Historia Sztuki - Terminologia Gotyk

 0    64 fiche    zuzannameisner
laste ned mp3 Skriv ut spille sjekk deg selv
 
spørsmålet język polski svaret język polski
AEDICULA
begynn å lære
kapliczka w świątyniach rzymskich, w których stawiano jakiś posąg; w średniowieczu prywatna kapliczka
Akant
begynn å lære
motyw zdobniczy w formie stylizowanego liścia rośliny śródziemnomorskiej - akantu
AMBIT (OBEJŚCIE)
begynn å lære
przejście będące przedłużeniem naw bocznych, biegnące wokół prezbiterium za ołtarzem głównym
AMBONA
begynn å lære
w budownictwie sakralnym miejsce służące duchownym do czytania tekstów liturgicznych, głoszenia kazania
APSYDA (ABSYDA)
begynn å lære
półkolista lub wieloboczna nisza ołtarzowa, która zamyka prezbiterium
APSYDIOLA
begynn å lære
mała apsyda przylegająca do apsydy głównej albo do obejścia prezbiterium
ARCHITRAW
begynn å lære
pozioma belka spoczywająca na kolumnach
ARCHIWOLTA
begynn å lære
zdobione ornamentami, profilowane lico arkady zamykającej portal lub każdy inny łukowo u góry zakończony otwór w ścianie budowli, najczęściej bogato zdobione
ATRIUM
begynn å lære
nie zadaszone pomieszczenie wewnętrzne
BAPTYSTERIUM
begynn å lære
budynek znajdujący się blisko kościoła, w którym dokonywano obrzędy chrztu. Z czasem zastąpiono baptysterium chrzcielnicą, znajdującą się wewnątrz kościoła
BELKOWANIE
begynn å lære
element konstrukcyjny leżący poziomo na kolumnach, półkolumnach i pilastrach. Składa się z trzech części: architraw, fryzu i gzymsu.
BĘBEN
begynn å lære
część budynku na rzucie koła, wieloboku lub elipsy, stanowiąca podbudowę pod kopułę.
BIFORIUM
begynn å lære
arkadowe okno lub przeźrocze podzielone najczęściej kolumienką lub słupkiem na dwie części
BUDOWLA CENTRALNA
begynn å lære
budowla wzniesiona zgodnie z zasadami układu centralnego, czyli na planie mającym co najmniej dwie krzyżujące się osie symetrii (na planie kwadratu, koła, krzyża greckiego (równomiernego))
ELEWACJA
begynn å lære
zewnętrzna powierzchnia ściany budynku ze wszystkimi znajdującymi się na niej elementami, lico budynku
ENKAUSTYKA
begynn å lære
antyczna technika malarska polegająca na stosowaniu farb, których spoiwem był wosk pszczeli
FASADA
begynn å lære
frontowa elewacja budowli. Przeważnie fasada odzwierciedla podział budynku: ukazuje liczbę pięter i naw
FILAR
begynn å lære
podpora pionowa najczęściej o przekroju prostokątnym, wielokątnym lub tak jak kolumna - okrągłym
FRESK
begynn å lære
technika malarstwa ściennego polegająca na malowaniu na mokrym tynku
GURT (SKLEPIENIOWY PAS)
begynn å lære
element konstrukcyjny i dekoracyjny sklepienia wykonany z cegły lub kamienia, w kształcie łuku
GZYMS
begynn å lære
dekoracyjny element, pas wysunięty przed lico muru
IGLICA
begynn å lære
zwieńczenie wieży lub hełmu w formie wysmukłego ostrosłupa lub stożka
IKONA
begynn å lære
obraz reprezentujący święta postać
KLINIEC
begynn å lære
odpowiednio ukształtowany blok, cios kamienny, niekiedy cegła, element konstrukcyjny łuków i sklepień, może być zwornikiem
KOPUŁA
begynn å lære
sklepienie w kształcie czaszy wzniesione nad pomieszczeniami o planie kwadratowym, okrągłym lub wielobocznym
KOŚCIÓŁ BAZYLIKOWY (BAZYLIKA)
begynn å lære
to świątynia trój- lub pięcionawowa, w której nawa główna jest wyższa i szersza od naw bocznych co umożliwia umieszczenie w jej ścianach okien doświetlających wnętrze i przebiegających ponad linią arkad miedzynawowych i dachów naw bocznych;
KOŚCIÓŁ HALOWY
begynn å lære
to świątynia wielonawowa, w której wszystkie nawy są tej samej wysokości, nawa główna jest doświetlana oknami ze ścian bocznych naw, najczęściej cała konstrukcja jest przykryta wspólnym dachem, ten typ był powszehny w Eur. Środ. w późnym gotyku
KRUŻGANEK
begynn å lære
częściowo otwarty korytarz, z jednej strony przylega do ściany budynku, z drugiej był otwarty - ciąg arkad podpartych na kolumnach lub filarach. Otaczał dziedziniec.
KRYPTA
begynn å lære
sklepione pomieszczenie pod kościołem, zwykle pod prezbiterium, spełniająca funkcję pochówkowe zmarłych dostojników duchownych i świeckich oraz jako miejsce przechowywania i eksponowania relikwii świętych.
KRZYŻ GRECKI
begynn å lære
ma cztery ramiona równej długości
KRZYŻ ŁACIŃSKI
begynn å lære
symbol ukrzyżowania Chrystusa
KRZYŻ ŚW. ANDRZEJA
begynn å lære
krzyż w kształcie dużej litery T
LATARNIA
begynn å lære
nadbudówka, najczęściej walec z oknami albo ażurowymi ścianami, umieszczonymi na szczycie kopuły, zwykle przykryty hełmem
ŁUK OSTRY
begynn å lære
łuk, którego szczyt powstał z przecięcia się dwóch fragmentów okręgu
ŁUK PEŁNY
begynn å lære
łuk w kształcie półkola
MASWERK
begynn å lære
dekoracyjny ceglany element architektoniczny, którym wypełniano górną część gotyckiego okna, przeźrocza lub rozety
MOZAIKA
begynn å lære
obraz lub dekoracyjny wzór wykonany z drobnych kawałków kamieni lub szkła
NADPROŻE
begynn å lære
poziomy, płaski lub sklepiony element konstrukcyjny w formie belki umieszczonej ponad otworami w ścianie. Jego zadaniem jest przeniesienie obciążeń oddziałujących na fragment ściany ponad otworem na mur po obu stronach otworu
NARTEKS
begynn å lære
kryty przedsionek znajdujący się przy przedniej (frontowej) ścianie kościoła, poprzedzony jest kolumnadą
NAWA BOCZNA
begynn å lære
części przestrzeni kościoła równoległa do nawy głównej i otwarta na nią
NAWA GŁÓWNA
begynn å lære
środkowa część wielonawowej świątyni, oddzielona rzędami kolumn od naw bocznych, wyzanacza główną oś budynku
NISZA
begynn å lære
Wnęka/wgłębienie w kształcie prostokątnym albo półokrągłym, może być przeznaczona do celów zdobniczych, kultowych, wykorzystywana do stawiania posągów, urn itp.
OŚCIERZE
begynn å lære
powierzchnie poprzeczne do płaszczyzny muru przy otworze okiennym lub drzwiowym. Mogą być to powierzchnie boczne (pionowe) lub górne (poziome, ukośne w kształcie łuku) zamykająca od góry otwór, może być poprowadzona prostopadle do lica ściany lub ukośnie.
PENDENTYWY (ŻAGIELEK)
begynn å lære
element narożny w postaci sklepienia o kształcie trójkąta sferycznego, umożliwia przejście z planu kwadratu do koła, na którym opiera się kopuła
PILASTER
begynn å lære
element architektoniczny w formie płaskiego filara, nieznacznie występującego przed lico ściany, pełni on zarówno funkcję konstrukcyjną, jak też dekoracyjną
PINAKIEL (STERCZYNA)
begynn å lære
smukła i ostro zakończona gotycka sterczyna ozdobna, wieńcząca przypory i wierze, zazwyczaj zdobiona czołgankami (żabkami) wzdłuż krawędzi i kwiatonem na szczycie
PORTAL
begynn å lære
artystyczna oprawa otworu wejściowego
PORTYK
begynn å lære
część budynku na planie prostokąta z jednym lub kilkoma rzędami kolumn, które wspierają dach, otwarta co najmniej z jednej strony, najczęściej jedno- lub dwukondygnacyjna, czasami zwieńczony trójkątnym szczytem
PREZBITERIUM
begynn å lære
przestrzeń kościoła przy ołtarzu, przeznaczona dla duchowieństwa
PRZEDSIONEK
begynn å lære
pomieszczenie znajdujące się między wejściem, a wnętrzem charakterystyczne dla kościołów, budowli publicznych i pałacowych
PRZĘSŁO
begynn å lære
konstrukcyjnych element łączący dwie podpory (ściany, słupy, filary)
PRZYPORA (SKARPA)
begynn å lære
pionowy element konstrukcyjny budowli, podpierających z boku ścianę budowli i przenoszących ciężar sklepień na podłoże, umożliwia on stosowanie dużych, zajmujących całą ścianę okien
RYZALIT
begynn å lære
wstęp z lica w elewacji budynku w jego części środkowej, bocznej lub narożnej, prowadzony od fundamentów po dach, stanowiący jego organiczną część
RZYGACZ
begynn å lære
zoomorficzne lub demoniczne figury umieszczane w górnych partiach gotyckich kościołów, najczęściej pełniły rolę rynien odprowadzających wodę deszczową
SKLEPIENIE
begynn å lære
konstrukcja krzywoliniowa zakrywająca od góry przestrzeń budynku, sklepienie może być wykonane z kamienia, cegieł, betonu lub żelbetonu. Najpopularniejsze rodzaj sklepień: kolebkowe, krzyżowe, krzyżowo-żebrowe, wachlarzowe, kryształowe
TRANSEPT
begynn å lære
krzyżujące się z nawą główną nawa poprzeczna
TRIFORIUM
begynn å lære
arkadowe okno lub przeźrocze podzielone najczęściej kolumienką lub słupkiem na trzy części
TYMPANON
begynn å lære
wewnętrzne pole frontonu świątyni antycznej lub pole wewnątrz łuku archiwolt romańskiego i gotyckiego portalu
WĘGAR
begynn å lære
pionowy element konstrukcyjny ujmujący po bokach otwór okienny, drzwiowym itp., dźwigający nadproże lub łuk, zewnątrz ościeży
WIĆ ROŚLINNA
begynn å lære
ornament roślinny w formie wijącej się lub spiralne skręcającej się łodygi z liśćmi, czasem kwiatami
WIĘŹBA (KONSTRUKCJA DACHOWA)
begynn å lære
szkielet konstrukcyjny dachu, hełmu, a także kopuły, dźwigający pokrycie
WIMPERGA
begynn å lære
trójkątne zwieńczenie architektoniczne gotyckich portali, okien wnęk itp.
WOLUTA (ŚLIMACZNICA)
begynn å lære
element architektoniczny i motyw dekoracyjny w formie spirali lub zwoju
ZWORNIK
begynn å lære
kliniec łuku lub niektórych typów sklepień, wyróżniających się kształtem, wielkością i dekoracyjnym opracowaniem, może być wykonany z kamienia, cegły, rzadziej z drewna

Du må logge inn for å legge inn en kommentar.