Biologia pojęcia

 0    100 fiche    jujata
laste ned mp3 Skriv ut spille sjekk deg selv
 
spørsmålet język polski svaret język polski
Akomodacja oka
begynn å lære
Przystosowanie się oka do widzenia przedmiotów dalekich lub bliskich
Allele
begynn å lære
Różne formy genu leżące w tych samych miejscach w parze chromosomów homologicznych, niosące informację dotyczącą tej samej cechy
Amylaza
begynn å lære
Enzym produkowany na przykład przez trzustkę, umożliwia trawienie cukrów
Anabolizm
begynn å lære
wszystkie procesy syntez w komórkowym metabolizmie wymagające dostarczenia energii
Autosomy
begynn å lære
wszystkie chromosomy oprócz chromosomów płci
Autotrofy
begynn å lære
organizmy samożywne
Anafaza
begynn å lære
faza występująca w podziale mitotycznym i mejozie, nastepuje podział centromerów i rozchodzenie sie chromatyd lub chromosomów do przeciwlgłych biegunów
Antropogeneza
begynn å lære
teoria ewolucyjnego powstawania człowieka
Aparat Golgiego
begynn å lære
organellum kumulujące substancje produkowane w innych rejonach cytoplazmy, umożliwia wydalenie tych substancji na zewnątrz komórki
Chityna
begynn å lære
cukier złożony, który występuje w pancerzach stawonogów i w ścianach komórkowych grzybów
Chondrocyty
begynn å lære
komórki tkanki chrzęstnej
Chromatyda
begynn å lære
połówka chromosomu
Delecja
begynn å lære
wypadnięcie jednego bądź więcej nukleotydów. (mutacja genowa)
Dymorfizm płciowy
begynn å lære
różnice miedzy samcem a samicą
Fibrynogen
begynn å lære
białko, które uczestniczy w procesie krzepnięcia krwi
Inwersja
begynn å lære
występuje, gdy chromosom pęknie w dwóch miejscach, a wyodrębniony odcinek zostaje włączony ponownie, ale odwrócony o 180 stopni.
Nefron
begynn å lære
podstawowa jednostka budująca nerkę
Osseina
begynn å lære
organiczna substancja międzykomórkowa tkanki kostnej, zapewniająca kości elastyczność i wytrzymałość
Partenogeneza
begynn å lære
dzieworództwo, z powodu braku zapłodnienia, polegająca na rozwoju osobników potomnych z komórki jajowej bez udziału plemnika.
Hermafrodytyzm
begynn å lære
obojnactwo, dwupłciowość
Takson
begynn å lære
jednostka zdefiniowana w systematyce organizmów jako grupa organizmów (populacja lub grupa populacji) zwykle uznawanych za filogenetycznie spokrewnione, wyróżniających się konkretną cechą różniącą je od innych jednostek taksonomicznych
Zapłodnienie podwójne
begynn å lære
Polega na wprowadzeniu do woreczka zalążkowego dwóch komórek plemnikowych: 1 łączy się z komórką jajową, tworząc zygotę,2 z komórką centralną woreczka zalążkowego, w rezultacie czego powstaje triploidalne bielmo.
Mikoryza
begynn å lære
współżycie korzeni lub innych organów, a nawet nasion roślin naczyniowych z grzybami
Homeostaza
begynn å lære
zdolność utrzymywania stałości parametrów wewnętrznych w systemie
Allelopatia
begynn å lære
szkodliwy lub korzystny wpływ substancji chemicznych wydzielanych przez rośliny danego gatunku lub pochodzących z rozkładu tych roślin
Gametofit
begynn å lære
haploidalne stadium przemiany pokoleń
Gutacja
begynn å lære
zjawisko wydzielania kropel wody przez szparki wodne liści wskutek parcia korzeniowego
Hydrofity
begynn å lære
rośliny wodne, żyjące pod wodą, z liśćmi pływającymi na powierzchni wody i kłączem zakotwiczonym na dnie
Kutykula
begynn å lære
zwana też nabłonkiem, jest to cienka warstwa kutyny, która pokrywa zewnętrzną powierzchnię liścia (skórkę), owocach i zielonych łodygach. Podstawową funkcją kutykuli jest zabezpieczenie rośliny przed nadmierną utratą wody i promieniami nadfioletowymi.
Liścień
begynn å lære
to pierwszy liść rośliny nasiennej. Liścień nie powstaje w pąku kwiatowym, ale jeszcze w rozwijającym się zarodku. W niektórych wypadkach liścienie są grube i pełnią funkcję organów spichrzowych
Plazmoliza
begynn å lære
tracenie wody w komórce przez zanurzenie jej w roztworze hipertonicznym
Gatunek synantropijny
begynn å lære
gatunek zwierzęcia lub rośliny, który wykorzystuje bliskość siedlisk ludzkich z korzyścią dla siebie
eutrofizacja
begynn å lære
proces wzbogacania się zbiorników wodnych w substancje odżywcze — pierwiastki biogenne, głównie azot i fosfor, także potas i sód, powodujący nadmierną produkcję biomasy glonów
Przemiana pokoleń
begynn å lære
cykl życiowy organizmu, w którym pokolenie rozmnażające się płciowo występuje na przemian z pokoleniem rozmnażającym się bezpłciowo
Zoochoria
begynn å lære
jeden ze sposobów rozprzestrzeniania nasion roślin. Rozprzestrzenianie diaspor roślin przez zwierzęta, np. przyczepione do sierści, albo przez zjadanie i późniejsze wydalanie
Sporofit
begynn å lære
diploidalne stadium w przemianie pokoleń rośliny. U roślin naczyniowych sporofit jest znacznie większy niż gametofit, jest też stadium zdolnym do samodzielnego istnienia. U mszaków sporofit jest niewielki i zależny od gametofitu.
Gatunek kosmopolityczny
begynn å lære
gatunek o bardzo szerokim zasięgu geograficznym, obejmującym wiele stref klimatycznych i stref ekologicznych.
Korzenie przybyszowe
begynn å lære
korzenie wyrastające z pędu rośliny. Mogą współistnieć z korzeniem głównym lub zastępować go. Najczęściej wyrastają one z nasady pędu, ale u niektórych roślin mogą też wyrastać z łodygi lub liści.
Kod genetyczny
begynn å lære
Mechanizm przełożenia informacji genetycznej zapisanej w sekwencjach DNA i RNA na sekwencję aminokwasową białka. Zasadniczo taki sam u wszystkich organizmów żywych.
Gen
begynn å lære
Podstawowa jednostka dziedziczności
Koniugacja
begynn å lære
Proces płciowy, polegający na wymieszniu informacji genetycznej pomiędzy dwoma organizmami za pomocą fimbri u bakterii albo wypustek cytoplazmatycznych u orzęsków. Nie prowadzi do powstania nowych osobnikow.
Organy generatywne
begynn å lære
Kwiaty i kwiatostany - elementy budowy roślin służące do rozmnażania płciowego.
Organy wegetatywne
begynn å lære
Wypdrębniona cz. organizmu wielokomorkowevo: łodygi, liście i korzenie, służące do rozwoju i wzrostu roślin.
Jednopienność
begynn å lære
gametangia męskie i żeńskie znajdują się na tej samej roślinie.
Dwupienność
begynn å lære
gametangia żeńskie i męskie na rosnch roslinach.
Zarodnia / sporangium
begynn å lære
Organ rozrodczy, w którym powstają zarodniki.
Zarodniki /spory
begynn å lære
Komórki rozrodcze służące do rozmnażania bezpłciowego. Moga byc ruchliwe - zaospory lub nie-aplanospory. Dzili sie je na Mikrospory wytwarzajace przedrosle meskie i Makrospory- żeńskie.
Gatunek
begynn å lære
Zbiór osobników o podobnych cechach, wspólnym pochodzeniu, majacych podobne wymagania życiowe, krzyżujących się i wydających płodne potomstwo. Podstawowa jednostka taksonomiczna.
Metabolizm
begynn å lære
Ogół przemian materii, informacji. energii zachodzących w organizmach.
Oddychanie wewnątrzkomórkowe tlenowe
begynn å lære
Proces rozkładu zw. organicznych z dostępem tlenu do dwutlenku węgla i wody. Zachodzi z wydzieleniem energii kumulującej się w ATP w mitochondrium.
Oddychanie beztlenowe
begynn å lære
Częściowy rozkład cukrów bez obecności tlenu, z wydzieleniem energii kumulowanej w ATP. Akceptorem wodoru NHDH+ + H+ jest zw. nieorganiczny.
Locus
begynn å lære
miejsce, w którym zlokalizowany jest gen na chromosomie
Allel dominujący
begynn å lære
allel genu, który dominuje nad drugim w parze (duża litera, np. A)
Allel recesywny
begynn å lære
allel genu, który ustępuje dominującemu (mała litera, np. a)
Pierwsze prawo Mendla
begynn å lære
prawo czystości gamet. Prawo to mówi o tym, że każda dojrzała komórka posiada tylko jeden allel z każdej pary alleli.
Drugie prawo Mendla
begynn å lære
prawo niezależnej segregacji cech. Cecha genu, uwarunkowana jedną parą genów jest dziedziczona bez względu od cech, którą warunkuje druga para genów.
biocenoza
begynn å lære
zespół organizmów różnych gatunków, ogół populacji zamieszkujących dany teren, układ złożony z producentów i konsumentów; w jego skład wchodzi część roślinna (fitocenoza) i zwierzęca (zoocenoza)
biom
begynn å lære
duża jednostka ekologiczna złożona z ekosystemów, zajmująca określony obszar geograficzny; dominuje w niej określona formacja roślinna i charakterystyczna fauna; przykłady: tajga, tundra, sawanna
liczebność populacji
begynn å lære
łączna liczba osobników tworzących daną populację
areał
begynn å lære
obszar, na którym wystepują osobniki należące do danej populacji
struktura wiekowa
begynn å lære
proporcje liczebności osobników będących w różnym przedziale wiekowym; pozwala ustalić charakter populacji: rozwijająca, stabilna czy wymierająca
łańcuch pokarmowy
begynn å lære
szereg grup organizmów ustawionych w takiej kolejności, że każda grupa poprzednia stanowi podstawę pożywienia następnej
komensalizm
begynn å lære
jedna z populacji odnosi korzyści, druga pozostaje obojętna; np. szakale odżywiające się resztkami pozostawionymi przez lwy
mutualizm
begynn å lære
symbioza obligatoryjna lub konieczna; współżyjące populacje odnoszą korzyści, a ich współpraca jest tak daleko posunięta, że nie mogą żyć bez siebie
drapieżnictwo
begynn å lære
osobniki jednej populacji są zabijane i stanowią pożywienie dla innej populacji; obie populacje wpływają na swoje liczebności
sukcesja wtórna
begynn å lære
zachodzi na terenie wcześniej zajętym przez biocenozę, która została zniszczona (ugory, obszary okresowo zalewane, wyręby, pożarzyska)
prawo minimum Liebiga
begynn å lære
czynnik, którego w środowisku jest najmniej w stosunku do potrzeb danego organizmu, działa organiczająco na wzrost i rozwój tego organizmu
prawo tolerancji Shelforda
begynn å lære
dany organizm może żyć i rozwijać się w określonym środowisku pod warunkiem, że występują wszystkie niezbędne mu do życia czynniki, a ich zakres tolerancji nie przekracza minimalnej i maksymalnej wartości tych czynników
eurybionty
begynn å lære
organizmy o szerokim zakresie tolerancji ekologicznej w odniesieniu do czynników środowiskowych
stenobionty
begynn å lære
organizmy o wąskim zakresie tolerancji ekologicznej w odniesieniu do czynników środowiskowych
ewolucja
begynn å lære
proces rozwoju życia na Ziemi, polegający na stopniowym dokonywaniu się zmian genetycznych w populacjach, czego efektem jest powstawanie nowych gatunków.
rodzaje dowodów ewolucji
begynn å lære
pośrednie i bezpośrednie
dowody ewolucji - bezpośrednie
begynn å lære
skamieniałości, odciski i odlewy, formy przejściowe, żywe skamieniałości
dowody ewolucji - pośrednie
begynn å lære
narządy szczątkowe, analogiczne, homologiczne, atawizmy, dowody z embriologii, dowody z fizjologii, biologii, genetyki, dowody z biogeografii
izogamia
begynn å lære
połączenie dwóch różnoimiennych komórek (gamet), obie gamety są ruchliwe i takie same pod względem morfologicznym, mają taką samą wielkość
anizogamia
begynn å lære
łączą się ze sobą gamety ruchliwe, ale o różnej wielkości - najczęściej gamety żeńskie są większe od męskich
oogamia
begynn å lære
duża, nieruchliwa gameta żeńska jest zapłodniona przez małą ruchliwą gametę męską
fotoperiod
begynn å lære
eakcja rośliny na czas trwania i periodyczne następstwa okresów światła i ciemności; są to przystosowania się roślin do pór roku
rodzaje receptorów
begynn å lære
mechanoreceptory, fotoreceptory, termoreceptory, chemoreceptory, nocyreceptory
czopki
begynn å lære
komórki umożliwiające widzenie ostre i barwne, ale tylko w ostrym świetle.
pręciki
begynn å lære
komórki światłoczułe które ulegaja pobudzeniu już przy niewielkiej ilość światła, dlatego umożliwiają widzenie o zmierzchu, są niezdolne do rozróżniania kolorów.
ucho zewnętrzne człowieka
begynn å lære
małżowina uszna, przewód słuchowy zewnętrzny, błona bębenkowa.
ucho środkowe człowieka
begynn å lære
jama ucha środkowego, kosteczki słuchowe: młoteczek, kowadełko i strzemiączko, trąbka słuchowa.
ucho wewnętrzne
begynn å lære
błona okienka owalnego, kanały półkoliste zakończone bańkami, przedsionek, ślimak, nerw rónoważno-słuchowy.
potencjał spoczynkowy
begynn å lære
wyściowy stan błony neuronu, błona jest polarna (ładunki dodatnie i ujemne po dwóch stronach błony)
bodziec progowy
begynn å lære
podziec o odpowiedniej energii wywołujący wyładowanie - depolaryzację błony.
potencjał czynnościowy
begynn å lære
różnica potencjału elektrycznego po obu stronach błony zmienia się wówczas z -70mV + 40mV.
części mózgu
begynn å lære
kresomózgowie, mędzymózgowie, śródmózgowie, móżdżek, tyłomózgowie,
łuk odruchowy
begynn å lære
droga impulsu nerwowego od receptora do efektora.
odruchy bezwarunkowe
begynn å lære
wrodzone, to odruchy stereotypowe, automatyczne, niewygasające, stanowią genetycznie uwarunkowana reakcję obronną organizmu na dany bodziec (np. odruch wykrztuśny)
hormony
begynn å lære
cząsteczki organiczne, które w organizmie regulują i koordynują czynności narządów i tkanek, przyczyniając się do utrzymania homeostazy w całym organizmie.
gruczoł dokrewny
begynn å lære
gruczoł zbudowany z komórek wydzielniczych, nie posiada przewodów wyprowadzających, produkuje hormony - np. tarczyca.
hormony podwzgórza
begynn å lære
wazopresyna, oksytocyna, hormony uwalniające dla hormonów tropowych)
hormony przysadki mózgowej
begynn å lære
somatotropina, hormony tropowe (tyreotropina, adrenokortykotropina, folikulotropina) hormon luteinizujący, prolaktyna.
hormony szyszynki
begynn å lære
melatonina
hormony tarczycy
begynn å lære
tyroksyna, trijodotyronina, kalcytonina.
hormony przytarczyc
begynn å lære
parathormon
hormony grasicy
begynn å lære
tymozyna, tymulina
hormony trzustki
begynn å lære
glukagon, insulina.
hormony nadnerczy
begynn å lære
glukokortykoidy, mineralokortykoidy, adrenalina.

Du må logge inn for å legge inn en kommentar.