|
spørsmålet |
svaret |
|
pacta sunt servanda begynn å lære
|
|
|
|
|
|
patria potestas in pietate debet, non atrocitate consistere begynn å lære
|
|
władza ojcowska powinna opierać się na miłości, nie okrucieństwie
|
|
|
|
periculum begynn å lære
|
|
|
|
|
|
perpetuatio obligationis begynn å lære
|
|
uwiecznienie zobowiązania; nałożenie na dłużnika będącego w zwłoce odpowiedzialności za szkody, które wynikają za popadnięcie w zwłokę
|
|
|
|
persona begynn å lære
|
|
podmiot mający zdolność prawną
|
|
|
|
possessio begynn å lære
|
|
|
|
|
|
privatorum conventio iuri publico non derogat begynn å lære
|
|
umowa prywatna nie uchyla prawa publicznego
|
|
|
|
properietas begynn å lære
|
|
|
|
|
|
publicum ius est, quod ad statum rei Romanae spectat privatum, quod as singulorum utilitatem begynn å lære
|
|
prawo publiczne jest prawem odnoszącym się do interesu państwa, a prawo prywatne jest prawem dotyczącym korzyści poszczególnych jednostek
|
|
|
|
quis custodiet ipsos custodes? begynn å lære
|
|
kto pilnował będzie samych strażników?
|
|
|
|
quod ab initio vitiosum est, non potest tractu temporis convalescere begynn å lære
|
|
to, co od początku jest wadliwe, nie może być uzdrowione z upływem czasu; zobowiązania nieważnego, nie da się później uczynić ważnym
|
|
|
|
ratihabitio mandato comparatur begynn å lære
|
|
zatwierdzenie równa się zleceniu; ten, kto bez uzasadnienia zawierał umowę, skoro później nastąpiło zatwierdzenie, zawierał tę umowę skutecznie
|
|
|
|
ratio decidendi begynn å lære
|
|
podstawa rozstrzygnięcia, sens prawa
|
|
|
|
ratio begynn å lære
|
|
sposób, reguła, racjonalność
|
|
|
|
rebus sic stantibus [omnis contractus intelligitur] begynn å lære
|
|
każda umowa obowiązuje na warunkach z momentu jej zawarcia; jeżeli stan rzeczy istotnie się zmienił, to umowa nie będzie rodziła skutków prawnych
|
|
|
|
regula est quae rem, quae est breviter enarrat begynn å lære
|
|
regułą jest to, co opisuje rzecz zwięźle
|
|
|
|
non ex regula ius sumatur, sed ex iure, quod est, regula fiat begynn å lære
|
|
prawo nie wynika z reguły. ale z istniejącego prawa wynika reguła
|
|
|
|
res corporales et incorporales begynn å lære
|
|
obiekty materialne i niematerialne
|
|
|
|
res begynn å lære
|
|
|
|
|
|
salus populi suprema lex esto begynn å lære
|
|
dobro publiczne niech będzie najwyższym prawem
|
|
|
|
scire leges non hoc est verba earum tenere, sed vim ac potestatem begynn å lære
|
|
znać ustawy to nie trzymać się ich słów, ale rozumieć ich sens i znaczenie
|
|
|
|
semper begynn å lære
|
|
|
|
|
|
servitutibus civiliter utendum est begynn å lære
|
|
służebnośc powinna być wykonywana w sposób najbardziej przyjazny/najmniej uciążliwy
|
|
|
|
solutio begynn å lære
|
|
spełnienie świadczenia, zachowanie dłużnika zgodnie z treścią zobowiązania
|
|
|
|
solvens praesumitur solvere suo nomine begynn å lære
|
|
domniemywa się, że świadczący działa w swoim imieniu
|
|
|
|
sua culpa begynn å lære
|
|
|
|
|
|
summum ius summa iniuria begynn å lære
|
|
najwyższe prawo najwyższym bezprawiem; zbyt surowe stosowanie litery prawa może prowadzić do niesprawiedliwości
|
|
|
|
ubi lex non distinguit, nec nos distinguere debemus begynn å lære
|
|
tam, gdzie prawo nie rozróżnia, nie powinniśmy rozróżnienia wprowadzać
|
|
|
|
utile per inutie non vitiatur begynn å lære
|
|
to, co jest użyteczne nie doznaje szkody ze strony tego, co nieużyteczne
|
|
|
|
utilitas begynn å lære
|
|
|
|
|
|
venire contra factum proprium nemini licet begynn å lære
|
|
nie wolno występować przeciwko temu, co wynika z własnych czynów
|
|
|
|
venire contra factum proprium non valet begynn å lære
|
|
niekomu nie wolno występować wbrew wytworzonemu przez siebie zaufaniu
|
|
|
|
vis absoluta begynn å lære
|
|
|
|
|
|
vis cui humana infirmitas resistere non potest begynn å lære
|
|
siła, której ludzka słabość nie może się przeciwstawić
|
|
|
|
vis maior begynn å lære
|
|
|
|
|
|
volent non fit iniuria begynn å lære
|
|
nie dzieje się bezprawie temu, kto to akceptuje; jeżeli naruszenie interesów prawnych nastąpiło za zgodą poszkodowanego, to nie było to działanie bezprawne
|
|
|
|
turpitudinem suam allegans nemo audiatur begynn å lære
|
|
nikt nie będzie wysłuchany, kto powołuje się na własną niegodziwość
|
|
|
|
substantialia contractus begynn å lære
|
|
te elementy każdej umowy, co do których strony muszą osiągnąć porozumienie, ponieważ te elementy są kluczowe dla ważności umowy
|
|
|
|
tu patere legem quam fecisti begynn å lære
|
|
powinieneś przestrzegać prawa, które wydałeś
|
|
|
|
rei vindicatio begynn å lære
|
|
roszczenie windykacyjne (uprawnienie właściciela do żądania zwrotu rzeczy, którą ktoś włada bezprawnie)
|
|
|
|
superficies solo cedit begynn å lære
|
|
to, co jest na powierzchni przypada gruntowi (właścicielowi gruntu)
|
|
|
|
servitutes begynn å lære
|
|
|
|
|
|
servitus in faciendo consistere nequit begynn å lære
|
|
służebność nie może polegać na działaniu
|
|
|
|
servitus servitutis esse non potest begynn å lære
|
|
nie może istnieć służebność na innej służebności
|
|
|
|
successio begynn å lære
|
|
|
|
|
|
plus nuncupatum, minus scriptum begynn å lære
|
|
więcej powiedziano, niż napisano; przy interpretacji testamentu nie ograniczaj się do tego, co napisane, a weź pod uwagę okoliczności
|
|
|
|
reus begynn å lære
|
|
|
|
|
|
res iudicata begynn å lære
|
|
stan rzeczy sądzonej; prawomocność orzeczenia
|
|
|
|
res iudicata pro veritate accipitur/habetur begynn å lære
|
|
to, co orzeczono, przyjmuje się za prawdziwe
|
|
|
|
reus exceptiendo fit actor begynn å lære
|
|
w zakresie zarzutu procesowego, pozwany staje sie powodem
|
|
|
|
ubi ius, ibi remedium begynn å lære
|
|
tam, gdzie prawo, tam i środek prawny
|
|
|
|
reformatio in peius iudici apellato non licet begynn å lære
|
|
sądowi drugiej instancji nie wolno zmieniać wyroku na niekorzyść tego, co wniósł środek zaskarżenia
|
|
|
|
res iudicata, ne bis in idem begynn å lære
|
|
nie można, jeśli doszło do prawomocnego ukończenia postępowania, to nie można ponownie wnieść skargi o to samo
|
|
|
