spørsmålet |
svaret |
Rzecz przyłączona dzieli los rzeczy glownej begynn å lære
|
|
Accessie cedit principale
|
|
|
Powód idzie za sądem pozwanego begynn å lære
|
|
Actor sequitur forum rei
|
|
|
Sformułowanie dwuznaczne należy rozumieć przeciw wierzycielowi begynn å lære
|
|
Ambiguitas contra stipulatorem
|
|
|
Zmienną jest wola zmarłego aż do samego kresu życia begynn å lære
|
|
Ambulatoria enim est voluntas defuncti usque ad vitae supremum exitum.
|
|
|
Niech bedzie wysłuchana druga strona begynn å lære
|
|
audiatur et altera pars
|
|
|
ustawy należy interpretować tak, by realizować ich zamiar begynn å lære
|
|
benignius leges interpretandae sunt, quo voluntas earum conservetur
|
|
|
nie można procesować się dwa razy o to samo begynn å lære
|
|
Bis de eadem re agi non potest
|
|
|
skutki przypadku ponosi właściciel begynn å lære
|
|
casum sentit dominus
|
|
|
gdy ustaje przyczyna, dla której wydano ustawę traci moc i sama ustawa begynn å lære
|
|
cessante rotione legis, cessat lex ipsa
|
|
|
zwyczaj jest najlepszym interpretatorem ustawy begynn å lære
|
|
consuetudo est optima legum interpres
|
|
|
zawarcie umowy jest dobrowolne, ale następstwa są przymusowe begynn å lære
|
|
contractus ab initio voluntatis est, ex post facto necessitas
|
|
|
podaj mi fakty a podam ci prawo begynn å lære
|
|
Da mihi factum, dabo tibi ius
|
|
|
możliwe jest wyrządzenie szkody bez popełnienia czynu bezprawnego begynn å lære
|
|
Damnum sine iniuria esse potest
|
|
|
termin wzywa zamiast człowieka begynn å lære
|
|
dies interpellat pro homine
|
|
|
dziala podstepnie ten co żąda tego co bedzie musial zwrocic begynn å lære
|
|
dolo facit qui petit quod redditurus est
|
|
|
Działanie w złym zamiarze musi zostać ukarane begynn å lære
|
|
dolus omnimodo puniatur
|
|
|
begynn å lære
|
|
dura lex, sed lex
|
|
|
ciężar dowodu spoczywa na tym kto twierdzi, a nie zaprzeczą begynn å lære
|
|
ei incumbit probatio qui dicit non qui negat
|
|
|
begynn å lære
|
|
emptio tollit locatum
|
|
|
wykonanie prawa nie jest bezprawiem begynn å lære
|
|
executio iuris non habet iniuriam
|
|
|
z bezprawnego działania nie powstaje zobowiązanie umowne begynn å lære
|
|
ex maleficio non oritur contractus
|
|
|
włączenie jednego jest wykluczeniem czegoś innego begynn å lære
|
|
Expressio uius est exclusio alterius
|
|
|
fałszywe oznaczenie przedmiotu nie szkodzi begynn å lære
|
|
Falsa demonstratio non nocet
|
|
|
złodziej jest zawsze w zwłoce begynn å lære
|
|
fur semper morem facere videtur
|
|
|
gatunek nie może przepaść begynn å lære
|
|
genus perire non potest
|
|
|
spadkobranie to nic innego niż sukcesja w całość praw zmarłego begynn å lære
|
|
hereditas nihil aliud est, quam successio in universum ius quod defunctus habuer
|
|
|
wszelkie prawa ustanawia się ze względu na czlowieka begynn å lære
|
|
hominum causa omne ius constitutum sit
|
|
|
nieznajomość prawa szkodzi, nieznajomość faktu nie szkodzi begynn å lære
|
|
ignorantia uiris nocet, ignorantia facti non nocet
|
|
|
zobowiązanie do świadczenia niemożliwego jest nieważne begynn å lære
|
|
impossibilium nulla obligatio est
|
|
|
uznaje się za włączone w sposób milczący do umowy to co jest obyczajem i zwyczajem begynn å lære
|
|
in contractibus tacite insunt quae sunt moris et consuetudinis
|
|
|
w umowach uwzględnia się bardziej wolę stron niż ich słowa begynn å lære
|
|
in conventionibus contrahentium voluntatem potius quam verba spectari placuit
|
|
|
wątpliwy niepewny, w sytuacjach dwuznacznych begynn å lære
|
|
in dubiis benigniora
|
|
|
w przypadku równej winy, korzystniejsze jest położenie tego, który posiada begynn å lære
|
|
in pari delicto potior est condicio possidentis
|
|
|
begynn å lære
|
|
Lura novit curia
|
|
|
nakazy prawa sa nastepujace: zyc uczciwie, drugiemu nie szkodzic, kazdemu oddac to co mu się nalezy begynn å lære
|
|
luris pracepta sunt haec: honeste vivere alterum non laedere suum cuique tribuere
|
|
|
prawo cywilne stworzone jest dla osób starannych begynn å lære
|
|
ius civile vigilantibus scriptum est
|
|
|
prawo jest sztuką tego co dobre i sprawiedliwe begynn å lære
|
|
ius est ars boni et aequi
|
|
|
prawo publiczne nie może być zmieniane umowami osób prywatnych begynn å lære
|
|
ius publicum privatorum pactis mutari non potest
|
|
|
nieznajomość prawa szkodzi begynn å lære
|
|
ignorantia legis nocivis
|
|
|
prawem szczególnym przywilejem jest to co zostało wprowadzowe wbrew ogólnej zasadzie z powodu jakiejś użyteczności z mocy autorytetu tego, kto może stanowić prawo begynn å lære
|
|
ius singulare est quod contra tenorem rationis propter aliquam utilitatem auctortate constituentium introductum est
|
|
|
sprawiedliwość jest niezmienną i trwałą wolą oddania każdemu, co się komu należy begynn å lære
|
|
iustitia est constans et perpetua voluntas ius suum cuique tribuendi
|
|
|
nie należy wprowadzić rozróżnień tam gdzie nie czyni tego ustawa begynn å lære
|
|
lege non distinguente nec nostrum est distinguere
|
|
|
ustawa późniejsza uchyla wczesniejsza begynn å lære
|
|
lex posterior derogat legi priori
|
|
|
Prawo się nie działa wstecz begynn å lære
|
|
Lex retro non agit
|
|
|
późniejsza zła wiara szkodzi begynn å lære
|
|
mala fides superveniens nocet
|
|
|
nie powinniśmy źle korzystać z naszego prawa begynn å lære
|
|
male nostro iure uti non debemus
|
|
|
nie należy tolerować szykan begynn å lære
|
|
malitiis non est infulgendum
|
|
|
Matka jest zawsze pewna, ale to ojciec jest ten na kogo wskazuje małżeństwo begynn å lære
|
|
Mater semper certa est, pater vero ist est quem nuptiae demonstrant.
|
|
|
lepsza jest pozycja tego, który posiada begynn å lære
|
|
melior est conditio possidentis
|
|
|
urząd jurydyscyjny nie troszczy się o drobnostki begynn å lære
|
|
minima non curat praetor
|
|
|
dziecko poczęte uważa się za narodzone, ilekroć chodzi o jego korzyści begynn å lære
|
|
nostricus pro iam nato habetur quotiens die commodis eius agitur
|
|
|
ten sam proces nie będzie rozpoczynany dwukrotnie begynn å lære
|
|
ne bis in idem co contestur
|
|
|
niech sedzia nie wykracza ponad zadania stron begynn å lære
|
|
ne eat iudex ultra petita partium
|
|
|
powołujący się na własny występek nie będzie wysłuchany begynn å lære
|
|
nemo auditur propriam turpitudinem allegans
|
|
|
nikt nie jest sędzią we własnej sprawie begynn å lære
|
|
nemo est iudex in propria causa
|
|
|
nikt nie może przenieść na drugiego więcej praw niż sam posiada begynn å lære
|
|
nemo plus iuris ad alium transferre potest, quam ipse haberet
|
|
|
nikt nie może umrzeć pozostawiając dziedzica do części spadku, część zaś beztestamentowo begynn å lære
|
|
nemo pro parte testatus pro parte intestatus decedere potest
|
|
|
nikt nie może sobie zmienić podstawy posiadania begynn å lære
|
|
nemo sibi ipse causam possessionis mutare potest
|
|
|
nie z reguły powstaje prawo, lecz regułę tworzy się na podstawie prawa begynn å lære
|
|
nom ex regula ius sumatur, sed ex iure quod est regula fiat
|
|
|
nie wszystko co dozwolone jest uczciwe begynn å lære
|
|
nom omne quod licet honestum est
|
|
|
begynn å lære
|
|
nulla poena sine lege
|
|
|
nie można mieć służebności na własnej rzeczy begynn å lære
|
|
nulli res sua servit
|
|
|
małżeństwo powstaje przez porozumienie, a nie faktyczne pożycie begynn å lære
|
|
nuptias non concubitus, sed consensus facit
|
|
|
wszelką definicja w prawie cywilnym jest niebezpieczna, gdyż zadko kiedy można jej podważyć begynn å lære
|
|
omnis definitio in iure civili periculosa est: parum est enim, ut non subverti posset
|
|
|
zwyczaj jest najlepsza wykładnia ustawy begynn å lære
|
|
optima legum interpres consuetudo
|
|
|
begynn å lære
|
|
pacta sunt servanda
|
|
|
pierwszy w czasie, lepszy w prawie begynn å lære
|
|
prior tempore potior iure
|
|
|
prawem publicznym jest to, które dotyczy spraw państwa rzymskiego, prywatnym zaś to, która ma na względzie korzyść jednostek: są bowiem pewne rzeczy użyteczne dla ogolu, inne zaś dla osób prywatnych begynn å lære
|
|
publicum ius est quod ad statum rei Romanae spectat, privatum quod ad singulorum utilitatem: sunt enim quaedam publice utilia, quaedam privatim
|
|
|
milczenie oznacza zgodę (gdy ktoś mógł i powinien mowic) begynn å lære
|
|
qui tacet consentire videtur ubi logui potuit et debuit
|
|
|
co od początku jest wadliwe, nie może być uzdrowione przez upływ czasu begynn å lære
|
|
quod ab initio vitiosum est, non potest tractu temporis convalescere
|
|
|
co należy się wspólnocie, nie należy się jej czlonkom begynn å lære
|
|
quod universitati debetur, singulare non debetur
|
|
|
co podoba się cesarzowi, zyskuje moc prawa begynn å lære
|
|
quod principi placuit legis habet vigorem
|
|
|
zatwierdzenie równa się zleceniu begynn å lære
|
|
ratihabitio mandato comparatur
|
|
|
każda umowa obowiązuje na warunkach z momentu jej zawarcia begynn å lære
|
|
rebus sic stantibus (omnis contractus intellegitur)
|
|
|
sedziemu apelacyjnemu nie wolno zmieniac wyroku na niekorzysc odwołującego się begynn å lære
|
|
reformatio in peius iudici appellato non licet
|
|
|
czynność dokonana między określonymi osobami nie powinna szkodzic innym begynn å lære
|
|
res inter alios acta nocere non debet
|
|
|
dobro ludu niechaj bedzie najwyzszym prawem begynn å lære
|
|
salus populi suprema lex esto
|
|
|
znać prawa nie znaczy trzymać się słów ustaw, lecz ich treści i mocy działania begynn å lære
|
|
scire leges non hoc est verba earum tenere sed vim ac potestatem
|
|
|
kto raz został spadkobiercą jest nim na zawsze begynn å lære
|
|
semel heres semper heres
|
|
|
służebność nie może polegać na działaniu begynn å lære
|
|
servitus in faciendo consistere nequit
|
|
|
służebności należy wykonywać oględnie begynn å lære
|
|
servitutibus civiliter utendum est
|
|
|
nie należy rozszerzać wyjatkow begynn å lære
|
|
singularia non sunt extendenda
|
|
|
najwyzsze prawo najwyzszym bezprawiem begynn å lære
|
|
summum ius summa iniuria
|
|
|
znajduje się na powierzchni gruntu, staje się jego częścią skladowa begynn å lære
|
|
superficies solo cedit
|
|
|
Jeden świadek, żaden świadek begynn å lære
|
|
testis unus testis nullus
|
|
|
trzech tworzy stowarzyszenie begynn å lære
|
|
tres faciunt collegium
|
|
|
opiekun nie może kupowac rzeczy podopiecznego begynn å lære
|
|
tutor rem pupilli emere non potest
|
|
|
tam gdzie ustawa nie rozroznia, nie powinniśmy rozrozniac begynn å lære
|
|
ubi lex non distinguit, nec nos distinguere debemus
|
|
|
tam gdzie jest uprawnienie, jest środek dla jego urzeczywistnienia begynn å lære
|
|
ubi ius ibi remedium
|
|
|
gdzie społeczność, tam prawo begynn å lære
|
|
ubi societas ibi ius
|
|
|
to, co jest wlasciwe nie jest obciążone wada tego co niewlasciwe begynn å lære
|
|
utile per inutile non vitiatur
|
|
|
nie należy dawadać posłuchu czczym głosom ludu begynn å lære
|
|
vanae voces populi non sunt audiendae
|
|
|
nie wolno wystepowac przeciw temu co wynika z własnych czynów begynn å lære
|
|
venire contra factum proprium nemini licet
|
|
|
begynn å lære
|
|
vim vi repellere licet
|
|
|
siła wyższa, której ludzka słabość nie jest w stanie się oprzeć begynn å lære
|
|
vis maior cui humana infirmitas resistere non potest
|
|
|
chcacemu nie dzieje sie krzywda begynn å lære
|
|
volenti non fit iniuria
|
|
|
przyjemność lub uczucie nie są szacowane w pieniadzu begynn å lære
|
|
voluptatis vel affectionis aestimatio non habeitur
|
|
|