ktorego potrzebne są komórki rozrodcze, najczęściej biorą w nim udział dwa organizmy rodzicielskie, a ich potomstwo ma cechy obojga rodziców.
Rozmnażanie bezpłciowe begynn å lære		odbywa się bez udziału komórek rozrodczych. Nowe organizmy powstają z jednego organizmu rodzicielskiego i są z nim identyczne. Przykładem takiego rozmnażania jest podzial komórki lub podział rodzicielskiego organizmu wielokomórkowego na fragmenty.
Komórki zależności od pełnionych funkcji begynn å lære		mają różną budowę wielkość i kształt.
Organizmy rozkładające martwe szczątki mają bardzo duże znaczenie w przyrodzie, begynn å lære		gdyż zapobiegają nadmiernemu gromadzeniu się martwych szczątków.Np. pleśniak biały, grzyb żyjący w ściółce bogatej w szczątki organizmów, rozwija się także na produktach spożywczych.
Pokarm roślinny jest łatwo dostępny, ale trzeba go zjeść bardzo dużo i jest bardzo trudny do strawienia, ze względu na obecność celulozy. begynn å lære		Dlatego roślinożercy mają specjalnie przystosowane przewody pokarmowe, dłuższe niż mięsożercy, w których żyją bakterie i protisty, które produkują enzymy trawienne rozkładające celulozę.
Mieżsożercy dzielą się na drapieżniki, polujące na swoje ofiary i zabijające je (orzeł, pająk, wilk) oraz na padlinożerców, które żywią się ciałami martwych zwierząt (sęp, hiena). begynn å lære		dla mięsożerców zdobycie pokarmu jest znacznie trudniejsze niż dla roślinożerców, więc są do tego dobrze przystosowani. Mają ostre zęby i pazury, silne dzioby, wyostrzone zmysły i są sprawni fizycznie.
Wymiana gazowa begynn å lære		proces dostarczania organizmowi tlenu i usuwania dwutlenku węgla.
Chemosyntezę wykorzystują begynn å lære		organizmy żyjące w głębi oceanu, gdzie nie dociera światło.
Organizmy cudzożywne są przystosowane begynn å lære		do poszukiwania, pobierania i trawienia różnych rodzajów pokarmu. Należą do nich zwierzęta, grzyby, większość bakterii oraz niektóre protisty.

biologia kl V dz 2

Du må logge inn for å legge inn en kommentar.

mer