Embriololo

 0    298 fiche    PiotrHaduch
laste ned mp3 Skriv ut spille sjekk deg selv
 
spørsmålet język polski svaret język polski
Jaka substancja stymuluje dojrzewanie komórek ziarnistych?
begynn å lære
folitropina (FSH)
Pełna nazwa FSH
begynn å lære
folitropina / hormon folikulotropowy
Co pobudza przedni płat przysadki do wydzielania FSH i LH?
begynn å lære
gonadoliberyna (GnRH)
Co wytwarza LH i FSH?
begynn å lære
Przedni płat przysadki
Co reguluje proliferację komórek ziarnistych?
begynn å lære
GDF9 należący do TGFbeta wydzielany przez oocyt
Co warunkuje dojrzewanie pęcherzyków jajnikowych?
begynn å lære
FSH i LH
Fazy dojrzewanie pęcherzyka jajnikowego
begynn å lære
1. Pęcherzyk pierwotny 2. Pęcherzyk wzrastający preantralny 3. Pęcherzyk wzrastający antralny 4. Dojrzały pęcherzyk Graafa
Jak nazywa się dojrzały pęcherzyk jajnikowy?
begynn å lære
pęcherzyk Graafa
Jakie komórki pęcherzyków jajnikowych wydzielają estrogeny i jak przebiega ten proces?
begynn å lære
Komórki osłonki wydzielają testosteron i androstendion, a komórki ziarniste przekształcają je w estrogenyq
Wpływ estrogenów na metabolizm organizmu
begynn å lære
Indukują wejście endometrium w fazę wzrostu, powoduje rozrzedzenie śluzu w szyjce macicy, stymuluje wydzielanie LH
Co pobudza oocyt do zakończenia mejozy I i wejścia w mejozę II?
begynn å lære
Wysokie stężenie LH aktywuje czynnik promujący dojrzewanie (MPF), który pobudza oocyt
Skutki gwałtownego wzrostu stężenia LH w cyklu jajnikowym
begynn å lære
aktywacja czynnika promującego dojrzewanie (MPF), owulacja, pobudzenie pęcherzyka do wytwarzania progesteronu jako ciałko żółte
W jakiej fazie podziału jest zatrzymany oocyt tuż przed owulacją
begynn å lære
Metafaza mejozy II
Czym jest znamię pęcherzyka?
begynn å lære
Nieunaczynione uwypuklenie ściany jajnika tuż przed owulacją
Kluczowa waga LH podczas owulacji
begynn å lære
Wysokie stężenie LH stymuluje aktywność kolagenazy, trawiącej włókna otaczające pęcherzyk oraz powoduje wzrost stężenia prostaglandyn, powodując skurcz mięśni gładkich jajnika
Z czego powstaje wieniec promienisty?
begynn å lære
z komórek ziarnistych
Funkcja ciałka żółtego
begynn å lære
Produkcja estrogenów i progesteronu, rozpoczynając fazę wydzielniczą endometrium, przygotowując je na implantację zarodka
Jak nazywa się zdegenerowane ciałko żółte, powstałe w wyniku braku zapłodnienia?
begynn å lære
ciałko białawe
Jak nazywa się hormon, który zapobiega degeneracji ciałka żółtego, podtrzymując go jako ciałko żółte ciążowe?
begynn å lære
gonadotropina kosmówkowa (HCG)
Jak długo od zapłodnienia ciałko żółte wydziela progesteron?
begynn å lære
cztery miesiące, a następnie jego funkcje przejmuje trofoblast, a ciałko zanika
Gdzie zachodzi zapłodnienie?
begynn å lære
W bańce jajowodu
Dwa rodzaje powstawania naczyń krwionośnych
begynn å lære
waskulogeneza i angiogeneza
Czym jest waskulogeneza?
begynn å lære
Powstawanie naczyń krwionośnych z wysp krwiotwórczych
Czym jest angiogeneza?
begynn å lære
Powstawanie naczyń krwionośnych przez odgałęzienia istniejących naczyń
Gdzie powstają pierwsze komórki krwi?
begynn å lære
W wyspach krwiotwórczych ściany pęcherzyka żółtkowego
Co jest głównym narządem krwiotwórczym zarodka i płodu w wieku 2-7 miesięcy rozwoju?
begynn å lære
wątroba
Co pochodzi z okolicy aorta-gonady-pranercze? (AGM)
begynn å lære
komórki macierzyste hematopoezy
Skąd pochodzą komórki macierzyste hematopoezy, kolonizujące wątrobę i będące głównym narządem krwiotwórczym zarodka do 7 miesiąca życia?
begynn å lære
okolica aorta-gonady-pranercze (AGM)
Co indukuje rozwój wysp krwiotwórczych i wytwarzanie hemangioblastów?
begynn å lære
FGF2
Geny regulujące modelowanie ciała zarodka w osi głowowo-ogonowe
begynn å lære
HOXA, HOXB, HOXC, HOXD znajdujące się na 4 różnych chromosomach, regulowane przez kwas retinowy (RA)
Co jest najcharakterystyczniejszym zjawiskiem 3 tygodnia rozwoju zarodka?
begynn å lære
Gastrulacja
Czym jest smuga pierwotna i kiedy powstaje?
begynn å lære
Wgłębienie na powierzchni epiblastu tarczy zarodkowej, zapoczątkowująca proces gastrulacji. Powstaje około 15 dnia ciąży
Przez co jest kontrolowana migracja i specyfikacja komórek epiblastu podczas gastrulacji i na jakiej zasadzie to działa?
begynn å lære
czynnik wzrostu fibroblastów 8 (FGF8) obniża ekspresję E-kadheryny, która wiąże ze sobą komórki epiblastu
Jak nazywa się struktura, która łączy jamę owodni i woreczka żółciowego podczas tworzenia struny grzbietowej?
begynn å lære
kanał jelitowo-nerwowy
Czym jest kanał jelitowo-nerwowy?
begynn å lære
struktura, która łączy jamę owodni i woreczka żółciowego podczas tworzenia struny grzbietowej
Powstawanie struny grzbietowej
begynn å lære
Komórki prekursorowe struny grzbietowej wnikają przez smugę pierwotną i przesuwają się w stronę płytki przedstrunowej. Krótkotrwale są interkalowane do hipoblastu tworząc płytkę struny grzbietowej, przekształcając się późnmiej w ostateczną strunę
Czym jest płytka przedstrunowa?
begynn å lære
Struktura powstająca z pierwszych komórek migrujących przez węzeł pierwotny, znajdująca się między przednik końcem struny grzbietowej, a błoną ustno-gardłową
Czym jest błona ustno-gardłowa?
begynn å lære
Warstwa silnie przylegających do siebie komórek ektodermy i endodermy, z których powstanie w przyszłości jama ustna
Czym jest błona stekowa?
begynn å lære
Warstwa silnie przylegających do siebie komórek ektodermy i endodermy w tylnej części tarczy zarodkowej
Kiedy powstaje omocznia
begynn å lære
około 16 dzień ciąży
W jaki sposób powstaje omocznia
begynn å lære
Przy błonie stekowej tylna ściana woreczka żółtkowego tworzy mały uchyłek
Przebieganie wytwarzania przedniego bieguna zarodka
begynn å lære
Komórki przedniej endodermy trzewnej (AVE) migrują w kierunku głowy, ulegają ekspresji geny OTX2, LIM1, HESX1 formatujące głowę i cerebrus i lefty1 hamujące nodal, który utrzymywałby smugę pierwotną
Pod wpływem jakich białek mezoderma ulega wentralizacji?
begynn å lære
białko morfogenetyczne kości 4 (BMP4) i FGF
Jak powstaje mezoderma pośrednia?
begynn å lære
Pod wpływem białka morfogenetycznego kości (BMP4) i FGF komórki mezodermy ulegają wentralizacji
Jak powstają płytki boczne mezodermy?
begynn å lære
Pod wpływem białka morfogenetycznego kości (BMP4) i FGF komórki mezodermy ulegają wentralizacji
Jak powstaje mezoderma przyosiowa?
begynn å lære
Chordyna aktywowana przez GOOSECOID, noggina i folistatyna antagonizują aktywność BMP4, dzięki czemu mezoderma ulega dorsalizacji, zamiast wentralizacji
Funkcje HNF-3beta
begynn å lære
Utrzymuje węzeł pierwotny oraz indukuje specyficzną budowę okolicy przodomózgowia i śródmózgowia
Efekty braku HNF-3beta u zarodka
begynn å lære
Nieprawidłowa gastrulacja i brak przodomózgowia i śródmózgowia
Jaki gen reguluje formowanie mezodermy grzbietowej w środkowym i ogonowym regionie zarodka
begynn å lære
BRACHYURY
Gdzie powstaje FGF8, który jako czynnik wzrostu indukuje ekspresję NODAL?
begynn å lære
smuga pierwotna i węzeł pierwotny
Jak nazywa się czynnik wzrostu indukujący ekspresję NODAL?
begynn å lære
FGF8
Co akumuluje się po lewej stronie zarodka podczas lateralizacji
begynn å lære
serotonina (5-HT)
Jaki wpływ i przez co pośrednio ma duże stężenie serotoniny po lewej stronie zarodka na ekspresję NODAL po lewej stronie zarodka?
begynn å lære
wysokie stężenie serotoniny aktywuje czynnik transkrypcyjny MAD3, który ogranicza ekspresję NODAL jedynie do lewej strony zarodka
Jakie geny biorą udział w ustanowieniu linii pośrodkowej i zabezpieczają przed przekroczeniem ekspresji NODAL na prawą stronę
begynn å lære
SHH, LEFTY1, ZIC3
Model ograniczania ekspresji NODAL do lewej strony zarodka przez nadrzędny gen lewostronności
begynn å lære
NODAL inicjuje kaskadę sygnałową z LEFTY2, prowadząc do ekspresji PITX2
Jak nazywa się czynnik transkrypcyjny odpowiedzialny za ustanowienie PRAWEJ strony?
begynn å lære
SNAIL
Wpływ zaburzeń 5-HT na rozwój zarodka
begynn å lære
Situs inversus, dekstrokardia, malformacja serca
Komórki epiblastu wnikające przez dogłowowy rejon węzła pierwotnego tworzą:
begynn å lære
płytkę przedstrunową i strunę grzbietową
Komórki epiblastu wnikające przez tylno-boczną część węzła pierwotnego i przednią smugi tworzą:
begynn å lære
mezodermę przyosiową
Komórki epiblastu wnikające przez środkowy region smugi pierwotnej tworzą:
begynn å lære
mezodermę pośrednią
Komórki epiblastu wnikające przez prawie najbardziej ogonową część regionu smugi pierwotnej tworzą:
begynn å lære
płytkę mezodermy bocznej
Komórki epiblastu wnikające przez najbardziej ogonową część regionu smugi pierwotnej tworzą:
begynn å lære
mezodermę pozazarodkową
Różnicowanie się listków zarodkowych w części głowowej i ogonowej zarodka
begynn å lære
W części głowowej w połowie 3 tygodnia, a w części ogonowej pod koniec 4
Holoprozencefalia
begynn å lære
Wada genetyczna powstała w wyniku niszczenia komórek linii pośrodkowej zarodka, które rodzi się z jednokomorowym przodomózgowiem i zrośniętymi oczami
Jak nazywa się wada genetyczna powstała w wyniku niszczenia komórek linii pośrodkowej zarodka, które rodzi się z jednokomorowym przodomózgowiem i zrośniętymi oczami
begynn å lære
holoprozencefalia
Jak powstaje i jak objawia się dysgenezja kaudalna (sirenomelia)?
begynn å lære
Powstaje wskutek niewystarczającemu rozwoju mezodermy części ogonowej zarodka, co powoduje deformację kończyn i ich zrastanie, deformację kręgów krzyżowych i lędźwiowych oraz systemu moczowo-płciowego
Co jest czynnikiem ryzyka występowania dysgenezji kaudalnej u dziecka?
begynn å lære
cukrzyca u matki
Jak nazywa się ciężka postać dysgenezji kaudalnej
begynn å lære
sirenomelia
Jak powstają i czym charakteryzują się potworniaki okolicy krzyżowo-guzicznej?
begynn å lære
Powstają w wyniku pozostania resztki smugi pierwotnej w rejonie krzyżowo-guzicznym, co powoduje tworzenie guzów zbudowanych z różnych tkanek przez aktywność pluripotencjalnych komórek
Powstają w wyniku pozostania resztki smugi pierwotnej w rejonie krzyżowo-guzicznym, co powoduje tworzenie guzów zbudowanych z różnych tkanek przez aktywność pluripotencjalnych komórek. Jest to...?
begynn å lære
Potworniak okolicy krzyżowo-guzicznej
Czym jest situs solitus?
begynn å lære
Prawidłowe położenie organów wewnętrznych
Czym jest situs inversus?
begynn å lære
Organy wewnętrzne są położone w lustrzanym odbiciu
Konsekwencje zdrowotne situs inversus
begynn å lære
Podwyższone ryzyko chorób serca (zwłaszcza u potomstwa), zespół Kartagenera, u potomstwa podwyższone ryzyko wad zwiazanych z lateralizacja
Konsekwencje zdrowotne situs ambiguus
begynn å lære
Wady cewy nerwowej, rozszczep podniebienia, wady serca
Przyczyna i objawy heterotaksji zwiazanej z chromosomem X
begynn å lære
Mutacja czynnika transkrypcyjnego z motywem palca cynkowego ZIC3 ; wady cewy nerwowej, malformacje kończyn, wady serca
Charakterystyka kosmka pierwszorzędowego
begynn å lære
Rdzeń komórek cytotrofoblastu, otoczonych syncytiotrofoblastem
Charakterystyka kosmka drugorzędowego
begynn å lære
Rdzeń mezodermalny, pokryty cienką warstwą cytotrofoblastu i syncytiotrofoblastem
Charakterystyka kosmka trzeciorzędowego
begynn å lære
Kosmek z rdzeniem mezodermalnym i obecnością naczyń włosowatych
Jak inaczej nazywają się kosmki trzeciorzędowe?
begynn å lære
ostateczne kosmki łożyskowe
Co się dzieje z cytotrofoblastem w trzecim tygodniu?
begynn å lære
Migrują na zewnątrz, otaczając w efekcie trofoblast i będąc w bezpośrednim kontakcie z endometrium, tworząc zewnętrzną pokrywę cytotrofoblastyczną
Czym są kosmki palowe/czepne?
begynn å lære
Kosmki biegnące od płyty kosmówki do doczesnej podstawnej
Jak nazywają się kosmki biegnące od płyty kosmówki do doczesnej podstawnej
begynn å lære
kosmki palowe/czepne
Luteinizacja - co się dzieje podczas powstawania ciałka żółtego
begynn å lære
Komórki warstwy wewnętrznej i komórki ziarniste zaczynają produkować żółty barwnik, przerwana zostaje błona podstawna między nimi i nasila się tworzenie naczyń krwionośnych
Jakie dwie reakcje muszą zajść, żeby plemnik miał zdolność do zapłodnienia?
begynn å lære
kapacytacja i reakcja akrosomowa
Na czym polega kapacytacja plemników?
begynn å lære
Usunięcie osłonki glikoproteinowej (glikokoniugatów) i białka płynu nasiennego z błony komórkowej pokrywającej akrosom zachodzące w nabłonku macicy. Błona plemnika traci też cholesterol, przez co jest bardziej płynna
Od czego zależne są wiązanie plemnika i reakcja akrosomowa?
begynn å lære
glikoproteiny ZP3
Reakcja korowa
begynn å lære
Po zetknięciu główki plemnika z błoną komórkową oocytu wydziela on ziarna korowe z cytoplazmy, których enzymy zmieniają właściwości osłonki przejrzystej i inaktywują receptory dla plemników
Jakie trzy procesy zachodzą, jak plemnik wniknie do oocytu?
begynn å lære
Reakcja korowa, dokończenie drugiego podziału mejotycznego, z wydzieleniem ciałka kierunkowego, aktywacja metaboliczna komórki jajowej
Fazy reakcji akrosomowej
begynn å lære
Penetracja komórek wieńca promienistego, penetracja osłonki przejrzystej (reakcja korowa), fuzja błon oocytu i plemnika
Najważniejsze skutki zapłodnienia
begynn å lære
Przywrócenie diploidalnej liczby chromosomów, determinacja płci nowego osobnika, zapoczątkowanie bruzdkowania
Jak nazywają się komórki potomne podczas bruzdkowania?
begynn å lære
blastomery
Czym jest kompakcja
begynn å lære
Proces mocnego połączenia blastomerów za pomocą połączeń zamykających po trzecim podziale mitotycznym podczas bruzdkowania, któremu towarzyszy polaryzowanie komórek zewnętrznych i wewnętrznych
Jak nazywa się zarodek w 3 dniu?
begynn å lære
morula
W jakim dniu rozwoju powstaje morula?
begynn å lære
3
Jakie struktury występują w blastocyście?
begynn å lære
embrioblast, trofoblast i blastocel
Czym jest embrioblast?
begynn å lære
Komórki wewnętrzne w blastocyście, z których rozwiną się wszystkie tkanki
Jak zachodzi implantacja zarodka w błonę śluzową macicy?
begynn å lære
L-selektyny błony komórek trofoblastu łączą się z ligandami mucynowamyi komórek endometrium
Jakie białka biorą udział w przyleganiu i penetracji blastocysty do endometrium?
begynn å lære
integryny, laminina, fibronektyna
Z jakich części składa się ściana macicy
begynn å lære
błona śluzowa (endometrium), błona mięśniowa (myometrium) i błona surowicza (perimetrium)
Trzy warstwy endometrium
begynn å lære
Powierzchowna warstwa zbita, środkowa warstwa gąbczasta i cienka warstwa podstawna
Ile komórek ma morula?
begynn å lære
16
W jaki sposób powstaje blastocysta?
begynn å lære
Kiedy morula przedostaje się do jamy macicy, przez osłonkę przejrzystą przenika płyn, który gromadzi się między wewnętrznymi komórkami, tworząc następnie blastocel
Czym jest intracytoplazmatyczna iniekcja spermy?
begynn å lære
Wprowadzenie pojedynczego plemnika do komórki jajowej in vitro
Kiedy zachodzi implantacja
begynn å lære
5-6 dzień
Jak nazywa się jama między somatopleura i splanchnopleura?
begynn å lære
pierwotna jama ciała
Czym jest splanchnopleura?
begynn å lære
Warstwa trzewna mezodermy płytek bocznych i endoderma otaczająca jelito
Czym jest somatopleura?
begynn å lære
Warstwa ścienna mezodermy płytek bocznych i ektoderma powierzchniowa
Warstwa ścienna mezodermy płytek bocznych i ektoderma powierzchniowa
begynn å lære
somatopleura
Warstwa trzewna mezodermy płytek bocznych i endoderma otaczająca jelito
begynn å lære
splanchnopleura
Proces powstawania pierwotnej jamy ciała
begynn å lære
warstwa ścienna mezodermy bocznych płytek i ektodermy tworzą boczne fałdy ściany ciała, które migrują i zamykają się na powierzchni brzusznej, tworząc cewę jelitową
Kiedy powstaje pierwotna jama ciała
begynn å lære
W 4 tygodniu
Jak nazywa się połączenie mezodermy trzewnej i ściennej
begynn å lære
krezka
Co wyściełają komórki mezodermy ściennej po przekształceniu się w komórki mezotelialne i wytworzeniu ściennej warstwy błony surowiczej?
begynn å lære
zewnętrzną powierzchnię jamy otrzewnej, opłucnej i osierdzia
Co wyściełają komórki mezodermy trzewnej po przekształceniu się w komórki mezotelialne i wytworzeniu ściennej warstwy błony surowiczej?
begynn å lære
Błonę surowiczą pokrywającą narządy jamy brzusznej, płuca i serce
Czym jest przemieszczenie serca i jak powstaje?
begynn å lære
Powstaje w wyniku niezamknięcia się bocznych fałdów ściany ciała w okolicy piersiowej, przez co serce znajduje się poza jamą ciała
Czym jest wypadnięcie trzewii (gastroschisis)?
begynn å lære
Powstaje w wyniku niezamknięcia się bocznych fałdów ściany ciała w okolicy brzusznej. Pętle jelitowe wystają z jamy brzusznej i są w owodni
Jak można wykryć wypadnięcie trzewii u dziecka przed narodzinami
begynn å lære
Badanie USG lub wykrycie alfa-fetoproteiny (AFP) w surowicy lub płynie owodniowym matki
Czym jest wynicowanie pęcherza i steku (extrophia)?
begynn å lære
Powstaje w wyniku niezamknięcia się bocznych fałdów ściany ciała w okolicy miedniczej. Pęcherz znajduje się na zewnątrz jamy ciała. U płci męskiej często występuje epispadia (rozszczep grzbietowej części prącia)
Czym jest omfalocel i jak powstaje?
begynn å lære
Wada powstająca w wyniku niepowrócenia pętli jelita uwypuklających sznur pępowiny do jamy ciała. Trzewia tworzą "bąbel" pokryty owodnią.
Jak wykryć omfalocel?
begynn å lære
Podwyższone stężenie alfa-fetoproteiny (AFP)
Wada powstająca w wyniku niepowrócenia pętli jelita uwypuklających sznur pępowiny do jamy ciała. Trzewia tworzą "bąbel" pokryty owodnią. Jest to...?
begynn å lære
Omfalocel
Czym jest połączona jama klatki piersiowej i brzusznej, przez niepełną przegrodę poprzeczną do 7 tygodnia rozwoju?
begynn å lære
kanały osierdziowo-otrzewnowe
Przez co ograniczone są kanały osierdziowo-otrzewnowe?
begynn å lære
Od środka obydwa są oddzielone od siebie krezką przełyku, grzbietowo-bocznie przez fałdy opłucnowo-osierdziowe, a brzusznie przez przegrodę poprzeczną
W którym tygodniu powstają fałdy opłucnowo-otrzewnowe
begynn å lære
na początku 5 tygodnia
Co biegnie przez błonę opłucnowo-osierdziową
begynn å lære
nerw błędny i żyła zasadnicza
Na co dzieli się mezoderma ściany ciała wraz z rozwojem płuc
begynn å lære
ostateczną ścianę klatki piersiowej i błony opłucnowo-osierdziowe
Co powstaje z błon opłucnowo-osierdziowych u ludzi dorosłych
begynn å lære
Osierdzie włókniste
Z czego powstaje osierdzie włókniste dorosłych
begynn å lære
Z błon opłucnowo-osierdziowych
Z czego powstaje przepona?
begynn å lære
Przegrody poprzecznej, 2 błon opłucnowo-otrzewnowych, składników mięśniowych somitów C3-C5, krezki przełyku
Co rozwija się z przegrody poprzecznej?
begynn å lære
Ścięgno przepony
Co rozwija się z krezki przełyku?
begynn å lære
odnogi przepony
Z czego powstają nerwy przeponowe?
begynn å lære
Ze składników nerwowych C3-C5
Na czym polega konfiguracja "cewa nad cewą"?
begynn å lære
Układ zamkniętej cewy nerwowej i jelitowej pod koniec 3 tygodnia
Co znajduje się w krezce?
begynn å lære
Naczynia krwionośne i limfatyczne oraz nerwy
Czym jest powieszona cewa jelitowa od końca ogonowego jelita przedniego do końca jelita tylnego
begynn å lære
krezka grzbietowa
Jak powstaje wrodzona przepuklina przeponowa?
begynn å lære
Niepełne zamknięcie kanałów osierdziowo-otrzewnowych przez błony opłucnowo-otrzewnowe
Charakterystyka przepukliny przeponowej przymostkowej
begynn å lære
Niepełne zamknięcie kanału osierdziowego, w wyniku czego między mostkową i żebrową częścią przepony do jamy klatki piersiowej dostaje się worek przepuklinowy
Charakterystyka przepukliny przełykowej
begynn å lære
Występowanie żołądka w jamie klatki piersiowej przez zbyt krótki przełyk podczas zstępowania trzewii
Jak mierzy się wzrost ciała płodu?
begynn å lære
Długość ciemieniowo-piętowa (CHL) - długość między szczytem czaszki, a piętą w cm
Zmiany w anatomii płodu w 3 miesiącu rozwoju
begynn å lære
Nabieranie ludzkiego wyglądu twarzy, osiąganie proporcjonalych długości kończyn, pierwotne punkty kostnienia i względnie rozwinięte narządy płciowe zewnętrzne, cofanie wgłobienia pętli jelitowej do sznura pępowinowego
Zmiany w anatomii w 4 i 5 miesiącu życia płodowego
begynn å lære
Osiągnięcie wagi 500g i CHL 15cm, ciało jest pokryte meszkiem, występują włosy i brwi, wydłuża się ciało, nadganiając wielkością głowę, ruchy płodu odczuwalne przez matkę
Zmiany w anatomii w 6 miesiącu rozwoju
begynn å lære
Czerwona, pomarszczona skóra spowodowana brakiem podskórnej tkanki łącznej, waga 1100 g, CHL 25 cm
W jakim wieku zarodka pojawiają się kubki smakowe?
begynn å lære
7 tydzień
W jakim wieku zarodka pojawiają się odruchy połykania?
begynn å lære
10 tydzień
W jakim wieku zarodka pojawiają się ruchy oddechowe
begynn å lære
14-16 tydzień
W jakim wieku zarodka pojawiają się ruchy ssania?
begynn å lære
24 tydzień
W jakim wieku zarodek słyszy niektóre dźwięki?
begynn å lære
24-26 tydzień
W jakim wieku zarodka pojawia się wrażliwość oczu na światło?
begynn å lære
28 tydzień
Kiedy w ciele zarodka zaczyna pojawiać się podskórna tkanka tłuszczowa?
begynn å lære
od 8 miesiąca ciąży
Czym pokrywana jest skóra płodu pod koniec życia wewnątrzmacicznego
begynn å lære
mazią płodową (vernix caseosa), która jest wydzieliną gruczołów łojowych
Waga i wzrost CRL i CHL płodu w okresie okołoporodowym
begynn å lære
3000-3400g, CHL 36cm, CRL 50 cm
czym jest CHL?
begynn å lære
Długość ciemieniowo-piętowa wyrażona w centymetrach, służąca do pomiaru długości płodu
czym jest CRL?
begynn å lære
Długość ciemieniowo-siedzeniowa wyrażona w centymetrach, służąca do pomiaru długości płodu
Najdokładniejsza data porodu
begynn å lære
266 dzień / 38 tydzień
Czym jest dziecko przenoszone?
begynn å lære
Które urodziło się znacznie ponad 10-14 dni później od planowanej daty porodu
Czym jest wcześniak?
begynn å lære
Które urodziło się znacznie ponad 10-14 dni wcześniej od planowanej daty porodu
Ile musi ważyć płód, żeby miał stwierdzoną niską wagę porodową?
begynn å lære
mniej niż 2500g
Najpowszechniej stosowane sposoby mierzenia podu w okresie 16-30 tygodnia?
begynn å lære
Wymiar dwuciemieniowy (BPD), obwód głowy i brzucha oraz długość kości udowej
Co jest głównym czynnikiem promującym wzrost, działającym przed i po urodzeniu oraz co stwierdza się podczas mutacji jej genu?
begynn å lære
Insulinopodobny czynnik wzrostu I (IGF I); wewnątrzmaciczne zahamowanie wzrostu
Co może być przyczyną niskiej wagi urodzeniowej?
begynn å lære
Dziecko - wcześniak lub wewnątrzmaciczne zahamowanie wzrostu płodu
Skutki zdrowotne wewnątrzmacicznego zahamowania życia płodu
begynn å lære
wyższe ryzyko wad rozwojowych, neurologicznych, hipoglikemii, hipokalcemii, zespołu niedomogi oddechowej (DMS), większe ryzyko chorób metabolicznych w dorosłości
Czynniki ryzyka wewnątrzmacicznego zahamowania wzrostu płodu
begynn å lære
zakażenia wrodzone różyczką, cytomegalia, toksoplazma, kiła, nadciśnienie, choroby nerek, stan odżywienia, niski status społeczny, palenie papierosów, picie alkoholu, branie leków
Czym spowodowana jest karłowatość Larona i jakie ma objawy
begynn å lære
Mutacja genu kodującego receptor dla somatotropiny; niski wzrost, niebieska twardówka
Co składa się na część zarodkową i matczyną łożyska
begynn å lære
Część płodowa - trofoblast i mezoderma pozazarodkowa (blaszka kosmówki); część matczyna: endometrium
Co powstaje z mezodermy pozazarodkowej
begynn å lære
Blaszka kosmówki - jedna z części płodowych łożyska
Czym jest stan przedrzucawkowy?
begynn å lære
Nadciśnienie i białkomocz spowodowany obniżoną perfuzją narządów. Często występuje u kobiet z zaśniadem groniastym
W jakiej części kosmówki znajduje się kosmówka gładka?
begynn å lære
PRzeciwległy biegun do zarodka
W jakiej części kosmówki znajduje się kosmówka kosmata?
begynn å lære
Biegun zarodkowy kosmówki
Charakterystyka doczesnej podstawnej; gdzie leży względem kosmówki
begynn å lære
Warstwa zbitych komórek doczesnowych, bogata w lipidy i glikogen; Nad kosmówką kosmatą
Czym jest doczesna torebkowa?
begynn å lære
Część doczesnej pokrywająca biegun przeciwzarodkowy kosmówki
Część doczesnej pokrywająca biegun przeciwzarodkowy kosmówki
begynn å lære
doczesna torebkowa
Co pęka podczas odejścia wód?
begynn å lære
Błona owodniowo-kosmówkowa, powstała ze zlania owodni i kosmówki
Zmiana budowy łożyska w 4 i 5 miesiącu rozwoju płodowego
begynn å lære
Doczesna tworzy przegrody doczesnowe, dostające się do przestrzeni międzykosmkowej, które są zbudowane z rdzenia komórek matczynych i są pokryte syncytiotrofoblastem. PRowadzi to do powstania liścieni
Łożysko dojrzałe - wymiary
begynn å lære
długość 15-25 cm, grubość 3 cm, waga 500-600g
Przez co krew dostaje się od matki do przestrzeni międzykosmkowych, a przez co w drugą stronę
begynn å lære
tętnice spiralne; żyły endometrialne
Co składa się na błonę łożyskową do 4 miesiąca życia?
begynn å lære
śródbłonka wyściełającego płodowe naczynia krwionośne, tkanki łącznej rdzeni kosmków, cytotrofoblastu, syncytiotrofoblastu
Choroba hemolityczna płodu i noworodka
begynn å lære
Choroba izoimmunologiczna, w której przeciwciała matki atakują erytrocyty dziecka. Anemia, czasem prowadząca do obrzęku płodowego (obrzęków i wysięków jam ciała) i śmierci
Jak inaczej jest nazywana choroba hemolityczna płodu i noworodka?
begynn å lære
erytroblastoza płodowa
Jakie antygeny krwinek wywołują najcięższe przypadki choroby hemolitycznej płodu i noworodka?
begynn å lære
Grupa CDE (Rhesus), a zwłaszcza D (Rh)
Główne czynności łożyska
begynn å lære
Wymiana produktów metabolicznych i gazów między płodem, a matką i wytwarzanie hormonów
kiedy zaczynają być transportowane przeciwciała od matki do płodu i jaka jest to ich frakcja
begynn å lære
14 tydzień; IgG
Jakie hormony wydziela łożysko?
begynn å lære
Progesteron, estrogeny, Gonadotropinę kosmówkową (hCG)(pierwsze 2 miesiące), somatomammotropina
Funkcja somatomammotropiny wydzielanej przez łożysko
begynn å lære
Daje płodowi pierwszeństwo do glukozy od matki i promuje rozwój gruczołu sutkowego
Czym jest fizjologiczna przepuklina pępkowa i kiedy ustępuje?
begynn å lære
Występowanie pętli jelitowej w sznurze pępowinowym; w końcu 3 miesiąca
Czym jest galareta Whartona?
begynn å lære
Tkanka bogata w proteoglikany otaczająca i chroniąca naczynia sznura pępowinowego
Zmiany zachodzące w łożysku pod koniec ciąż
begynn å lære
Zwiększenie ilości tkanki łącznej włóknistej w rdzeniach kosmków, pogrubienie błony podstawnej płodowych naczyń włosowatych, zmiany zarostowe w małych naczyniach kosmków i odkłądanie fibrynoidu na powierzchni kosmków
funkcja płynu owodniowego
begynn å lære
absorbuje wstrząsy, zapobiega przyleganiu zarodka do owodni i umożliwia ruchy płodu
ilość płynu owodniowego
begynn å lære
30ml w 10 tygodniu; 450 ml w 20 tygodniu; 800-100 ml w 37 tygodniu
Skutki rozrywania owodni podczas ciąży
begynn å lære
Wytworzenie pasm owodniowych, które oplatają zarodek, powodując amputacje i zaciśnięcia pierścieniowate
Skutki opasywania ciała zarodka przez pasma owodniowe
begynn å lære
amputacje i zaciśnięcia pierścieniowate
Czym jest wielowodzie?
begynn å lære
Nadmiar płynu owodniowego (1500-2000ml)
Czym jest skąpowodzie?
begynn å lære
Niedobór płynu owodniowego (poniżej 400ml)
Przyczyny wielowodzia i skąpowodzia
begynn å lære
cukrzyca matki, wady wrodzone, zaburzenia OUN, i układu pokarmowego
Przedwczesne pęknięcie błon (PROM)
begynn å lære
Pęknięcie łon przed rozpoczęciem skurczów porodowych przed 37 tygodniem
Gdzie i od kiedy wydalany jest mocz płodowy (bez metabolitów!)
begynn å lære
5 miesiąc, do płynu owodniowego
Czym jest mozaikowatość erytrocytów i u kogo może występować
begynn å lære
Posiadanie erytrocytów dwóch różnych krwi; u bliźniąt dwujajowych podczas zlania się ich łożysk
3 fazy porodu
begynn å lære
1) Zgładzanie i rozszerzanie szyjki macicy 2) Poród płodu 3) poród łożyska
Czym jest bliźniak znikający?
begynn å lære
Kiedy ciąża jest bliźniacza, ale rodzi się tylko jedno dziecko, a drugie umiera w życiu płodowym
Czym jest zespół przetaczania krwi?
begynn å lære
Powstaje w wyniku ciąży bliźniaczej i połączeniu naczyń łożyskowych i nierównomiernej dystrybucji krwi do płodów, w wyniku czego jeden jest znacznie większy od drugiego, ale często oba umierają
Ściana błony łożyskowej po 4 miesiącu
begynn å lære
śródbłonek wyściełający naczynia i syncytiotrofoblast
typy nieprawidłowości rozwojowych
begynn å lære
malformacje, dysrupcje, deformacje i zespoły
Czym są malformacje i kiedy występują?
begynn å lære
Nieprawisłowości w organogenezie (3-8 tydzień)
Czym są dysrupcje?
begynn å lære
Zmiany morfologiczne w obrębie powstałych już narządów
Czym jest deformacja?
begynn å lære
Nieprawidłowość w budowie płodu powstałą wskutek działania siły mechanicznej
Kiedy powstaje większość wad wrodzonych
begynn å lære
3-8 tydzień (embriogeneza)
Jak nazywa się zabieg in vitro, objęty szczególnie duzym ryzykiem wad wrodzonych płodu?
begynn å lære
docytoplazmatyczna iniekcja plemnika
jakie choroby matczyne wpływają na teratogenność?
begynn å lære
cukrzyca i fenyloketonuria
Czym objawia się kretynizm endemiczny i przez co powstaje
begynn å lære
Niedorozwój umysłowy i wady układu kostnego; niedobór jodu
Stosowanie jakich leków, przyjmowanych często w wieku młodzieżowym powoduje częste wady rozwojowe?
begynn å lære
retinoidy(trądzik); prowadzą do embriopatii izotretynoinowej
Metody diagnostyki prenatalnej
begynn å lære
USG, analiza markerów biochemicznych we krwi matki, amniocenteza i biopsja kosmówki (CVS)
Jak diagnozuje się zespół Downa
begynn å lære
pomiar przezierności karkowej (NT) miedzy 11 a 14 tygodniem ciazy
czym jest amniocenteza?
begynn å lære
Szukanie markerów biochemicznych w płynie owodniowym matki
Czynniki będące wskazaniem do wykonania badań prenatalnych
begynn å lære
wiek >35 lat, choroby genetyczne w rodzinie, choroba metaboliczna u matki, nieprawidłowy wynik badań USG/biochemicznych
Od czego zależy indukcja ogonowej części płytki nerwowej (tyłomózgowia i rdzenia kręgowego)?
begynn å lære
WNT3a i FGF
co unieczynnia BMP?
begynn å lære
noggina, chordyna i folistatyna
Co indukuje płytkę nerwową?
begynn å lære
FGF, hamowanie BMP4 przez chordynę i nogginę
zamknięcie neuroporu głowowego
begynn å lære
25 dzień stadiu 18-20 somitów
Zamknięcie neuroporu ogonowego
begynn å lære
28 dzień, stadium 25 somitów
Co powstaje z grzebienia nerwowego w zależności od stężeń BMP?
begynn å lære
wysokie: naskórek,
Ile jest jakich somitów?
begynn å lære
4 pary potylicznych, 8 par szyjnych, 12 par piersiowych, 5 par lędźwiowych, 5 par krzyżowych i 8-10 par ogonowych
co indukuje sklerotom?
begynn å lære
SHH wydzielane przez strunę grzbietową i płytkę cewy nerwowej
Co się dzieje w 8 dniu rozwoju
begynn å lære
Trofoblast różnicuje się na syncytiotrofoblast i cytotrofoblast, a komórki węzła zarodkowego na hipoblast i epiblast
Co się dzieje w 9 dniu rozwoju
begynn å lære
Syncytiotrofoblast mocno się rozrasta, powstają w nim lakuny, wytworzenie błony Heusera, która rozciąga się po powierzchni cytotrofoblastu, stając się ścianą pierwotnego pęcherzyka żółtkowego
Czym jest błona Heusera?
begynn å lære
Błona pochodząca z hipoblastu, pokrywająca cytotrofoblast i wyściełająca pierwotny pęcherzyk żółciowy, która pojawia się w 9 dniu rozwoju
Co się dzieje w 11-12 dniu rozwoju
begynn å lære
rozwój sieci lakun, połączenie ich z naczyniami zatokowymi i ustanowienie krążenia maciczno-łożyskowego, pojawienie się pozazarodkowej mezodermy ściennej i trzewnej
W jakim dniu powstaje krążenie maciczno- łożyskowe?
begynn å lære
11-12 dniu
Co się dzieje w 13 dniu rozwoju?
begynn å lære
Pierwsze kosmki w trofoblascie, powstaje ostateczny pęcherzyk żółciowy i jamę kosmówki
Jak nazywa się mezoderma pozazarodkowa wyściełająca wewnętrzną powierzchnię cytotrofoblastu?
begynn å lære
blaszka kosmówki
którego dnia powstaje dwublaszkowa tarcza zarodkowa?
begynn å lære
8 dzień
Gdzie w jamie brzusznej najczęściej występuje ciąża ektopowa?
begynn å lære
zagłębienie odbytniczo-maciczne (zatoka DouglasA)
Czym jest pierwotna ciąża jajnikowa?
begynn å lære
Blastocysta rozwijająca się w jajniku
Czym jest zaśniad groniasty?
begynn å lære
Trofoblast rozwijający się z niewielkiej ilości wezła zarodkowego, który wydziela dużo gonadotropiny kosmówkowej (hCG). U pacjentek często stan przedrzucawkowy
mikrodelecja chromosomu 15 ojca
begynn å lære
zespół Pradego-Willego
mikrodelecja chromosomu 15 matki
begynn å lære
zespół Angelmana
JAk powstaje brak mózgowia?
begynn å lære
Niezamknięcie cewy nerwowej w części głowowej
Niezamknięcie cewy nerwowej w części głowowej
begynn å lære
brak mózgowia (anencephalia)
Niezamknięcie cewy nerwowej w części innej niż głowowa
begynn å lære
kręgosłup rozszczepiony (spina bifida) - najczęściej w okolicy lędźwiowo-krzyżowej
Co powoduje niedobór kwasu foliowego w diecie matki?
begynn å lære
Rozszczep kręgosłupa
Czym w diecie matki jest spowodowany rozszczep kręgosłupa
begynn å lære
Niedoborem kwasu foliowego
Któego dnia struna grzbietowa jest już uformowana?
begynn å lære
18 dnia
Co indukuje płytka przedstrunowa?
begynn å lære
Indukuje przodomózgowie
Co powstaje z mezodermy pośrodkowej?
begynn å lære
Okolica szyjna i górna - nefrotomy; okolica ogonowa - pasmo nerkotwócze
Co utworzy mezoderma bocznych płytek?
begynn å lære
Warstwa ścienna - błony surowicze/mezotelialne wyściełające jamę otrzewnej opłucnej i osierdzia i będą wydzielać płyn surowiczy; warstwa trzewna tworzą błony surowicze dookoła narządów
Co wytwarza mezoderma przyosiowa w obrębie głowy?
begynn å lære
Części błoniaste i chrzęstne mózgoczaszki, zależne od woli mięśnie twarzoczaszki, skóra właściwa i tkanki łączne grzbietowej okolicy głowy oraz opony doogonowo od przodomózgowia
Co wytwarza płytka boczna mezodermy w obrębie głowy?
begynn å lære
chrząstkę nalewkowatą i pierścieniowatą, tkankę łączną okolicy krtaniowej
Co wytwarzają komórki grzebienia nerwowego w okolicy głowy?
begynn å lære
twarz, części błoniaste i chrzęstne mózgoczaszki i inne tkanki twarzoczaszki
Kiedy pojawiają się łuki gardłowe
begynn å lære
4 i 5 tydzień rozwoju
Jakie wyniosłości można wyróżnić u 42 - dniowego zarodka?
begynn å lære
wyniosłości żuchwowe, wyniosłości szczękowe i wyniosłość czołowo-nosową
wyniosłości żuchwowe, wyniosłości szczękowe i wyniosłość czołowo-nosowa występują u zarodka mającego ile dni
begynn å lære
42
Z czego zbudowane są łuki gardłowe?
begynn å lære
Rdzeń tkanki mezenchymatycznej, pokryty od zewnątrz nabłonkiem ektodermalnym, a od zewnątrz endodermalnym oraz komórki grzebienia nerwowego, które utworzą składniki szkieletu twarzy
Z jakich części składa się pierwszy łuk gardłowy
begynn å lære
części grzbietowej (wyniosłość szczękowa) i część brzuszna (wyniosłość żuchwowa)
W skład czego wchodzi chrząstka Meckela i co z niej powstaje?
begynn å lære
wyniosłość żuchwowa I łuku gardłowego; młoteczek i kowadełko
Z czego powstaje kowadełko i młoteczek
begynn å lære
z chrząstki Meckela wyniosłości żuchwowych! łuku gardłowego
Co powstaje z mezenchymy pierwszego łuku gardłowego
begynn å lære
kość przysieczna, szczęka, kość jarzmowa i część kości skroniowej
Mięśnie pierwszego łuku gardłowego
begynn å lære
m. żucia, brzusiec przedni, zuchwowo-gnykowy, napinacz błony bębenkowej i napinacz podniebienia miekkiego
Czym jest chrząstka Reicherta
begynn å lære
chrząstka drugiego łuku gardłowego
Co powstaje z chrząstki drugiego łuku gardłowego
begynn å lære
strzemiączko, wyrostek rylcowaty, więzadło rylcowo-gnykowe, rog mniejszy i trzon kosci gnykowej
Mięśnie drugiego łuku skrzelowego
begynn å lære
strzemiączkowy, rylcowo-gnykowy, tylny brzusiec, uszny, wyrazowe twarzy
Co powstaje z chrząstki trzeciego łuku gardłowego?
begynn å lære
Dolna część trzonu i rogi większe kości gnykowej
Mięśnie trzeciego łuku gardłowego
begynn å lære
rylcowo-gardłowe
Co pochodzi z chrząstki czwartego i szóstego łuku gardłowego?
begynn å lære
chrząstka tarczowata, pierścieniowata, nalewkowata, różkowata i klinowata krtani
Mięśnie czwartego łuku gardłowego
begynn å lære
pierścienno-tarczowy, dźwigacz podniebienia, zwieracze gardła
Mięśnie szóstego łuku gardłowego
begynn å lære
mięśnie krtani oprócz pierścienno-tarczowego
Kieszonki gardłowe są pokryte jakim nabłonkiem?
begynn å lære
endodermalnym
Co powstaje z pierwszej kieszonki gardłowej?
begynn å lære
jama bębenkowa, trąbka słuchowa, błona bębenkowa
Co powstaje z drugiej kieszonki gardłowej?
begynn å lære
migdałki podniebienne i dół migdałkowy
Kiedy migdałek podniebienny jest naciekany tkanką limfatyczną
begynn å lære
w 3 i 5 miesiącu
Kiedy powstaje gruczoł przytarczowy dolny i grasica?
begynn å lære
w piątym tygodniu z trzeciej kieszonki gardłowej
Co powstaje z trzeciej kieszonki gardłowej?
begynn å lære
Rejon grzbietowy w gruczoł przytarczowy dolny, a brzuszny w grasicę
Co powstaje z czwartej kieszonki gardłowej
begynn å lære
Rejon grzbietowy w gruczoł przytarczowy górny, część brzuszna tworzy ciało pozaskrzelowe, dające początek komórkom C tarczycy
Z czego powstaje przewód słuchowy zewnętrzny?
begynn å lære
Z grzbietowej części pierwszej bruzdy gardłowej
Co powstaje z pierwszej bruzdy gardłowej?
begynn å lære
przewód słuchowy zewnętrzny i część błony bębenkowej
Czym jest przetoka skrzelowa i jak powstaje
begynn å lære
Powstaje, gdy drugi łuk gardłowy nie przerasta doogonowo w stronę 3 i 4. objawia się jako torbiel szyjna boczna do przody od m. SCM
Przetoka szyjna wewnętrzna
begynn å lære
połączenie zatoki szyjnej z gardłem cienkim kanałem
Czym skutkuje zaburzenie rozwoju komórek grzebienia nerwowego?
begynn å lære
przetrwały pień tętniczy, tetralogia Fallota i przełożenie dużych naczyń ponieważ biorą udział w tworzeniu poduszeczek wsierdziowych stożka i pnia naczyniowego
Wady twarzoczaszki obejmujące komórki grzebienia nerwowego
begynn å lære
Zespół Treachera Collinsa (dyzostoza żuchwowo-twarzowa), sekwencja Robina, zespół delecji 22q11.2, spektrum oczno-uszno-kręgowe(zespół Goldenhara)
Kiedy pojawia się język i z czego powstaje?
begynn å lære
4 tydzień; 2 wyniosłości językowe boczne i wyniosłość środkowa (guzek nieparzysty)
Skąd pochodzą wyniosłości językowe boczne i wyniosłość środkowa (guzek nieparzysty), tworzące język
begynn å lære
pierwszy łuk gardłowy
Czym jest ankyloglosja (przyrośnięcie języka)?
begynn å lære
PRzyrośnięcie języka do dna jamy ustnej
Kiedy tarczyca osiąga swoje ostateczne położenie?
begynn å lære
7 tydzień
Kiedy tarczyca zaczyna pełnić swoją funkcję
begynn å lære
3 miesiąc
Kiedy pojawiają się wyniosłości twarzowe i z czego pochodzą
begynn å lære
pod koniec 4 tygodnia, z 1 para łuków gardłowych i komórki grzebienia nerwowego
Gdzie i pod wpływem czego powstają plakody nosowe?
begynn å lære
Na wyniosłości czołowo-nosowej pod wpływem przodomózgowia
Kiedy plakody nosowe przekształcają się w dołki nosowe, a dookoła pojawiają się wyniosłości nosowe boczne i środkowe?
begynn å lære
5 tydzień
z czego powstaje warga górna?
begynn å lære
dwie wyniosłości nosowe środkowe i dwie wyniosłości szczękowe
Jak powstaje przewód nosowo-łzowy i woreczek łzowy
begynn å lære
Przez skanalizowanie bruzdy nosowo-łozwej leżącej między wyrostkami szczękowymi i nosowymi bocznymi
Z czego zbudowany jest nos?
begynn å lære
nasada nosa = wyniosłość czołowa; wyniosłości nosowe środkowe - grzbiet i koniec nosa; wyniosłości nosowe boczne - skrzydła nosa
Co powstaje z wyniosłości czołowo-nosowej?
begynn å lære
czoło, nasada nosa, wyniosłości nosowe środkowa i boczna
Co powstaje z wyniosłości szczękowe
begynn å lære
policzki, boczna część wargi górnej
Co powstaje z wyniosłości nosowej środkowej
begynn å lære
rynienka podnosowa, grzbiet i koniec nosa
Co powstaje z wyniosłości nosowej bocznej?
begynn å lære
skrzydła nosa
Co powstaje z wyniosłości żuchwowej?
begynn å lære
warga dolna
Kiedy powstaje jama nosowa z dołków nosowych
begynn å lære
6 tydzień
zespół van der Woude
begynn å lære
Najczęstszy rozszczep wargi, spowodowany mutacją w IRF6
Z czego powstają zatoki przynosowe?
begynn å lære
Jako uchyłki bocznej ściany nosa
Kiedy powstaje listewka zębowa?
begynn å lære
przed upływem 6 tygodnia
Kiedy powstają zawiązki zębów stałych
begynn å lære
3 miesiąc
Do kiedy zawiązki zębów stałych pozostają w uśpieniu
begynn å lære
6 rok ŻYCIA

Du må logge inn for å legge inn en kommentar.