|
spørsmålet |
svaret |
|
begynn å lære
|
|
ius
|
|
|
prawo jest sztuką tego co dobre i sprawiedliwe begynn å lære
|
|
ius est ars boni et aequi
|
|
|
jakim prawem? jaką podstawą prawną? begynn å lære
|
|
Quo iure?
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
ius naturale
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
ius gentium
|
|
|
prawo publiczne jest prawem odnoszącym się do interesu państwa begynn å lære
|
|
ius publicum quod ad statum rei Romanae spectat
|
|
|
prawo prywatne jest prawem dotyczącym korzyści poszczególnych jednostek begynn å lære
|
|
ius privatum quod ad singulorumutilitatem spectat
|
|
|
prawo obywateli rzymskich begynn å lære
|
|
ius civile
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
ius canonicum
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
ius universale
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
ius ducale
|
|
|
najwyższe prawo jest najwyższym bezprawiem begynn å lære
|
|
summum ius summa iniuria
|
|
|
prawo bezwzględnie wiążące. Strony stosunku prywatno-prawnego nie mogły zmieniać swoimi ustaleniami norm prawa wprowadzonych przez państwo begynn å lære
|
|
ius cogens
|
|
|
prawo względnie wiążące (przepis prawny, którego zastosowanie może być w konkret begynn å lære
|
|
ius dispositivum
|
|
|
daj mi fakt, dam ci prawo; udowodnij fakt, a ja ci wskażę prawo (a przyznam ci r begynn å lære
|
|
Da mihi factum, dabo tibi ius
|
|
|
sąd zna prawo, w sądzie nie musimy udowadniać prawa, bo sąd zna prawo begynn å lære
|
|
iura novit curia
|
|
|
tam gdzie społeczeństwo, tam prawo (żadna wspólnota nie może egzystować bez praw begynn å lære
|
|
ubi societas ibi ius
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
praecepta iuris
|
|
|
nikomu nie szkodzi ten, kto korzysta ze swojego prawa begynn å lære
|
|
qui suo iure utitur, neminem laedit
|
|
|
szybszy w prawie, lepszy w czasie begynn å lære
|
|
prior tempore potior iure
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
fontes iuris
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
fontes iuris oriundi
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
Fontes iuris cognoscendi
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
mos maiorum
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
consuetudo
|
|
|
długi zwyczaj, długotrwałe przyzwyczajenie, warunek, który musiał zostać spełniony żeby obyczaj został uznany za normę prawną begynn å lære
|
|
longa consuetudo
|
|
|
zwyczaje miejscowe, obowiązujące na danym terminie begynn å lære
|
|
consuetudines loci
|
|
|
zwyczaje przyjęte przez społeczeństwo begynn å lære
|
|
consuetudines aprobatae
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
consuetudines in scriptis redactae
|
|
|
wygaśnięcie ustawy poprzez nieużywanie begynn å lære
|
|
desuetudo
|
|
|
doktor obojga praw - rzymskiego i kanonicznego begynn å lære
|
|
doctor ultrisque iuris
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
error
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
ignorantia
|
|
|
nieznajomość faktu nie szkodzi begynn å lære
|
|
ignorantia facti non nocet
|
|
|
nieznajomość prawa nikogo nie uwalnia begynn å lære
|
|
ignorantia iuris non exculpat
|
|
|
nieznajomośc prawa szkodzi begynn å lære
|
|
Ignorantia iuris nocet
|
|
|
komentarz, dopisek, uwaga na marginesie begynn å lære
|
|
glossa marginalis
|
|
|
komentarz między wieszami begynn å lære
|
|
glossa interlinearis
|
|
|
zbiór najważniejszych komentarzy begynn å lære
|
|
glossa ordinaria Accuriusa
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
forum
|
|
|
rynek rzymski, główny plac w starożytnym Rzymie u stóp Kapitolu begynn å lære
|
|
Forum Romanum
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
forum origins
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
forum domicili
|
|
|
sąd właściwy, właściwość sądowa begynn å lære
|
|
forum competens
|
|
|
sąd właściwy ze względu na miejsce zawarcia kontraktu, miejsce zawarcia kontraktu begynn å lære
|
|
forum contractus
|
|
|
miejsce uwolnienia się od zobowiązania begynn å lære
|
|
forum solutionis
|
|
|
miejsce uwolnienia się od kontraktu begynn å lære
|
|
forum soluti contractus
|
|
|
sąd miejsca, gdzie popełniono delikt begynn å lære
|
|
forum delicti commissi
|
|
|
sąd miejsca położenia rzeczy spornej begynn å lære
|
|
forum rei sitae
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
forum hereditatis
|
|
|
sąd, który można wybrać (prawo targowe) begynn å lære
|
|
forum liberum
|
|
|
miejsce sprawowania sądu (równoznaczne z kompetentnością sądu) begynn å lære
|
|
loca forensia
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
census fori
|
|
|
przywilej sądowy dla poszczególnych stanów (np. sądy kościelne dla duchownych) begynn å lære
|
|
privilegium fori
|
|
|
zarzut niewłaściwości sądu (sąd nie jest kompetentny do orzekania w danej sprawi begynn å lære
|
|
praescriptio fori
|
|
|
powód idzie za sądem pozwanego. Powód składa powództwo w sądzie właściwym dla miejsca zamieszkania pozwanego begynn å lære
|
|
actor sequitur forum rei
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
causae spirituales
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
causae saeculares
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
lex
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
lex generalis
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
lex specialis
|
|
|
norma prawna opatrzona sankcją nieważności begynn å lære
|
|
lex perfecta
|
|
|
norma prawna opatrzona sankcją prawną oraz sankcją nieważności begynn å lære
|
|
lex plus quam perfecta
|
|
|
norma prawna opatrzona sankcją prawną begynn å lære
|
|
lex minus quam perfecta
|
|
|
norma prawna pozbawiona jakiejkolwiek sankcji begynn å lære
|
|
lex imperfecta
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
verba legis
|
|
|
okres między publikacją aktu prawnego a jego wejściem w życie begynn å lære
|
|
vacatio legis
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
Lex retro non agit
|
|
|
prawo ustanowione później należy stosować przed prawem ustanowionym wcześniej begynn å lære
|
|
lex posterior derogat legi priori
|
|
|
ustawa nadrzędna uchyla ustawę podrzędną begynn å lære
|
|
lex superior derogat legi inferiori
|
|
|
ustawa szczególna uchyla ustawę ogólną begynn å lære
|
|
lex specialis derogat legi generali
|
|
|
norma wcześniejsza wcześniejsza begynn å lære
|
|
legi priori speciali
|
|
|
działanie w celu obejścia ustawy (sprzeczne z ideą ustawodawcy, ale zgodne z literą prawa) begynn å lære
|
|
praeter legem
|
|
|
zastrzeżenie dokonane w myśli, wola nie jest zgodna z oświadczeniem woli begynn å lære
|
|
reservatio mentalis
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
simulatio
|
|
|
czynność prawna zawarta dla pozoru begynn å lære
|
|
negotium simulatum
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
negotium claudicans
|
|
|
zamiana jednego aktu na drugi begynn å lære
|
|
conversio arctus iuridici
|
|
|
nadanie mocy prawnej wadliwemu uprzednio aktowi prawnemu begynn å lære
|
|
convalidatio
|
|
|
potwierdzenie oświadczenia woli begynn å lære
|
|
ratihabitio
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
ratificatio
|
|
|
składniki treści czynności prawnej, które określają jej typ i charakter wynikającego z niej stosunku prawnego begynn å lære
|
|
essentialia negotii
|
|
|
składniki treści czynności prawnej, które powinny znaleść się w jej treści, jednak jeśli strony nie włączą ich do treści czynności, jest ona ważna a brakujące elementy można ustalić na podstawie przepisów podmiotowo istotne składniki treści czynności prawnej, które nie wpływają na jej istotę, ale mocą woli stron zostały podniesione do rangi istotnych, np. kara umowna begynn å lære
|
|
naturalia negotii accidentalia negotii
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
dies a quo
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
dies ad quem
|
|
|
sposób liczenia czasu od dnia zdarzenia, w której najmniejszą jednostką obliczania czasu jest doba begynn å lære
|
|
computatio civilis
|
|
|
bardzo dokładny sposób liczenia czasu, nakazuje uwzględniać nie tylko dzień, ale także godzinę i minutę zdarzenia begynn å lære
|
|
computatio a momento ad momentum
|
|
|
od samego początku, z mocą wsteczną begynn å lære
|
|
ex tunc
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
ex nunc
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
condicio sine qua non
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
res
|
|
|
rzeczy wspólne wszystkim ludziom begynn å lære
|
|
res omnium communes
|
|
|
co jest trwale związane z gruntem, należy do właściciela gruntu begynn å lære
|
|
superficies solo cedit
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
iura in re aliena
|
|
|
powództwo o ochronę praw na rzeczy begynn å lære
|
|
actio in rem
|
|
|
(skuteczność) wobec wszystkich begynn å lære
|
|
erga omnes
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
prawo do posiadania rzeczy
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
ius utendi
|
|
|
prawo do rozporządzania rzeczą begynn å lære
|
|
ius disponendi
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
ius infinitum
|
|
|
prawo do zużywania rzeczy begynn å lære
|
|
ius abutendi
|
|
|
nikt nie może przenieść na drugiego więcej praw niż sam posiada begynn å lære
|
|
nemo plus iuris in alium transferre potest quam ipse habet
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
solo consensu
|
|
|
doliczanie czasu posiadania poprzednika begynn å lære
|
|
accessio possessionis
|
|
|
możliwość doliczenia czasu posiadania danej nieruchomości przez zbywcę do czasu posiadania nieruchomości przez nowego właściciela, ułatwienie drogi zasiedzenia begynn å lære
|
|
accessio temporis
|
|
|
posiadacz samoistny, który znajduje się "w drodze do zasiedzenia" begynn å lære
|
|
in statu usucapiendi
|
|
|
własność zwierzchnia. Konstrukcja własności podzielonej (np. w średniowiecznym ustroju feudalnym); w starożytnym Rzymie było to jedno z praw właściciela begynn å lære
|
|
dominium directum
|
|
|
własność użytkowa. W średniowiecznym ustroju feudalnym władzę taką posiadał wasal begynn å lære
|
|
dominium utile
|
|
|
współwłasność niepodzielna (np. niedzały ojcowskie w średniowieczu) begynn å lære
|
|
condominium pro indviso
|
|
|
skarga wydobywcza (wystąpienie o zwrot rzeczy)- z każdej przyczyny. Jedno z powództw petytoryjnych, służących ochronie praw właściciela. begynn å lære
|
|
rei vindicatio - cum omni causa
|
|
|
jedno z powództw petytoryjnych, przysługiwała właścicielowi kwirytarnemu, kóry zachował rzecz w posiadaniu, ale jego uprawnienia były naruszane w inny sposób, a naruszający twierdził, że ma do tego prawo (np. w prawie sąsiedzkim). begynn å lære
|
|
actio negatoria
|
|
|
obciążony służebnością właściciel był zobowiązany do powstrzymania się od działania albo do znoszenia cudzego działania begynn å lære
|
|
non facere pati
|
|
|
rodzaj połączenia, miał miejsce w przypadku, gdy zmieszano rzeczy których nie dało się już po fakcie rozdzielić. powstawała współwłasność dotychczasowych właścicieli, w której udziały były proporcjonalne do ilości i wartości rzeczy zmieszanych begynn å lære
|
|
confussio
|
|
|
używanie cudzej rzeczy z prawem pobierania z niej wszystkich pożytków, jednak bez naruszania jej substancji begynn å lære
|
|
ususfructus
|
|
|
użytkowanie rzeczy zużywalnych/zamiennych begynn å lære
|
|
quasi ususfructus
|
|
|
służebność nie może polegać na działaniu. Właściciel zobowiązany był jedynie do znoszenia cudzego działania (pati) lub powstrzymywania się od działania (non facere). Wyjątek stanowił koszt utrzymania ściany, o którą opierał się budynek sąsiedni. begynn å lære
|
|
servitus in faciendo nequit consister
|
|
|
rodzaj zastawu bez dzierżenia (przechodzącego na wierzyciela w momencie nie wywiązywania się dłużnika ze zobowiązania). Polegał na pobieraniu pożytku z rzeczy, będącej przedmiotem zastawu. begynn å lære
|
|
pignus antichreticum
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
corpus - posiadanie faktyczne. animus - wola zatrzymania rzeczy dla siebie
|
|
|
" wola zatrzymania rzeczy dla siebie", przysługująca faktycznemu właścicielowi. Jeden z elementów posiadania. begynn å lære
|
|
animus sibi rem habendi, animus possidendi
|
|
|
Nikt sam dla siebie nie może zmienić przyczyny posiadania. begynn å lære
|
|
nemo sibi ipse causam possessionis mutare potest
|
|
|
posiadanie wadliwe (nabyte wbrew woli poprzednika) begynn å lære
|
|
possesio vitiosa
|
|
|
dzierżyciel włada rzeczą w imieniu innej osoby, a nie dla siebie, jak to jest w przypadku posiadacza. begynn å lære
|
|
animus possidendi pro alieno
|
|
|
osoba dająca prekarium, inaczej patron. Posiadał on prawo złożenia skargi do pretora, gdy prekarzysta nie chciał oddać mu rzeczy. begynn å lære
|
|
precario dans- accipiens
|
|
|
dobrodziejstwo posiadania (posiadacz jest w lepszej sytuacji) begynn å lære
|
|
beneficium possessionis
|
|
|
zabezpieczenie przed szkodami grożącymi z gruntu sąsiada begynn å lære
|
|
cautio damni infecti
|
|
|
forma przeniesienia posiadania polegająca na tym, że dotychczasowy posiadacz samoistny zachowuje rzecz w swoim władaniu jako posiadacz zależny albo jako dzierżyciel begynn å lære
|
|
constituttum possessorium
|
|
|
jedna z form przeniesienia posiadania. Polega na wydaniu rzeczy begynn å lære
|
|
traditio corporalis
|
|
|
jedna z form przeniesienia posiadania. Polega na wydaniu dokumentów, bądź środków (np. kluczy) które dają faktyczną władzę nad rzeczą begynn å lære
|
|
longa manu traditio
|
|
|
jedna z form przeniesienia posiadania. Polega na tym, iż przeniesienie posiadania samoistnego na posiadacza zależnego albo na dzierżyciela następuje na mocy samej umowy między stronami begynn å lære
|
|
traditio brevi manu
|
|
|
dokonanie wydania rzeczy poprzez symbol, np. wręczenie kluczy begynn å lære
|
|
traditio symbolica
|
|
|
nikt, kto wystąpi z powództwem, nie zostanie odesłany begynn å lære
|
|
nemini deneganda
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
succesio
|
|
|
dziedziczenie na podstawie ustawy begynn å lære
|
|
successio ex lege
|
|
|
darowizny przekazane przez spadkodawcę za życia zaliczane są na poczet przyszłego spadku begynn å lære
|
|
succesio anticipata
|
|
|
dziedziczenie według klas Miało znaczenie przy dziedziczeniu wg edyktu pretorskiego. Gdy do spadku nie zgłosili się w określonym terminie powołani w pierwszej kolejności, pretor oferował go dalszym krewnym w tej samej klasie lub dziedzicom następnej klasy. begynn å lære
|
|
succesio ordinum et graduum
|
|
|
spadkobierca może kontynuować zasiedzenie spadkodawcy (o ile spełniał przesłanki potrzebne do zasiedzenia) begynn å lære
|
|
succesio in possessionem
|
|
|
dziedziczenie beztestamentowe begynn å lære
|
|
succesio ab intestato
|
|
|
dziedziczenie wbrew testamentowi, przeciw testamentowi begynn å lære
|
|
succesio contra tabulas
|
|
|
dziedziczenie testamentowe begynn å lære
|
|
succesio ex testamento
|
|
|
ejście w ogół uprawnień zbywcy sukcesja - nabycie praw w całości, pod tytułem ogólym np. przyjęcie spadku begynn å lære
|
|
succesio in univesitatem
|
|
|
dziedziczenie wg. głów. Jeżeli ktoś ma np. 5 dzieci, to dziedziczą w proporcji 1/5 begynn å lære
|
|
succesio in capita
|
|
|
dziedziczenie według szczepów. To co przypada ojcu, dziedziczą jego dzieci. begynn å lære
|
|
succesio in stirpes
|
|
|
ten, który ma się urodzić (dziecko poczęte) jest uważany za narodzonego - fikcja prawna begynn å lære
|
|
nasciturus pro iam nato habetur
|
|
|
decyzja z wolą testowania (traktowane jako testament) begynn å lære
|
|
cum animo testandi ‒ animus
|
|
|
na korzyść testamentu - interpretacja norm prawnych celem utrzymania w mocy postanowień testamentu begynn å lære
|
|
favor testamenti
|
|
|
dosłownie: przebłyski świadomości. Występowały u chorego psychicznie. Były przerwą w chorobie, która pozwalała na odzyskanie pełnej zdolności do czynności prawnych. begynn å lære
|
|
lucidum intervallum
|
|
|
legat windykacyjny. Jeden z rodzajów zapisów testamentowych. Na jego mocy legatariusz stawał się właścicielem kwiryntarnym rzeczy zapisanej mu w testamencie w momencie przyjęcia spadku przez spadkobiercę. Zatem mógł się domagać wydania tego przedmiotu od dziedzica za pomocą rei vindicatio begynn å lære
|
|
legatum per vindicationem
|
|
|
legat damnacyjny. Jeden z rodzajów zapisów testamentowych. Zapis uczyniony w ten sposób nie wywierał skutków rzeczowych (przeniesienia własności). (wtedy dziedzic musiał nabyć tę rzecz), rzeczy mające powstać begynn å lære
|
|
legatum per damnationem
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
zapis wierzytelności należącej do spadku
|
|
|
zapis zwalniający zapisobiorcę z długu jaki miał wobec spadkobiercy begynn å lære
|
|
legatum liberationis
|
|
|
zapis dający dziedzicowi możliwość wyboru jednej z wielu rzeczy begynn å lære
|
|
legatum optionis
|
|
|
przeniesienie dziedziczenia z jednej osoby na drugą. Na przykład jeśli dziedzic zmarł zanim otrzymał spadek, to spadek ten otrzymuje dziedzic dziedzica. begynn å lære
|
|
transmissio hereditatis
|
|
|
odpowiedzialność z przedmiotów należących do spadku a nie całym swoim majątkiem begynn å lære
|
|
cum viribus hereditatis
|
|
|
odpowiedzialność do wysokości tego co jest w spadku begynn å lære
|
|
pro viribus hereditatis
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
hereditatis petitio
|
|
|
możliwość oddzielenia majątku (spadkobiercy-dziedzica i spadkodawcy), która ograniczała odpowiedzialność za długi spadkowe jedynie do wysokości spadku. begynn å lære
|
|
separatio bonorum
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
matrimonium
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
mas ‒ femina
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
vir ‒ uxor
|
|
|
Małżeństwo to związek między mężczyzną i kobietą begynn å lære
|
|
coniunctio maris et feminae
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
matrimoniale foedus
|
|
|
zgoda małżeńska. W prawie rzymskim wymagana przez cały czas trwania małżeństwa. begynn å lære
|
|
consensus matrimonialis
|
|
|
przeszkody zrywające - tamujące przy zawieraniu małżeństwa begynn å lære
|
|
impedimentum matrimonii dirimens ‒ impediens
|
|
|
każde zgodne z prawem małżeństwo begynn å lære
|
|
matrimonium iustum matrimonium iniustum- coś co jest wbrew prawu i nie jest małżeństwem
|
|
|
małżeństwo prawnie zawarte begynn å lære
|
|
matrimonium legitimum
|
|
|
małżeństwo niezgodne z prawem, nielegalne begynn å lære
|
|
matrimonium non legitimum
|
|
|
małżeństwo harmonijne, żyjące w zgodzie begynn å lære
|
|
matrimonium bene concordans
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
matrimonium non existens
|
|
|
małżeństwo mniemane (wszyscy myślą,że małżeństwo jest ważne, ale tak nie jest) begynn å lære
|
|
matrimonium putativum
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
matrimonium non consummatum
|
|
|
małżeństwo zawarte i dopełnione begynn å lære
|
|
matrimonium ratum et consummatum
|
|
|
" małżeństwo powinno być wolne " tzn. zawarte dobrowolnie. Nikogo nie zmusza się ani do zawarcia, ani do trwania w małżeństwie. begynn å lære
|
|
matrimonia libera esse debent
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
zaręczyny
|
|
|
poniesione z tytułu narzeczeństwa wydatki mogą być naprawione jak szkoda. Causa: pokrycie szkód.np. po wycofanych zaręczynach begynn å lære
|
|
ad reparationem damnorum
|
|
|
nikt nie jest słuchany przez sąd, gdy powołuje się na własny występek. Z własnego niegodziwego czy bezprawnego czynu nie można wyprowadzać dla siebie praw, ani przeciwstawiać takiego postępowania prawom innych. begynn å lære
|
|
nemo turpitudinem suam allegans audiatur
|
|
|
żadna ludzka władza (nie może zerwać małżeństwa zawartego i dopełnionego) begynn å lære
|
|
nulla humana potestas
|
|
|
separacja co do łoża i stołu begynn å lære
|
|
separatio quoad torum et mensam
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
separatio perpetua
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
separatio temporanea
|
|
|
separacja przy trwającym węźle małżeńskim begynn å lære
|
|
separatio manente vinculo
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
mater semper certa est
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
ojciec nasz
|
|
|
ojcem [dziecka] jest ten, na kogo wskazuje małżeństwo. Ojcem jest mąż matki zrodzonego dziecka [domniemanie prawne]. begynn å lære
|
|
pater est quem nuptiae demonstrant
|
|
|
niezdolność do płodzenia (bezpłodność) begynn å lære
|
|
impotentia generandi
|
|
|
niezdolność do współżycia begynn å lære
|
|
impotentia coeundi
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
syn - córka (pod władzą)
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
avus - avia
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
nepos - neptis
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
pronepos ‒ proneptis
|
|
|
dzieci poczęte bez małżeństwa begynn å lære
|
|
liberi vulgo concepti
|
|
|
dzieci z prawego łoża - dzieci z nieprawego łoża begynn å lære
|
|
filii legitimi ‒ illegitimi
|
|
|
dzieci z nieprawego łoża są legitymowane przez później zawarte małżeństwa begynn å lære
|
|
filii illegimi legitimantur per subsequens matrimonium parentum
|
|
|
wyłączenie, gdy wielu współżyło z matką. Zarzut posiadania wielu partnerów seksualnych przez matkę. begynn å lære
|
|
exceptio plurium concubentium
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
jeden z rodzajów przysposobienia, polegający na adopcji osoby alieni iuris
|
|
|
przysposobienie pełne; adopcja pełna zachodziła, gdy adoptującym był krewny wstępny dziecka. Adoptowany wchodził pod władzę ojcowską adoptującego, zrywając wszelkie więzi prawne z dotychczasową rodziną. begynn å lære
|
|
adoptio plena
|
|
|
przysposobienie niepełne. Adoptującym była osoba obca. Adoptowany pozostawał pod władzą dotychczasowego ojca. Adoptowany mógł dziedziczyć beztestamentowo po adoptującym. begynn å lære
|
|
adoptio minus plena
|
|
|
przysposobienie całkowite. Wiąże dziecko z nową rodziną w sposób tak ścisły jakby było naturalnym dzieckiem przysposabiającego. begynn å lære
|
|
adoptio plenissima
|
|
|
przysposobienie naśladuje (imituje) naturę. Musi być zachowana odpowiednia różnica wieku między adoptującym, a adoptowanym. begynn å lære
|
|
adoptio naturam imitatur
|
|
|
zapłodnienie w drodze naturalnej begynn å lære
|
|
in vivo
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
obligare ‒ obligatio
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
creditor - debitor
|
|
|
(wynikający) z umowy (z kontraktu) begynn å lære
|
|
ex contracu
|
|
|
(wynikający) z czynu niedozwolonego begynn å lære
|
|
ex delicto
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
ius obligationis
|
|
|
prawo wiążące strony umowy, skuteczne inter partes. begynn å lære
|
|
vinculum iuris
|
|
|
(skarga, powództwo) przeciwko konkretnej osobie - (skuteczność zobowiązania) między stronami begynn å lære
|
|
in personam ‒ inter partes
|
|
|
zobowiązanie naturalne. Dłużnik nie ponosi odpowiedzialności prawnej za swój dług. W konsekwencji wierzytelność jest niezaskarżalna w sądzie, chyba że zostanie uznana, np. przedawnienie begynn å lære
|
|
obligatio naturalis
|
|
|
dare, facere, non facere, pati że świadczenie może polegać na: dare – daniu czegoś, facere – czynieniu czegoś, non facere – nieczynieniu czegoś, pati – znoszeniu czegoś. begynn å lære
|
|
dać, czynić, nie czynić, znosić
|
|
|
Nie można zobowiązywać do rzeczy niemożliwych (niewykonalnych). begynn å lære
|
|
impossibilium nulla obligatio est
|
|
|
rzeczywista, powstała, wynikła, poniesiona szkoda begynn å lære
|
|
damnum emergens
|
|
|
utracony zysk, korzyści, jakich poszkodowany mógłby się spodziewać gdyby szkoda nie została spowodowana. begynn å lære
|
|
lucrum cessans
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
pretium commune
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
pretium singulare
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
pretium affectionis
|
|
|
prawo do umiaru/miarkowania, możliwość ustalania wysokości odszkodowań begynn å lære
|
|
ius moderandi
|
|
|
potrącenie zysku ze straty begynn å lære
|
|
compensatio lucri cum damno
|
|
|
prawo do zatrzymania rzeczy begynn å lære
|
|
ius retentionis
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
ius tollendi
|
|
|
prawo wyboru jednego z wielu świadczeń begynn å lære
|
|
ius variandi
|
|
|
zobowiązanie przemienne, z treści zobowiązania wynika możliwość spełnienia więcej niż jednego świadczenia. Spełnienie któregokolwiek z nich zwalnia dłużnika ze zobowiązania. begynn å lære
|
|
obligatio alternativa
|
|
|
w treści zobowiązania jest tylko jedno świadczenie, jednakże dłużnik może zwolnić się ze swego obowiązku również przez spełnienie innego świadczenia. begynn å lære
|
|
facultas alternativa
|
|
|
przekazanie własności w celu uwolnienia się od zobowiązania begynn å lære
|
|
datio in solutum
|
|
|
czynność mieszana, w której umowa darowizny zostaje połączona z inną umową odpłatną czy nieodpłatną. Cel formalny jest inny od celu faktycznego. begynn å lære
|
|
negotium mixtum cum donatione
|
|
|
dokonanie czynności w drodze faktu begynn å lære
|
|
via facti
|
|
|
stosowana przy zastawie. Klauzula przypadku, jeśli dłużnik nie zwraca długu, to wierzyciel przejmuje zastaw. begynn å lære
|
|
lex commissoria
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
contractus innominatus
|
|
|
umowa o zawarciu umowy, umowa wstepna begynn å lære
|
|
pactum de contrahendo
|
|
|
klauzula zasadniczej zmiany okoliczności. Ustalone warunki obowiązują, o ile okoliczności się nie zmienią. begynn å lære
|
|
rebus sic stantibus
|
|
|
zarzut niewypełnionego kontraktu begynn å lære
|
|
exceptio non adimpleti contractus
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
dolus
|
|
|
wina nieumyślna, polegająca na zaniedbaniu określonych norm staranności; niedbalstwo begynn å lære
|
|
culpa
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
Si culpa in abstracto
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
culpa in concretione
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
culpa Aquilam
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
culpa in eligendo
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
culpa in contrahendo
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
culpa in custodiendo
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
casus
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
vi maiore quadam acciderit,
|
|
|
vis cui humana infirmitas resistere non potest begynn å lære
|
|
Cui vis humana infirmitas resistere non potest
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
compensatio
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
novatio
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
confusio
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
cessio
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
errore in iudicando
|
|
|
pactum de non cedendo vel non alienando begynn å lære
|
|
Pactum de non alienando vel non cedendo
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
cessio legis
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
dolo malo mancipio
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
emptio rei speratae
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
Spei emptio
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
res extra commercium
|
|
|
cuius commodum eius periculum begynn å lære
|
|
Cuius commodum eius periculum
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
et dicta promiß
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
Pactum reservati dominii
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
pactum displicentiae
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
tertia pars beneficiarius
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
emptio ad gustum
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
Pactum de retroemendo
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
Operis locatio conductio
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
irregulare deposit!
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
negotiorum gestio
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
indebitum
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
condictio indebiti
|
|
|
condictio causa data causa non secuta begynn å lære
|
|
condictio causa data causa non secuta
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
Causa finita condictio
|
|
|
condictio ob causam finitam begynn å lære
|
|
ob causam finitam condictio
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
condictio sine causa
|
|
|
condictio ob turpem vel iniustam causam begynn å lære
|
|
Ob iniustam aka Turp condictio MERITUM
|
|
|
affectio (animus) societatis begynn å lære
|
|
affectio (animus) Societatis
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
tempus deliberandi
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
iurisdictio Voluntari
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
Processus formula
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
Lex fori processualis
|
|
|
iudicium ‒ actus trium personarum begynn å lære
|
|
Ludicium - actus trium personarum
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
Audi alteram partem
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
litis Domini
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
Nemo iudex Actor
|
|
|
vigilantibus iura sunt scripta begynn å lære
|
|
vigilantibus iura scripta sunt
|
|
|
ne eat iudex ultra petita partium begynn å lære
|
|
ne comedas ultra petita iudex partium
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
ante litem Natama
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
Post Lithium Natama
|
|
|
qui rem in iudicium ducit begynn å lære
|
|
qui rem in iudicium ducit
|
|
|
contra quem res in iudicium deducitur begynn å lære
|
|
Contra quem res in iudicium deducitur
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
legitimatio ad causam
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
legitimatio ad processus
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
successio mortis causa
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
successio inter vivos
|
|
|
res iudicata ‒ inter partes begynn å lære
|
|
res ipsa loquitur - inter partes
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
Res inter alios dense
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
post quem
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
prōrŏgātĭo fori
|
|
|
prorogatio iurisdictionis begynn å lære
|
|
prōrŏgātĭo iurisdictionis
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
prōrŏgātĭo imperil
|
|
|
negatio per positionem alterius begynn å lære
|
|
negatio per positionem alterius;
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
exceptiones peremptoriae
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
exceptiones dilatoriae
|
|
|
exceptiones declinatoriae begynn å lære
|
|
exceptiones declinatoriae
|
|
|
exceptiones non sunt extendendae begynn å lære
|
|
Exceptiones non sunt extendendae
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
replicatio - duplicatio
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
onus proferendi
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
ad onus probationis,
|
|
|
ei incumbit probatio qui dicit non qui negat begynn å lære
|
|
Ei incumbit probatio qui dicit, qui non neg
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
ne bis in idem
|
|
|
sententia facit ius inter partes begynn å lære
|
|
facit ius inter partes sententia
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
dissentientes sententia,
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
Reformatio in pejus
|
|
|
de minimis non curat praetor begynn å lære
|
|
De minimis non curat praetor
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
Error in procedendo
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
iudex inhabilis
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
iudex suspectus
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
ab instanti absolutio
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
Professio juris
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
ad litis ordinatio
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
ad litem decidendam
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
lex loci processus
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
locus regit formam actus,
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
Details propria statuta
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
statuta res,
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
statuta accusatis mancipiis '
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
Lex loci - res ubi est
|
|
|
statutum comitatur personae begynn å lære
|
|
statutum personas comitatur
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
commune ius
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
statuta prohibitoria
|
|
|
statuta prohibitiva favorabilia begynn å lære
|
|
prohibitoria statuta favorabilia
|
|
|
statuta prohibitiva odiosa begynn å lære
|
|
prohibitoria statuta odiosa
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
statuta permissive
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
Comitas gentium
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
Lex domicilii
|
|
|
mobilia personam sequuntur begynn å lære
|
|
mobilia personam sequuntur
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
Lex loci solutionis
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
Lex patriae
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
Lex domicilii
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
animo manendi
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
lege adoptionis
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
Lex loci actus
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
Pactum de lege Utende
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
ultimum refugium
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
lex loci contractus
|
|
|
lex loci celebrationis matrimonii begynn å lære
|
|
Lex loci celebrationis matrimonii
|
|
|
lex loci delicti commissi begynn å lære
|
|
Lex loci delicti commissi
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
lex rei sitae
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
Lex fori
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
lex causae
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
lex pecuniae
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
locus gestionis
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
Lex loci laboris,
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
Lex libri sitae
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
situs naturalis,
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
lex in transitu
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
Lex loci expeditionis
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
Lex loci destinationis
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
lex voluntatis;
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
Lex loci protectionis
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
Lex sitae cartae
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
lex successionis
|
|
|
ius contrahendi ‒ ius contractum begynn å lære
|
|
contrahendi man - ius contractum
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
pacta servanda sunt
|
|
|
pacta tertiis non nocent non prosunt begynn å lære
|
|
tertiis pacta non nocere non prosunte
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
Res inter alios acta
|
|
|
opinio iuris sive necessitatis begynn å lære
|
|
iuris sive opinio necessitatis
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
Pro foro interno
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
pro foro externo
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
dismembratio
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
ius enim postliminii
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
tabula rasa
|
|
|
ius representationis omnimode begynn å lære
|
|
ius representationis omnimode
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
delictum iuris gentium
|
|
|
qui in territorio meo est, etiam meus subditus est begynn å lære
|
|
turnaround qui est in territorio, est etiam mens subditus
|
|
|
quidquid est in territorio, est etiam de territorio begynn å lære
|
|
quidquid est in territorio, est etiam de territorio
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
iure sanguinis
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
ius soli
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
persona non grata
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
delictum
|
|
|
nullum crimen, nulla poena sine lege poenali anteriori begynn å lære
|
|
nullum crimen, nulla poena sine lege Poena anteriori
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
sine lege scripta
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
sine certa lege
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
sine praevia lege
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
victima
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
vis
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
vis ac metus
|
|
|
vis privata -‒ vis publica begynn å lære
|
|
privata vi - vis publica
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
vim legis
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
vis testamenti
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
vis probandi
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
vis absoluta
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
vis compulsiva
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
generalis dolus
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
directus dolus
|
|
|
dolus directus repentinus begynn å lære
|
|
dolus directus Repentinus
|
|
|
dolus directus praemeditatus begynn å lære
|
|
dolus directus praemeditatus
|
|
|
dolus eventualis ‒ quasi-eventualis begynn å lære
|
|
dolus eventualis - quasi eventualis
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
culpa dolo exoro
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
iter delicti
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
delictum putativum
|
|
|
in dubio pro reo ‒ pro libertate begynn å lære
|
|
in dubio pro reo - pro libertate
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
dolus non praesumitur
|
|
|
nemo prudens punit quia peccatum est sed ne peccetur begynn å lære
|
|
nemo prudens punit quia peccatum est, sed ne peccetur
|
|
|
reformatio in peius iudici appellato non licet begynn å lære
|
|
Reformatio in pejus iudici appellato non licet
|
|
|
delicta parentum liberis non nocent begynn å lære
|
|
delicta parentum liberis non nocent
|
|
|
reus in exceptione actor est begynn å lære
|
|
reus in exceptione actor est
|
|
|
quod non est in actis non est in mundo begynn å lære
|
|
quod non est in actis, non est in mundo
|
|
|
verba volant, scripta manent begynn å lære
|
|
Verba volant, scripta manent
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
Audit ex testis
|
|
|
nemo iudex in propria (sua) causa begynn å lære
|
|
Nemo judex in propria (sua) causa
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
Forum praeventionis
|
|
|
forum connexitatis causarum begynn å lære
|
|
forum causarum connexitatis
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
causa principalis
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
causa Accessori
|
|
|
res iudicata pro veritate habetur begynn å lære
|
|
res judicata pro veritate habetur
|
|
|
ne bis in idem crimen iudicetur begynn å lære
|
|
ne bis in idem crimen iudicetur
|
|
|
confessio est regina probationum begynn å lære
|
|
Confessio est Regina probationum
|
|
|
propter falsa ‒ propter nova begynn å lære
|
|
propter falsa - Propter nova,
|
|
|
custodia honesta - inhonesta begynn å lære
|
|
honesta custodia - inhonesta
|
|
|
In legibus magis simplicitas quam difficultas placet begynn å lære
|
|
In legibus magis quam simplicitas difficultas placet
|
|
|
Ubi eadem legis ratio, ibi eadem legis dispositio begynn å lære
|
|
Ubi legis eadem ratio, ibi eadem dispositio legis
|
|
|
Optima est legum interpres consuetudo begynn å lære
|
|
Optima legum interpres est consuetudo
|
|
|
Leges ab omnibus intellegi debent begynn å lære
|
|
Leges ab omnibus intellegi debent
|
|
|
Leges bonae ex malis moribus procreantur begynn å lære
|
|
Leges bonae ex Malis moribus procreantur
|
|
|
Legem bonam a mala nulla alia nisi naturae norma dividere possumus begynn å lære
|
|
Legem bonam a nulla alia nisi naturae formam divisorem possumus
|
|
|
Scire leges non hoc est verba earum tenere, sed vim ac potestatem begynn å lære
|
|
Scire leges non hoc est verba earum tenere, sed vim ac potestatem
|
|
|
Iura non in singulas personas, sed generaliter constituuntur begynn å lære
|
|
Iura non in singulas personas, sed generaliter constituuntur
|
|
|
Satius enim esse impunitum relinqui facinus nocentis quam innocentem damnari begynn å lære
|
|
Esse impunitum relinqui facinus nocentis, quam Innocentius Satius enim damnari
|
|
|
Cessante ratione legis, cessat ipsa lex begynn å lære
|
|
Cessante ratione legis, cessat lex ipsa,
|
|
|
Non omne quod licet honestum est begynn å lære
|
|
Omne quod non licet honestum est
|
|
|
Sententia facit ius inter partes begynn å lære
|
|
Sententia facit ius inter partes
|
|
|
Libertas inaestimabilis res est begynn å lære
|
|
Libertas inaestimabilis res est
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
Licet vim vi repeller
|
|
|
Male nostro iure uti non debemus begynn å lære
|
|
Male nostro jure uti non debemus
|
|
|
Nullus idoneus testis in re sua intellegitur begynn å lære
|
|
Nullus intelligitur idoneus testis in re sua
|
|
|
Poena constituitur in emendationem hominum begynn å lære
|
|
Poena constituitur in emendationem hominum
|
|
|
Res nullius cedit primo occupanti begynn å lære
|
|
Res nullius cedit primo occupanti
|
|
|
Vigilantibus, non dormientibus, iura subveniunt begynn å lære
|
|
Vigilantibus non dormientibus, subveniunt iura
|
|
|
Volenti et scienti non fit iniuria begynn å lære
|
|
Et volenti non fit iniuria Scientifique
|
|
|
Ignorantia legis neminem excusat begynn å lære
|
|
Ignorantia legis neminem excusat
|
|
|
Culpa lata dolo aequiparatur begynn å lære
|
|
Culpa dolo aequiparatur annis
|
|
|
Ex iniuria ius non oritur begynn å lære
|
|
Ex iniuria ius non oritur
|
|
|
Nemo ex suo delicto meliorem suam condictionem facere potest begynn å lære
|
|
Nemo ex suo delicto Melior condiction suam facere potest,
|
|
|
Hominum causa omne ius constitutum est begynn å lære
|
|
Hominum causa est omne ius Constitutum
|
|
|
Quid leges sine moribus, vanae proficiunt begynn å lære
|
|
Quid leges sine moribus, proficiunt Vana
|
|
|
Moribus ornes, legibus emendes begynn å lære
|
|
Moribus Ornes, Legibus emendes
|
|
|
Corruptissima re publica plurimae leges begynn å lære
|
|
Corruptissima re publica plurimae leges
|
|
|
Iustitia est constans et perpetua voluntas ius suum cuique tribuendi begynn å lære
|
|
Iustitia est constans et perpetua voluntas ius suum cuique tribuendi
|
|
|
Iustitias vestras iudicabo begynn å lære
|
|
Vestras iustitias iudicabo
|
|
|
Legem brevem esse oportet begynn å lære
|
|
Legem brevem esse oportet
|
|
|
Vanae voces populi non sunt audiendae begynn å lære
|
|
Vana voces populi non sunt audiendae
|
|
|
Iustitia non novit patrem nec matrem, solam veritatem spectat begynn å lære
|
|
Justitia non novit patrem nec matra, et solam veritatem Spectate
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
Finis coronat opus
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
in fine
|
|
|
posiadanie niewadliwe; dotyczyło osób będących w posiadaniu, a występujących przeciwko komuś, kto nabył ich rzecz w sposób wadliwy begynn å lære
|
|
Possessio non vitiosa
|
|
|
