spørsmålet  |
svaret |
|
begynn å lære
|
|
coś za coś. Nie mamy dobrego węchu, ale mamy życie społeczne
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
1. Pięciopalczaste kończyny z przeciwstawnym kciukiem 2. Palce zakończone paznokciami 3. mięsiste opuszki palców, dobre czucie 4. dobry zakres patrzenia obuocznego, wzrok stereoskopowy 5. silnie rozwinięta kora mózgowa i płat czołowy odpowiadające za życie społeczne 6. roślino- lub wszystko żercy 7. większość prowadzi nadrzewny lub mieszany tryb życia 8. złożone życie społeczne 9.1 para sutków, długa ciąża i opieka nad potomstwem
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
pierwszy klasyfikował gatunki, wyróżnił kończyny homologiczne i analogiczne
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
wspólne pochodzenie ewolucyjne, mają różne kształty, lecz podobną budowę (skrzydła ptaka i ręce człowieka)
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
nie mają wspólnego pochodzenia ale wyglądają podobnie (skrzydła owadów i ptaków)
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
zwierzęta są przystosowane do środowiska, użył terminu biologia jako nauka o ziemii. wymyślił teorie dziedziczenia cech nabutych, co okazało się późdzniej błędze
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
Teoria katastrofizmu, zmiany są gwałtowne i nieregularne, zależne od wielkości katastrofy
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
1831_36r. opływa świat, na wyspach galapagos zauważył, że ptaki różnią się na każdej z wysp (początek rozważań o ewolucji). Posłużył się teorią Malthusa "walka o by". W 1859r. wydał książkę "o pochodzeniu gatunków"
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
dobór naturalny, czyli populacja rośnie szybciej niż ilość jedzenia, przetrwają tylko najsilniejsi
|
|
|
podstawowe założenia doboru naturalnego begynn å lære
|
|
zróżnicowanie, dziedziczenie(uśrednienie), dobór(przetrwanie i reprodukcja)
|
|
|
dowody ewolucyjne doboru naturalnego begynn å lære
|
|
paleontologia(szczątki kopalne), zoogeografia(rozmieszczenie gatunków), anatomia
|
|
|
wątpliwości darwina co to swojej teorii begynn å lære
|
|
niewielka ilość form przejściowych w materiale kopalnym, cechy nieprzydatne, krótki czas istnienia ziemii(100 mln lat), brak wiedzy na temat powstawania cech użytecznych (np. skrzydła)
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
agassiz i odkrycie zlodowaceń, de vries opisuje prawo dziedziczenia, rozwój genetyki, słabość praw ewolucji
|
|
|
Prawo biogenetyczne Heckla begynn å lære
|
|
rozwój osobniczy jest skróconym powtórzeniem rozwoju rodowego
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
ewolucja nigdy się nie cofa
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
w toku ewolucji rozmiar ciała danego gatunku zwiększa się
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
odkrył mechanizm dziedziczenia cech
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
przyczyną zmian jest ewolucyjnych są mutacje, mutacje nadają ewolucji kierunek, dobór naturalny ma marginalne znaczenie w ewolucji
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
za zmiany ewolucyjne odpowiadają makromutacje(potomstwo różni się od rodzica), obiecujące potwory, czyli hipotetyczne organizmy pojawiające się w skutek mutacji
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
obalił genotyp dziki (zdrowa forma organizmu)
|
|
|
współczesna teoria ewolucji (syntetyczna teoria ewolucji) begynn å lære
|
|
gen i genotyp, mutacje są źródłem zmienności, populacja podlega ewolucji, pula stała, pula zmienna, kierunek zmian wyznaczony jest przez dobór naturalny
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
stan równowagi genetycznej
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
ewolucja (rozmnażanie nielosowa, różnicujące)
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
populacja jest w stanie równowagi gdy: jest dostatecznie duża, nie zachodzą mutacje, dobór naturalny nie działa na korzyść jednej z cech, rozmnażanie jest losowe, nie zachodzą migracje osobników
|
|
|
powstawanie nowych gatunków begynn å lære
|
|
potrzebna jest specjacja allo patryczna (potrzebna jest mała pula genów do ewolucji)
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
nie można wyznaczyć granicy między gatunkami w jednej linii rozwojowej, bo ewolucja zachodzi poprzez akumulację drobnych zmian na przestrzeni wielu generacji
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
darwin błędzie założył stałość tempa ewolucji, jest ono zmienne, przeplatają się dwie fazy stazy i skoki
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
odkrył sposób jak stwierdzić tempo ewolucji
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
teoria dostosowania łącznego, czyli przetrwanie niekoniecznie oznacza reprodukcje, geny mają zostać przekazane (wystarczy, że rodzeństwo będzie mieć dzieci)
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
1. Jaki jest biologiczny sens zachowania 2. Jakie bodźce wyzwalają i sterują zachowaniem 3. Jaki etap rozwojowy jest niezbędny do ujawnienia się danego zachowania 4. Jaka jest historia ewolucyjna danego zachowania
|
|
|
Żeby zachowanie mogło ewoluować begynn å lære
|
|
musi występować zmienność, powinno być przekazywane pokoleniowo (kulturowo lub genetycznie)
|
|
|
dowody na genetyczną determinacje zachowania begynn å lære
|
|
badania mutantów genetycznych, badania ze sztuczną selekcją, badania nad odrębnymi populacjami
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
analogiczne i homologiczne
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
zachowania pełniące podobną funckje u gatunków niespokrewnionych
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
zachowania pełniące podobną funkcje u gatunków spokrewionych
|
|
|
Dane zachowanie u porównywanych gatunków jest homologiczne gdy begynn å lære
|
|
zajmuje to samo miejscew łańcuchu działań, zachodzi pod wpływem tej samej motywacji, jest rozpowszechnione u pozostałych gatunków z danej grupy
|
|
|
co w przypadku różnic u dwóch porównywanych gatunków begynn å lære
|
|
należy znaleźć 3. gatunek z wypośrodkowanym zachowaniem
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
proces prowadzący do przekształcenia pierwotnie użytkowych form zachowania w informacyjne
|
|
|
adaptacyjna funkcja zachowania begynn å lære
|
|
jeśli jakieś zachowanie systematycznie pojawia się w naturze to należy rozważyć jego funkcje adaptacyjną
|
|
|
paradygmat panglossjański begynn å lære
|
|
wszystkie cechy organizmów mają sens biologiczny (mimo to należy udowodnić ich funkcje biologiczną)
|
|
|
sposoby określenia adaptacyjnego znaczenia zachowania begynn å lære
|
|
podejście porównawcze (obserwacja i porównywanie) lub podejście eksperymentalne (ingerencja w życie)
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
adaptacyjne strategie zachowania przynoszą korzyści, ale równocześnie obciążone są kosztami
|
|
|
co robią modele optymalizacyjne begynn å lære
|
|
prowadzą do ustalenia, jaki konkretny kompromis między kosztami, a zyskami daje osobnikowi największy zysk nett, ich celem jest formułowanie hipotez ilościowych
|
|
|
dobór zależny od zagęszczenia/częstości (fisher) begynn å lære
|
|
wartość danej cechy lub strategii zależy od częstości jej wsytępowania w populacji
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
stopień w jakim dany genotyp jest faworyzowany przez dobór naturalny, podstawową miarą dostosowania jest liczba potomstwa dużywająca okresu reprodukcji
|
|
|
strategia ewolucyjnie stabilna (ses) John Maynard Smith begynn å lære
|
|
pojęcie charakteryzujące populacje, nie może być wyparta, jeśli większość ją stosuje, najlepiej radzi sobie sama ze sobą
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
prosta/czysta (jedna strategia), mieszana (mieszanka kilku strategii)
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
wyjaśnia dlaczego istnieją alternatywne przystosowania, jest źródłem hipotez jakościowych (która strategia jest lepsza w danej sytuacji(
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
różnica w zdolności utrzymania zasobu (np. ze względu na wielkość lub wiek)
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
różnica w stopniu zaspokojenia potrzeb (np. kto kiedy jadł)
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
różnica w np. posiadaniu terrytorium (ktoś musiał przyjść na nie swoje terytorium i zmarnował energie)
|
|
|
elementarne formy zachowania begynn å lære
|
|
odruchy, zachowanie bezmyślne szybkie i dobre
|
|
|
elementarne rodzaje zachowania begynn å lære
|
|
wrodzone, obejmują zazwyczaj cały organizm, pełnią samodzielną rolę biologiczną (np. kichanie to oczyszczanie dróg oddechowych)
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
wrodzone/nabyte o różnym stopniu złożoności, nie pełnią samodzielnej funkcji biologicznej
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
wywoływane głównie przez bodźce proprioceptywne, często mają charakter odruchów tonicznych (np. odruch homostroficzny u wija, rekacja poziomego utrzymania głowy u gryzoni)
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
funkcja ochronna, wsytępuje u kręgowców i bezkręgowców, szczególna forma to tanatoza
|
|
|
reakcje orientacyjne i startowe begynn å lære
|
|
po zadziałaniu nowego bodźca występuje przerwanie dotychczasowych działalności, odruch celowniczy (zwrócenie głowy), reakcja startowa (wzdrygnięcie)
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
odruchy cofania(retrakcyjne) i czyszczenia(repulsacyjne) polegają na szybkich skurczach mięśni niepowodujących jednak ruchów osobnika
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
wywoływane przez ból i wstręt
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
wywoływane przez słabe bodźce działające na powierzchni błon śluzowych lub skóry (musi zostać złamana pewna bariera)
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
nie powodują ruchu osobnika w przestrzeni (skurcz, który zamyka całe ciało), głównie u organizmów o promienistej symetii ciała (pierwotniaki, ale też np. jeż)
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
nie związane z kierunkiem bodźca reakcje ruchowe, prowadzą do znalezienia optymalnych warunków środowiskowych (preferendum etologiczne), intnsywność zależy od siły bodźca
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
1. charakter ruchu (orto i klinokinezy) 2. rodzaj bodźca (chemo, foto, higrokinezy)
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
dotyczą zmian szybkości ruchu, bodziec wywołuje ruch przed siebie
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
dotyczy zmian kierunku lub liczby i charakteru zwrotów, wykonywanie częstych skrętów, częsta zmiana kierunku
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
wywoływane czynnikami chemicznymi
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
wygięcie osi ciała w stronę do lub od bodźca, klasyfikacja opiera się na rodzaju i kierunku względem bodźca
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
odruchowe zgięcie zranionej części ciała
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
mechanizm reakcje prowadzących do przyjęcia i utrzymania właściwej pozycji ciała (kierunku ruchu, np. przy spadaniu)
|
|
|
telotaksja (identyfikacja źródła bodźca) begynn å lære
|
|
zwierze idzie do losowego bodźca (są 2 lampy, wybiera jedną z nich)
|
|
|
tropotaksja (identyfikacja źródła bodźca) begynn å lære
|
|
zwierze idzie między bodźce (są dwie lampy o równym natężeniu światła)
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
podążanie głową lub oczami za poruszającym się spójnym ruchem obiektem, u człowieka oczopląs kinetyczny lub kolejowy
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
prostopadła pozycja względem bodźca (koty)
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
równoległa pozycja względem bodźca (człowiek)
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
równoległa postawa, dążeżnie do lub ucieczka od bodźca)
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
reakcje kompasowa, zwierze przyjmuje dolony, lecz stały kąt względem bodźca (ćmy)
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
dowolny kąt z poprawką na np. pozycje gwiazd (niektóre ptaki)
|
|
|
