Mikroekonomia

5  1    239 fiche    szyomonlapinski
laste ned mp3 Skriv ut spille sjekk deg selv
 
spørsmålet język polski svaret język polski
Gospodarka
begynn å lære
Wszystkie czynności związane z produkcją i wymianą handlową wykonywane każdego dnia
Aktywność gospodarcza
begynn å lære
Liczba transakcji handlowych realizowanych w danej gospodarce w pewnym przedziale czasu
Zmiany Krańcowe
begynn å lære
Niewielkie stopniowe zmiany przyjętego planu działania
Efekt zewnętrzny
begynn å lære
Pozytywny lub negatywny wpływ decyzji jednej osoby na dobrobyt osoby postronnej która nie została uwzględniona przy podejmowaniu decyzji
Poziom życia
begynn å lære
Ilość dóbr i usług które mogą nabyć mieszkańcy danego kraju mierzona zazwyczaj jako realny (skorygowany o stopę inflacji) dochód na jednego mieszkańca
Produkcyjność
begynn å lære
Przeciętna ilość dóbr i usług wytwarzana przez pracownika lub czynnik produkcji w ciągu godziny
Cykl koniunkturalny
begynn å lære
Wahania poziomu aktywności gospodarczej mierzona wielkością zatrudnienia lub produkcji
Zmiana endogeniczna
begynn å lære
Zmienna której wartość jest ustalana w ramach modelu
Zmienna egzogeniczna
begynn å lære
Zmienna której wartość jest ustalana poza modelem
Wykres ruchu okrężnego
begynn å lære
Graficzny model gospodarki który pokazuje w jaki sposób pieniądze zasoby oraz dobra i usługi finalne przepływają przez rynki krążąc między gospodarstwami domowymi i przedsiębiorstwami
Rynek
begynn å lære
grupa nabywców i sprzedawców określonego dobra lub usługi
Wartość zapotrzebowania
begynn å lære
Ilość dobra jaką kupujący chcą i są w stanie kupić przy danej cenie
Plan popytu
begynn å lære
Zestawienie które pokazuje jak zmienia się wielkość zapotrzebowania na dane dobra w zależności od jego ceny
Dobro normlane
begynn å lære
Dobro w wypadku którego wzrost dochodu przy innych czynnikach stałych prowadzi do wzrostu popytu (i odwrotnie)
Ilość oferowana
begynn å lære
ilość dobra jaką sprzedawcy chcą i są w stanie sprzedać przy danej ceni
Prawo podaży i popytu
begynn å lære
cena dobra dąży do poziomu przy którym ilość oferowana zrównuje się z wielkością zapotrzebowania na to dobro
Elastyczność cenowa popytu
begynn å lære
Miara siły reakcji wielkości zapotrzebowania na dobro na zmianę ceny tego dobra. Oblicza się ją jako stosunek procentowej zmiany wielkości zapotrzebowania do procentowej zmiany ceny
Mieszana elastyczność cenowa popytu
begynn å lære
miara siły reakcji wielkości zapotrzebowania na jedno dobro na zmianę ceny innego dobra. Oblicza się ja jako stosunek procentowej zmiany wielkości zapotrzebowania na pierwsze dobro do procentowej zmiany ceny drugiego dobra
Użyteczność
begynn å lære
Zadowolenie płynące z konsumpcji określonej ilości dobra.
Ograncizenie budżetowe
begynn å lære
Zbiór koszyków (kombinacji ilościowych) dóbr na które stać konsumenta
Zbiór wariantów wyboru
begynn å lære
Wszystkie dostępne opcji rozdysponowania dochodu przez konsumenta
Krzywa obojętności
begynn å lære
Krzywa która wyznacza koszyki dóbr i zapewniające konsumentowi jednakowe zadowolenie
Użyteczność całkowita
begynn å lære
Zadowolenie płynące ze skonsumowania określonej ilości produktu
Krańcowa stopa substytucji
begynn å lære
stosunek według którego konsument jest skłonny zamienić jedno dobra na inne
Efekt dochodowy
begynn å lære
zmiana wielkości konsumpcji do jakiej dochodzi gdy w wyniku zmiany ceny konsument przesuwa się na inną krzywą obojętności
Efekt substytucyjny
begynn å lære
zmiana wielkości konsumpcji do jakiej dochodzi gdy w wyniku zmainy ceny konsument przesuwa się wzdłuż danej krzywej obojętności do punktu o innej krańcowej stopie substytucji
Dobro Giffena
begynn å lære
Dobro w wypadku którego wzrost ceny powoduje wzrost wielkości zapotrzebowania (podstawowe, biedne)
Krzywa Engla
begynn å lære
Krzywa odzwierciedlająca zależność między popytem a wysokością dochodu
Ograniczona racjonalność
begynn å lære
Koncepcja zgodnie z którą ludzie podejmują decyzje na podstawie niepełnych i czasami niepewnych informacji
Heurystyki
begynn å lære
Uproszczone reguły wnioskowania stosowane przez ludzi przy podejmowaniu decyzji
Teoria oczekiwanej użyteczności
begynn å lære
Koncepcja zgodnie z którą nabywcy potrafią uszeregować możliwość wyboru według stopnia zbieżności ze swoimi preferencjami i na tej podstawie podejmują decyzje zakupowe
Koszty jawne
begynn å lære
Koszty nakładów związane z wydatkowaniem pieniędzy przez przedsiębiorstwo
Koszty ukryte
begynn å lære
Koszty nakładów niezwiązane z wydatkowaniem pieniędzy przez przedsiębiorstwo
Funkcja produkcji
begynn å lære
Zależność między wysokością nakładów na produkcję dobra a wielkością produkcji tego dobra
Produkt krańcowy
begynn å lære
Przyrost wielkości produkcji uzyskany w wyniku zwiększenia nakładu czynnika produkcji o jednostkę
Skala efektywna produkcji
begynn å lære
Wielkość produkcji przy której przeciętny koszt całkowity jest najmniejszy
Stałe przychody ze skali
begynn å lære
Zjawisko polegające na tym że zmiana wielkości produkcji nie ma wpływu na długookresowy przeciętny koszt całkowity
Korzyści skali
begynn å lære
Wzrost efektywności wynikający stąd, że długookresowy przeciętny koszt całkowity wraz ze wzrostem wielkości produkcji
Zysk ekonomiczny
begynn å lære
Utarg całkowity pomniejszony o koszt całkowity obejmujący koszty jawne i ukryte
Zysk normalny
begynn å lære
Minimalna kwota niezbędna do utrzymania obecnego sposobu wykorzystania czynników produkcji
Ekonomia doborbytu
begynn å lære
nauka o wpływie alokacji zasobów na dobrobyt ekonomiczny
Dobrobyt
begynn å lære
stopień w jakim dana osoba czuje się szczęśliwa lub zadowolona z życia
Efektywność alokacyjna
begynn å lære
taka alokacja zasobów, przy której wartość dóbr wytworzonych przez sprzedawców odpowiada wartości przypisanej im przez nabywców
Skłonność do płacenia
begynn å lære
maksymalna kwota jaką nabywca chce zapłacić za dobro
Koszt
begynn å lære
Wartość wszystkiego z czego sprzedawca musi zrezygnować by wytworzyć pewne dobro
Nadwyżka producenta
begynn å lære
Różnica między kwotą jaką otrzymuje sprzedawca za dane dobra a poniesionymi przez niego kosztami
Równowaga ogólna
begynn å lære
Sytuacja w której decyzje i wybory podmiotów eknomicznych są skoordynowane ramach rynków
Nadwyżka całkowita
begynn å lære
Całkowita wartośćdóbr dla nabywców mierzona ich skłonnością do płacenia za nie pomniejszona o koszty dostarczenia tych dóbr ponoszone przez sprzedawców
Efektywność
begynn å lære
Cecha alokacji zasobów oznaczająca maksymalizację nadwyżki całkowitej osiąganej przez wszystkich członków społeczeństwa
Poprawa w sensie pareta
begynn å lære
polepszenie sytuacji co najmniej jednego podmiotu ekonomicznego w wyniku pewnego działania bez pogorszenia sytuacji innego podmiotu
Sprawiedliwość
begynn å lære
Uczciwy podział korzyści ekonomicznych między członków społeczeństwa
Funkcja dobrobytu
begynn å lære
Użyteczność zbiorowa dla społeczeństwa znajdująca odzwierciedlenie w nadwyżkach konsumenta i producenta
Podatek kwotowy
begynn å lære
podatek od towarów i usług określony jako pewna stała kwota naliczana od każdej sprzedanej jednostki dobra
Podatek ad valorem
begynn å lære
Podatek określony jako pewien procent od ceny dobra
Rozkład ciężaru opodatkowania
begynn å lære
Proporcje podziału ciężaru opodatkowania między uczestników rynku
Zbędna strata społeczna
begynn å lære
Obniżenie nadwyżki całkowitej spowodowane zakłóceniem funkcjonowania rynku np. przez podatek
Przeciętna stopa procentowa
begynn å lære
Całkowita kwota zapłaconych podatników podzielona przez dochód całkowity
Krańcowa stopa podatkowa
begynn å lære
Wysokość podatku od dodatkowej jednostki dochodu
Zasada korzyści
begynn å lære
Koncepcja zgodnie z którą ludzi powinni płacić podatki w wysokości uzależnionej od tego w jakim zakresie korzystają ze świadczeń zapewnionych przez państwo
Sprawiedliwość pionowa
begynn å lære
Koncepcja według której podatnicy o większej zdolności do płacenia powinni płacić wyższe podatki
Sprawiedliwość pozioma
begynn å lære
Koncepcja według której podatnicy o podobnej zdolności do płacenia powinni płacić jednakowe podatki
Podatek proporcjonalny (liniowy)
begynn å lære
Podatek procentowy którego stawka jest jednakowa dla wszystkich podatników
Dobro zastrzegalne
begynn å lære
dobro do którego dostęp można zastrzec dla osób gotowych za nie zapłacić
Dobro rywalizacyjne
begynn å lære
dobro którego konsumpcję jedna osoba może zwiększyć tylko w wyniku ograniczenia dostępności jego konsumpcji przez innych ludzi
Zasoby wspólne
begynn å lære
dobra które stanowią przedmiot rywalizacji ale nie podlegają zastrzeżeniu dostępu
Problem gapowicza
begynn å lære
Zjawisko polegające na tym że ktoś korzysta z pewnego dobra ale za to nie płaci
Analiza kosztów i korzyści
begynn å lære
Zestawienie ogólnospołeczne kosztów i korzyści związanych z dostarczeniem dobra publicznego
Tragedia wspólnego pastwiska
begynn å lære
Koncepcja wyjaśniająca dlaczego zasoby wspólne są wykorzystywane w większym stopniu niż jest to wskazane z punktu widzenia całego społeczeństwa
Dobra społecznie pożądane
begynn å lære
Dobra które mogą być dostarczane przez rynek ale ich konsumpcja jest czasami zbyt iska ponieważ wymagają dokonywania wyborów międzyokresowych w przypadku których dzisiejsze decyzje mogą mieć wpływ na możliwości dostępne w późniejszym czasie
Dobra społecznie niepożądane
begynn å lære
Dobra któe w warunkach wolnego rynku są konsumowane w zbyt dużej ilości oraz niosą ze sobą koszty indywidualne i społeczne przez konsumentów przy podejmowaniu decyzji zakupowych
Efekt zewnętrzny
begynn å lære
Pozytywny lub negatywny wpływ decyzji pewnej osoby na dobrobyt osoby postronnej który nie został uwzględniony przy podejmowaniu decyzji
Internalizacja efektu zewnętrznego
begynn å lære
Zmiana bodźców ekonomicznych skłaniających ludzi do uwzględnienia skutków ubocznych swoich działań przy podejmowaniu decyzji
Twierdzenie Coase'a
begynn å lære
twierdzenie które głosi że jeśli podmioty prywatne mają możliwość negocjowania sposobu alokacji zasobów nie ponosząc przy tym żadnych kosztów to są w stanie samodzielnie uporać się z problemem efektów zewnętrznych
Relacyjny efekt zewnętrzny
begynn å lære
sytuacja w której osiągane przez kogoś korzyści zależą od jego przewagi nad innymi
Podatek Pigou
begynn å lære
Podatek nakładany w celu skompensowania negatywnych efektów zewnętrznych
Teoria wyboru publicznego
begynn å lære
Dziedzina wiedzy poświęcona analizcie postępowania administracji publicznej oraz zachować obywateli w relacjach z administracją publiczną
Efekt racjonalnej ignorancji
begynn å lære
Niechęć wyborcy do poszukiwania informacji ułatwiających rozważne oddanie głosu podczas wyborów
Efekt wąskich interesów
begynn å lære
Zjawisko polegające na tym że korzyści osiągnięte przez niewielką grupę są mniejsze od kosztów ponoszonych przez większość społeczeństwa
Koniunkturalna koalicja
begynn å lære
Doraźne porozumienie między politykami w sprawie wzajemnego wsparcia w określonych kwestiach
Poszukiwanie renty
begynn å lære
Działania podejmowane przez jednostkę lub grupę w celu takiego ulokwania zasobów by zapewnić sobie dochód ekonomiczny (rentę)
Kumoterstwo
begynn å lære
Zjawisko polegające na tym że o alokacji zasobów na rynku decydują częściowo układy polityczne i znajomości a nie czynniki ekonomiczne
Pokusa nadużycia
begynn å lære
Skłonność osoby któa nie podlega pełnej kontroli do nieuczciwych lub niepożądanych zachowań
Asymetria informacji
begynn å lære
sytuacja w której dwie strony mają dostęp do innych informacji
Negatywna selekcja
begynn å lære
Sytuacja w której pan lepiej zna swoją sytuacją niż sługa więc sługa woli nie zawierać z nim transakcji
Sygnalizacja
begynn å lære
działania podejmowane przez podmiot posiadający pewne informacji w celu ich wiarygodnego ujawnienia innym podmiotom
odsiew
begynn å lære
Działania podejmowane przez gorzej poinformowany podmiot mające na celu ujawnienie pewnych informacji posiadanych przez podmiot lepiej poinformowany
Satysfakcjonalista
begynn å lære
osoba podejmująca decyzje z myślą o uzyskaniu zadowalającego a nie najlepszego rezultatu
Teoria perspektywy
begynn å lære
Teoria zgodnie z którą ludzi przypisują różne wartości zyskom i stratom w zależności od punktu odniesienia
Izokwanta produkcji
begynn å lære
funkcja określająca wszystkie kombinacje czynników produkcji
Krańcowa stopa substytucji technicznej
begynn å lære
współczynnik informujący w jakim stosunku można wymienić jeden czynnik produkcji na drugi bez zmiany poziomu produkcji
Izokoszta
begynn å lære
krzywa wyznaczająca różna kombinacje czynników produkcji które można nabyć za daną kwotę
Konkurencja niedoskonała
begynn å lære
sytuacja w której przedsiębiorstwa są w stanie odróżnić swoje produkty od innych w związku z czym mają pewien wpływ na ich ceny
Udział w rynku
begynn å lære
udział przedsiębiorstwa w sprzedaży ogółem na nadym rynku
Różnicowanie cen
begynn å lære
sprzedaż takiego samego dobra różnym klientom po różnych cenach
Arbitraż
begynn å lære
operacja zakupu dobra na pewnym rynku po niskiej cenie i sprzedaniu go na innym po wyższej cenie w celu osiągnięcia zysku na różnicy cen
Doskonałe różnicowanie ceny
begynn å lære
sytuacja w której monopolista wie dokładnie ile wynosi skłonność do płacenia kazdego klienta i ma możliwość sprzedania dobra każdemu klientowi po innej cenie
Synergia
begynn å lære
zjawisko polegające na tym że działając wspólnie przedsiębiorstwa osiągają lepsze wyniki niż osobno
Konkurencja monopolistyczna
begynn å lære
rynek na którym wiele przedsiębiorstw oferuje podobne ale nie identyczne produkty
Branding
begynn å lære
budowanie marki czyli wszelkie sposoby kreowania przez przedsiębiorstwo własnej tożsamości i podkreślania swojej odrębności od konkurentów
Cena zaporowa
begynn å lære
cena ustalona na poziomie niższym od możliwego do osiągnięcia w celu zniechęcenia potencjalnych wchodzących
Cena drapieżna
begynn å lære
Cena ustalona tymczasowo na poziomie niższym od kosztu przeciętnego w celu zmuszenia konkurentów od wyjścia z rynku lub powstrzymania potencjalnych wchodzących
Przewaga konkurencyjna
begynn å lære
nadrzędna pozycja względem konkurentów oparta na pewnym niepowtarzalnym i trudnym do skopiowania atrybucie
Zbieranie śmietanki
begynn å lære
Zbieranie śmietankipodejście polegające na zidentyfikowaniu i eksploatacji najbardziej dochodowych obszarów rynku
Oligopol
begynn å lære
sytuacja w której rynek jest zdominowany przez kilku sprzedawców produktów identycznych lub podobnych
Wskaźnik koncentracji
begynn å lære
Udział określonej liczby dostawców w łącznych obrotach rynku
Segment rynku
begynn å lære
grupa klientów o podobnych nawykach zakupowych lub cechach
Zmowa
begynn å lære
porozumienie między przedsiębiorstwami działającymi na tym samym rynku dotyczące wielkości produkcji lub ceny
Kartel
begynn å lære
grupa przedsiębiorstw działających w porozumieniu
Równowaga Nasha
begynn å lære
Sytuacja w której współzależne podmioty ekonomiczne wybierają najlepszą dla siebie strategię dla siebie strategię biorąc pod uwagę strategie wybrane przez innych
Konkurencja pozacenowa
begynn å lære
sytuacja w której przedsiębiorstwo próbuje zwiększyć popyt i udział na rynku za pomocą innych metod niż zmiana ceny
Teoria gier
begynn å lære
narzędzie umożliwiające badanie zachować ludzi w sytuacjach wymagających myślenia strategicznego
Macierz wypłat
begynn å lære
Tabela przedstawiająca wyniki gry dla każdej możliwej kombinacji strategii wybieranych przez graczy
Dylemat więźnia
begynn å lære
forma "gry" z udziałem dwóch więźniów która pozwala zrozumieć dlaczego kooperacja nastręcza trudności nawet jeśli jest korzystna dla wszystkich stron
Strategia dominująca
begynn å lære
strategia która zapewnia graczowi najlepszy wynik niezależnie od strategii wybranych przez innych graczy
Zmowa milcząca
begynn å lære
sytuacja w której ograniczenie konkurencji wynika stąd że przedsiębiorstwa podejmując decyzje uwzględniają występującą miedzy nimi współzależność
Popyt rezydualny
begynn å lære
różnica miedzy krzywą popytu rynkowego a ilością oferowaną przez pozostałe przedsiębiorstwa na rynku
Funkcja reakcji
begynn å lære
Funkcja wyznaczająca decyzję przedsiębiorstwa w pewnej kwestii np. Wielkość produkcji zapewniającej maksymalny zysk w zależności od decyzji podjętych w tej kwestii przez konkurentów
popyt pochodny
begynn å lære
popyt którego wielkość zależy od podaży na innym rynku
Produkt krańcowy pracy
begynn å lære
wzrost wielkości produkcji związanej za zwiększeniem nakładu pracy o jednostkę
Wartość produktu krańcowego
begynn å lære
iloczyn produktu krańcowego czynnika produkcji i ceny rynkowej dobra
Krańcowy przychód z zasobu
begynn å lære
wzrost utargu wynikający ze zwiększeniem nakładu czynnika produkcji o jednostkę
Monopson
begynn å lære
Rynek na którym jest jeden nabywca
Zróżnicowanie kompensacyjne
begynn å lære
różnica w wysokości płac która wynika z potrzeby wyrównania pozafinansowych różnic między poszczególnymi zawodami
Kapital ludzki
begynn å lære
skumulowany efekt inwestycji w rozwój ludzki takich jak edukacja czy szkolenie w miejscu pracy
Strajk
begynn å lære
forma protestu pracowników polegająca na przerwaniu pracy
Płaca efektywnościowa
begynn å lære
Płaca przewyższająca poziom równowagi rynkowej oferowana w celu zwiększenia wydajności pracownika
Dyskryminacja
begynn å lære
Zachowanie polegające na oferowaniu odmiennych możliwości ludziom którzy różnicą się jedynie przynależnością rasową lub etniczną płcią wiekiem lub innymi cechami osobowymi
Renta ekonomiczna
begynn å lære
nadwyżka dochodu generowanego przez czynnik produkcji nad jego dochodem transferowym
Dochód transferowy
begynn å lære
minimalna zapłata niezbędna do utrzymania czynnika produkcji w obecnym obszarze zastosowania
Krzywa Lorenza
begynn å lære
krzywa pokazująca relację miedzy skumulowanym odsetkiem gospodarstw domowych a skumulowanym odsetkiem dochodu całkowitego
Współczynnik Giniego
begynn å lære
miara stopnia nierówności dochodowej
Cykl życia
begynn å lære
typowy schemat zmiany poziomu dochodów w ciągu życia człowieka
Dochód stały
begynn å lære
normalny albo średni poziom dochodu danej osoby
Stopa ubustwa
begynn å lære
odsetek gospodarstw domowych których dochodu nie przekraczają poziomu określonego progiem ubóstwa
Próg ubóstwa
begynn å lære
ustalony przez państwo poziom dochodów poniżej którego rodzinę uznaje się za żyjącą w ubóstwie (w Europie za ten poziom przyjmuje się 60% medialnych dochodów)
Ubóstwo bezwzględne
begynn å lære
sytuacja w której ludzie są pozbawieni dostępu do podstawowych dóbr niezbędnych do życia jedzenia odzieży i schronienia
Utylitaryzm
begynn å lære
nurt filozoficzny politycznej zgodnie z którym państwo powinno prowadzić politykę ukierunkowaną na maksymalizację użyteczności całkowitej osiąganej przez wszystkich członków społeczeństwa
liberalizm
begynn å lære
nurt filozofii politycznej postulujący prowadzenie przez państwo takiej polityki którą bezstronny obserwator pozostający za "zasoloną niewiedzy" uznałby za sprawiedliwą
Kryterium maksyminu
begynn å lære
zasada zgodnie z którą państwo powinno dążyć do maksymalizacji dobrobytu najgorzej sytuowanego członka społeczeństwa
Libertarianizm
begynn å lære
nurt flilozofii politycznej zgodnie z którym państwo powinno się zajmować wyłącznie ściąganiem przestępców i egzekwowaniem dobrowolnie zawieranych umów a nie redystrybucją dochodów
Pomoc społeczna
begynn å lære
publiczny system świadczeń gwarantujący wsparcie finansowe najbardziej potrzebującym
Ujemny podatek dochodowy
begynn å lære
metoda naliczania podatku w przypadku której gospodarstwa domowe o niskich dochodach zamiast płacić podatek otrzymują dopłatę
Pomoc rzeczowa
begynn å lære
pomoc dla ludzi biednych przekazywana w postaci dóbr i usług a nie w formie pieniężnej
Granica mozliwości produkcyjnych
begynn å lære
krzywa wyznaczająca kombinacje dóbr jakie jest w stanie wytworzyć dana gospodarka na bazie dostępnych zasobów z wykorzystaniem obecnie stosowanej technologii
Przewaga absolutna
begynn å lære
przewaga wynikająca z porównania nakładów ponoszonych przez różnych producentów na wytworzenie takiej samej ilości dobra
Przewaga komparatywna
begynn å lære
przewaga wynikająca z porównania kosztów alternatywnych ponoszonych przez producentów takiego samego dobra producent ma przewagę komparatywną w zakresie wytwarzania pewnego dobra jeśli ponosi niższy koszt alternatywny niż inny producent tego dobra
Import
begynn å lære
przywóz dóbr wytworzonych za granicą w celu ich sprzedaży w danym kraju prowadzącym do odpływu pieniędzy z gospodarki
cena światowa
begynn å lære
cena dobra dominująca na rynku światowym
Cło
begynn å lære
podatek od dobra wytwarzanego za granicą i sprzedawanego na rynku krajowym
Kontyngent przewozowy
begynn å lære
maksymalna ilość dobra wytwarzanego za granicą którą można sprowadzić do danego kraju
Ziemia
begynn å lære
Całość zasobów naturalnych naszej planety
Praca
begynn å lære
wysiłek fizyczny i umysłowy człowieka potrzebny do wytworzenia dóbr i usług
Kapitał
begynn å lære
wszelkie środki materialne wykorzystywane do wytworzenia dóbr i usług
Rzadkość zasobów
begynn å lære
właściwość zasobów polegająca na tym że ich ilość jest ograniczona
Ekonomia
begynn å lære
Nauka o tym w jaki sposób społeczeństwo gospodaruje zasobami rzadkimi
Koszt alternatywny
begynn å lære
wszystko z czego trzeba zrezygnować żeby uzyskać coś innego wartość utraconych (poświęconych) korzyści
Gospodarka rynkowa
begynn å lære
gospodarka która rozstrzyga trzy zasadnicze kwestie składające się na problem ekonomiczny w drodze zdecentralizowania decyzji wielu przedsiębiorstw i gospodarstw domowych współdziałających ze sobą na rynkach dóbr i usług
Zawodność rynku
begynn å lære
sytuacja w której rynek nie zapewnia efektywnej alokacji zasobów
Siła rynku
begynn å lære
zdolność jednego podmiotu rynkowego (lub niewielkiej grupy podmiotów rynkowych) do wywierania istotnego wpływu a ceny rynkowe
Mikroekonomia
begynn å lære
nauka o tym jak gospodarstwa domowe i przedsiębiorstwa podejmują decyzje i współdziałają ze sobą na rynku
Makroekonomia
begynn å lære
nauka o zjawiskach charakteryzujących całą gospodarkę takich jak inflacja bezrobocie i wzrost gospodarczy
Wzrost gospodarczy
begynn å lære
wzrost ilości dóbr i usług wytwarzanych przez gospodarkę w pewnym przedziale czasu
Produkt krajowy brutto per capita (na jednego mieszkańca)
begynn å lære
wartość rynkowa wszystkich dóbr i usług wytworzonych w kraju w danym okresie podzielona przez liczbę mieszkańców
Inflacja
begynn å lære
wzrost ogólnego poziomu cen w gospodarce
Krzywa Phillipa
begynn å lære
krzywa obrazująca krótkookresową, odwrotną zależność między inflacją a bezrobociem
Sądy pozytywne
begynn å lære
stwierdzenia opisujące świat takim jaki jest
Sądy normatywne
begynn å lære
stwierdzenia wskazujące jak świat powinien wyglądać
Rynek konkurencyjny
begynn å lære
rynek w którym działa wielu nabywców i wielu sprzedawców więc każdy z nich pojedynczo ma znikomy wpływ na cenę rynkową
Krzywa popytu
begynn å lære
wykres pokazujący zależność wielkości zapotrzebowania na dane dobro od jego ceny
Dobra substytucyjne
begynn å lære
dwa dobra w wypadku których wzrost ceny jednego z nich prowadzi do wzrostu popytu na drugie
Dobra komplementarne
begynn å lære
dwa dobra w wypadku których wzrost ceny jednego z nich prowadzi do spadku popytu na drugie
Dobro niższego rzędu
begynn å lære
dobro w wypadku któego wzrost dochodu przy innych czynnikach stałych prowadzi do spadku popytu (i odwrotnie)
Prawo podaży
begynn å lære
jeśli inne czynniki są stałe ilość oferowana dobra zwiększa się gdy cena tego dobra rośnie
Plan podaży
begynn å lære
zestawienie które pokazuje jak zmienia się ilość oferowana danego dobra w zależności od jego ceny
Krzywa podaży
begynn å lære
pokazuje zależność ilości oferowanej danego dobra od jego ceny
Cena równowagi (cena rynkowa)
begynn å lære
cena przy której wielkość zapotrzebowania jest taka sama jak ilość oferowana
ilość równowagi
begynn å lære
ilość oferowana i wielkość zapotrzebowania przy cenie równowagi
Nadwyżka
begynn å lære
sytuacja w której ilość oferowana jest większa niż wielkość zapotrzebowania przy bieżącej cenie rynkowej
Niedobór
begynn å lære
Sytuacja w której wielkość zapotrzebowania jest większa niż ilość oferowana przy bieżącej cenie rynkowej
Elastyczność
begynn å lære
miara wrażliwości wielkości (lub ilości oferowanej) na zmianę jednego z warunkujących ją czynników
Suma wydatków
begynn å lære
łączna kwota zapłaconych przez nabywców liczona jako iloczyn ceny i zakupionej ilości dobra
Elastyczność dochodowa popytu
begynn å lære
miara siły reakcji wielkości zapotrzebowania a dobro na zmianę dochodu nabywców. oblicza się ją jako stosunek procentowej zmiany wielkości zapotrzebowania do procentowej zmiany dochodu
Elastyczność cenowa podaży
begynn å lære
miara siły reakcji ilości oferowanej dobra na zmianę ceny tego dobra. Oblicza się ja jako stosunek procentowej zmiany ilości oferowanej do procentowej zmiany ceny
Utarg całkowity
begynn å lære
łączna kwota uzyskana przez sprzedawców którą oblicza się jako iloczyn ceny i sprzedanej ilości dobra
Uzyteczność krańcowa
begynn å lære
przyrost użyteczności całkowitej w wyniku skonsumowania dodatkowej jednostki danego produktu
Malejąca użyteczność krańcowa
begynn å lære
dodatkowe zadowolenie płynące z konsumowania kolejnych jednostek dobra jest coraz mniejsze
Dobra doskonale substytucyjne
begynn å lære
dwa dobra w przypadku których krzywa obojętności są liniami prostymi
Dobra doskonale substytucyjne
begynn å lære
dwa dobra w przypadku których krzywe obojętności są załamane pod kątem prostym
Krótki okres
begynn å lære
okres w którym pewne czynniki produkcji nie ulegają zmianie
Długi okres
begynn å lære
okres w którym wszystkie czynniki produkcji mogą ulec zmianie
Malejąca produkcyjność krańcowa
begynn å lære
Zjawisko polegające na tym że produkt krańcowy czynnika produkcji maleje wraz ze wzrostem nakładu tego czynnika
Koszty stałe
begynn å lære
koszty które nie zmieniają się wraz z wielkością produkcji
Koszty zmienne
begynn å lære
koszty które zmieniają się wraz z wielkością produkcji
Przeciętny koszt całkowity
begynn å lære
koszt całkowity podzielony przez wielkość produkcji
Przeciętny koszt stały
begynn å lære
koszty stałe podzielony przez wielkość produkcji
Przeciętny koszt zmienny
begynn å lære
koszty zmienne podzielone przez wielkość produkcji
Koszt krańcowy
begynn å lære
przyrost kosztu całkowitego wynikający ze zwiększenia produkcji o jednostkę
Niekorzyści skali
begynn å lære
spadek efektywności wynikający stąd że długookresowy przeciętny koszt całkowity zwiększa się wraz ze wzrostem wielkości produkcji
Utarg przeciętny
begynn å lære
utarg całkowity podzielony przez wielkość produkcji
Utarg krańcowy
begynn å lære
zmiana utargu całkowitego w wyniku zwiększenia sprzedaży o jednostkę
Zysk księgowy
begynn å lære
utarg całkowity pomniejszony o całkowity koszt jawny
Zysk nadzwyczajny
begynn å lære
nadwyżka zysku ponad zysk normalny
Koszty utopione
begynn å lære
koszty które zostały poniesione i nie mogą być odzyskane
Nadwyżka konsumenta
begynn å lære
różnica między kwotą jaką nabywca jest skłonny zapłacić a kwotą przez niego zapłaconą
Cena maksymalna
begynn å lære
najwyższa cena po jakiej zgodnie z prawem można sprzedać dane dobro
Cena minimalna
begynn å lære
najniższa cena po jakiej zgodnie z prawem można sprzedać dane dobro
Podatki bezpośrednie
begynn å lære
podatki obciążające dochód lub majątek
podatki pośrednie
begynn å lære
podatki obciążające sprzedaż dóbr i usług
Subwencja
begynn å lære
suma pieniędzy przekazywana przez państwo nabywcom lub sprzedawcom po to by zwiększyć dochód nabywców lub obniżyć koszty sprzedawców a tym samym poprawić ich sytuację ekonomiczną lub zwiększyć konsumpcję
Podatek Ryczałtowy (pogłówny)
begynn å lære
podatek płacony przez wszystkich w takiej samej kwocie
Zasada zdolności do płacenia
begynn å lære
koncepcja zgodnie z którą ciężar podatku powinien być dostosowany do możliwości finansowych podatnika
Podatek regresywny
begynn å lære
podatek procentowy którego stawka maleje wraz ze wzrostem dochodu
Podatek regresywny
begynn å lære
podatek procentowy którego stawka zwiększa się wraz ze wzrostem dochodu
Sektor publiczny
begynn å lære
część gospodarki w której wszelka działalność jest finansowana i zarządzana przez państwo a oferowane dobra i usługi służą całemu społeczeństwu
Sektor prywatny
begynn å lære
część gospodarki w której wszelka działalność jest finansowana i zarządzana przez osoby prywatne
Dobra prywatne
begynn å lære
dobra które stanowią przedmiot rywalizacji i mogą podlegać zastrzeżeniu dostępu
Dobra publiczne
begynn å lære
dobra które nie stanowią przedmiotu rywalizacji i nie podlegają zastrzeżeniu dostępu
Monopol naturalny
begynn å lære
sytuacja w której dobro może podlegać zastrzeżeniu dostępu ale nie stanowi przedmiotu rywalizacji
Negatywny efekt zewnętrzny
begynn å lære
koszt poniesiony przez osobę postronną wskutek czyjejś decyzji
Pozytywny efekt zewnętrzny
begynn å lære
korzyść uzyskana przez osobę postronną wskutek czyjejś decyzji
Koszt transakcyjny
begynn å lære
ponoszone przez strony koszty uzgadniania i realizacji porozumienia
Pozycyjny wyścig zbrojeń
begynn å lære
sytuacja w której ludzie podejmują różne działania w celu zdobycia przewagi nad innymi ale ich wysiłki wzajemnie się znoszą
Koszt krańcowy redukcji zanieczyszczeń
begynn å lære
koszt przypadający na ostatnią wyeliminowana jednostkę zanieczyszczeń
Prawo własność
begynn å lære
wyłączne prawo osoby fizycznej grupy osób lub organizacji do dysponowania pewnym zasobem
Zawodność państwa
begynn å lære
zjawisko polegające na zakłóceniu przez czynniki polityczne procesu podejmowania decyzji w taki sposób że jego rezultaty nie idą w parze z efektywnością ekonomiczną
Interes publiczny
begynn å lære
zasada podejmowania decyzji z myślą o zapewnianiu jak największych korzyści jak największej liczbie ludzi przy jak najmniejszych kosztach
Prywatyzacja
begynn å lære
przekazanie mienia państwowego w ręce prywatne
Pan
begynn å lære
osoba lub organizacja dla której inna osoba zwana sługą wykonuje pewną czynność
Sługa
begynn å lære
osoba która wykonuje pewną czynność dla innej osoby zwanej panem
Efekt posiadania
begynn å lære
zjawisko polegające na tym że pewna rzecz ma dla właściciela większą wartość niż taka sama rzecz należąca do kogoś innego
Siła rynkowa
begynn å lære
zdolność przedsiębiorstwa do podniesieni ceny produktu bez utraty całej sprzedaży na rzecz konkurentów
Monopolista
begynn å lære
przedsiębiorstwo które jest jedynym sprzedawcą produktu pozbawionego bliskich substytutów
Bariery wejścia
begynn å lære
wszelkie czynniki utrudniające rozpoczęcie działalności na pewnym rynku lub w pewnej branży
Patent
begynn å lære
prawo do wyłącznego korzystania z pewnego rozwiązania technicznego przez jego właściciela
Prawa autorskie
begynn å lære
prawo własności osoby lub organizacji do stworzonego przez siebie dzieła uniemożliwiające innym jego kopiowanie lub powielanie
Monopol naturalny
begynn å lære
monopol który powstaje wtedy kiedy pojedyncze przedsiębiorstwo jest w stanie zaspokoić cały zapotrzebowanie na dane dobro lub usługę po niższym koszcie niż większa liczba przedsiębiorstw
Płaca minimalna
begynn å lære
najniższe wynagrodzenie jakie pracodawca może zgodnie z prawem zaoferować pracownikowi
Związek zawodowy
begynn å lære
zrzeszenie pracowników które prowadzi z pracodawcami negocjacje w sprawie płac i warunków pracy
Ubustwo względne
begynn å lære
sytuacja w której ludzie żyją poniżej standardów uznawanych w danym społeczeństwie za możliwe do przyjęcia

Du må logge inn for å legge inn en kommentar.