→ Prawo Łacina → Start læring / Last ned MP3 Flashcards

spørsmålet		svaret
1. Corpus iuris civilis begynn å lære		teksty prawa rzymskiego
2. Ars iudicii oratoria begynn å lære		antyczne korzenie retoryki
3. Fas begynn å lære		prawo boskie, też ‘właściwe postępowanie’; historycznie oznaczało wszelkie reguły, które łączono z funkcjonowaniem dawnej religii rzymskiej, w późniejszym okresie (od VI w p.n.e. oznaczało prawo sakralne)
4. Ius begynn å lære		prawo świeckie, od VI w p.n.e. oznaczenie prawa świeckiego.
5. Lex begynn å lære		ustwa, prawo pozytywne, prawo ustawowe; najwęższe znaczenie pojęcia prawa, pierwszym znaczeniem tego słowa była ustawa, prawo świeckie przyjęte w formie ustawy.
6. Comitia begynn å lære		zgromadzenie ludowe
7. Contra ius fasque begynn å lære		przeciw prawu boskiemu i ludzkiemu
8. Fas est begynn å lære		jest rzeczą godziwą
9. Per fas et nefas begynn å lære		wszelkimi środkami godziwymi i niegodziwymi
10. Ius est ars boni et aequi begynn å lære		Prawo jest sztuką tego, co dobre i słuszne
11. Ius recipsit aequitatem begynn å lære		prawo ma na względzie sprawiedliwość
12. Ius et fraus nonquam cohabitant begynn å lære		Prawo i działanie podstępne nigdy nie współistnieją
13. Male iure nostro uti non debemus begynn å lære		Nie powinniśmy źle korzystać z naszego prawa
14. Summum ius summa iniura begynn å lære		szczyt prawa to szczyt bezprawia
15. Iustitia est constans et perpetua voluntas ius suum cuique tribuendi begynn å lære		sprawiedliwość jest stałą i niezmienną wolą przyznania każdemu należnego mu prawa
16. Iuris praecepta sunt haec: honeste vivere, alterum non laedere, suum cuique tribuere begynn å lære		Nakazy prawa są następujące: żyć uczciwie, drugiemu nie szkodzić, każdemu oddać co mu się należy
17. Non omne quod licet honestum est begynn å lære		Nie wszystko, co dozwolone, jest uczciwe
18. Ecclesia vivit lege Romana begynn å lære		kościół żyje według prawa rzymskiego
19. Ius naturale begynn å lære		prawo naturalne, reguły odpowiadające rozumowi
20. Ius gentium begynn å lære		prawo rodów, reguły prawne, które porządkują relacje między suwerennymi państwami, prawo międzynarodowe, prawo rodów
21. Ius civile begynn å lære		prawo obywatelskie, stworzone przez obywateli dla obywateli
22. ius commune begynn å lære		prawo powszechne, reguluje wspólne dla różnych krajów europejskich
23. Ius sanguinis begynn å lære		właściwe jest prawo kraju pochodzenia, prawo krwi
24. Ius soli begynn å lære		właściwym porządkiem prawnym jest porządek kraju, w którym się znajdujemy, prawo ziemi
25. Ius publicum begynn å lære		prawo publiczne
26. Ius privatum begynn å lære		prawo prywatne
27. Publicum ius est quod ad statum rei romanae spectat, privatum quod ad singulorum utilitatem begynn å lære		Prawem publicznym jest to, które dotyczy spraw państwa rzymskiego, prywatnym zaś to, które ma na względzie korzyść jednostek
28. Lex duodecim tabularum begynn å lære		ustawa dwunastu tablic
29. Fons publici privatique juris begynn å lære		źródło całego prawa publicznego i prywatnego
30. Ius publicum privatorum pactis mutari non potest begynn å lære		Prawo publiczne nie może być zmieniane umowami osób prywatnych
31. Privatorum conventio iuri publico non derogat begynn å lære		umowa prywatna nie uchyla prawa publicznego
32. Ius cogens begynn å lære		uprawnienia o charakterze bezwzględnym (czynność prywatna go nie zmienia i nie uchyla)
33. Ius dispositivum begynn å lære		uprawnienia o charakterze fakultatywnym/względnym (prywatna czynność może go zmienić i uchylić)
34. Ignorantia iuris nocet begynn å lære		nieznajomość prawa szkodzi
35. Ignorantia juris non excusat begynn å lære		nieznajomość prawa nie jest usprawiedliwieniem
36. Ignorantia legis neminem excusat begynn å lære		nieznajomość prawa nie jest usprawiedliwieniem
37. Error iuris semper nocet? begynn å lære		naruszenie prawa zawsze szkodzi?
38. Ius civile vigilantibus scriptum est begynn å lære		Prawo cywilne jest tworzone dla osób starannych
39. Nec stultis solere succurri begynn å lære		Nie należy przyzwyczajać głupich, że będzie im się zawsze przychodziło z pomocą
40. Iura vigilantibus, non dormientibus prosunt begynn å lære		prawa służą osobom starannym, a nie drzemiącym
41. Ius in personam begynn å lære		prawo względem osoby (służy nazwaniu sytuacji, w której określone uprawnienie, w chwili kiedy już powstaje, jest skuteczne tylko przeciwko jednej, ściśle określonej osobie)
42. Ius in rem begynn å lære		prawo względem rzeczy (służy nazwaniu sytuacji, w której określone uprawnienie, w chwili kiedy już powstaje, przysługuje przeciwko nieokreślonemu kręgowi przedmiotów)
43. Ius generale begynn å lære		uprawnienia o charakterze ogólnym
44. Ius speciale begynn å lære		uprawnienia o charakterze szczególnym
45. Ius apellationis begynn å lære		uprawnienia do wniesienia apelacji
46. Ius avocandi begynn å lære		prawo odwołania się
47. Ius provocationis begynn å lære		możliwość wniesienia zaskarżenia od wyroku karnego
48. Ius cavendi begynn å lære		uprawnienia do strzeżenia/chronienia, uprawnienia do podjęcia działań w celu ochrony obywateli i interesów państwa
49. Ius coercendi begynn å lære		uprawnienia do karcenia, państwo jest uprawnione do wymierzania kar
50. Ius gladii begynn å lære		uprawnienie do użycia siły zbrojnej (prawo miecza)
51. Ius disponendi begynn å lære		uprawnienia do rozporządzania
52. Ius possidendi begynn å lære		uprawnienia do posiadania/do faktycznego władania/korzystania z rzeczy
53. Ius fruendi begynn å lære		uprawnienia do czerpania korzyści
54. Ius acquisitum = Ius quaesitum begynn å lære		uprawnienia do nabycia czegoś
55. Dominus/ proprietarius begynn å lære		właściciel
56. Ius utendi et fruendi begynn å lære		prawo do korzystania i pobierania korzyści z obiektu do którego mamy uprawnienia
57. iura quasita begynn å lære		prawa nabyte
58. iura cognata begynn å lære		prawa przyrodzone
59. Lex posterior derogat priori begynn å lære		ustawa późniejsza uchyla ustawę wcześniejszą
60. Lex posterior generalis non derogat legi priori speciali begynn å lære		ogólna ustawa późniejsza nie uchyla wcześniejszej ustawy szczegółowej
61. Lex specialis derogat legi generali begynn å lære		ustawa szczególna uchyla ustawę ogólną
62. Lex superior derogat legi inferiori begynn å lære		ustawa wyższa uchyla ustawę niższą
63. Lex retro non agit begynn å lære		ustawa patrzy w przyszłość, a nie w przeszłość, prawo nie działa wstecz = lex prospicit, non respicit
64. Cum lex in praeteritum quid indulget, in futurum vetat begynn å lære		jeśli ustawa pobłaża czemuś co zdarzyło się w przeszłości, tego na przyszłość zakazuje
65. Civilista sine canonista parum valet, canonista sine civilista nihil begynn å lære		cywilista bez kanonisty znaczy niewiele, kanonista bez cywilisty nic nie znaczy
66. Natura legis est disponere de futuro, no de praeterito begynn å lære		naturą ustaw jest ustalanie odnośnie przyszłości, a nie przeszłości
67. Non omni consisteret peccatum, si interdictio non fuisset begynn å lære		nie ma grzechu tam, gdzie nie było zakazu
68. Cessante ratione legis cessat ipsa lex begynn å lære		Gdy ustaje przyczyna obowiązywania ustawy, traci moc sama ustawa
69. Lex iniusta non est lex begynn å lære		ustawa niesłuszna nie jest ustawą
70. Inter arma silent leges begynn å lære		wśród szczęku oręża milczą prawa
71. Nullum crimen sine lege begynn å lære		nie ma przestępstwa bez ustawy
72. Nulla poena sine lege begynn å lære		nie ma kary bez ustawy (formalna definicja przestępstwa)
73. Nullum crimen sine poena begynn å lære		nie ma przestępstwa bez kary (publiczny charakter przestępstwa)
74. Benignius leges interpretandae sunt, quo voluntas earum conservetur begynn å lære		ustawy są właściwiej interpretowane, gdy zachowuje się ich ducha
75. Scire leges non hoc est verba larum tenere, sed vim ac potestatem begynn å lære		Znać prawa to nie znaczy trzymać się słów ustawy, ale jej treści i mocy działania
76. In legibus magis simplicitas quam difficultas placet begynn å lære		W prawie podoba się bardziej prostota niż zawiłość
77. Consuetudo est optima legum interpres begynn å lære		Zwyczaj jest najlepszą wykładnią prawa
78. Ubi lex non distinquit, nec nos distinguere debemus = lege non distinguente nec nostrum begynn å lære		tam, gdzie ustawa nie wprowadza rozróżnień nie powinniśmy my takich rozróżnień wprowadzać
79. Lex imperfecta begynn å lære		ustawa niedoskonała (brak sankcji)
80. Lex minus quam perfecta begynn å lære		ustawa mniej niż doskonała (opatrzona sankcją ale nie pozbawiająca ważności czynności)
81. Lex perfecta begynn å lære		ustawa doskonała (sankcja nieważności)
82. Lex plus quam perfecta begynn å lære		ustawa bardziej niż doskonała (sankcja nieważności i kara)
83. Minus quam perfecta lex est, quae vetat aliquid fieri, et si factum sit, non rescindit, sed poenam iniungit ei, qui contra legem fecit begynn å lære		Ustawa mądra jest to ustawa, która zakazuje czegoś, ale jeśli zostało dokonane, nie czyni nieważnym ale nakłada karę.
84. Lex causae begynn å lære		prawo właściwe w danej sprawie
85. Lex domicilii begynn å lære		prawo miejsca zamieszkania
86. Lex fori begynn å lære		prawo prawo miejsca siedziby sądu
87. Lex loci actus begynn å lære		prawo miejsca dokonania czynności
88. Lex loci celebrationis begynn å lære		prawo miejsca dokonania aktu uroczystego (ceremonii)
89. Lex loci contractus begynn å lære		prawo miejsca, w którym została zawarta umowa
90. Lex patriae begynn å lære		prawo ojczyste
91. Lex rei sitae begynn å lære		prawo położenia rzeczy
92. Hereditas begynn å lære		spadek
93. Bonum / bona begynn å lære		dobra majątkowe (majątek)
94. Res corporales begynn å lære		obiekt materialny
95. Res incorporales begynn å lære		obiekt niematerialny
96. Possessio begynn å lære		posiadanie/władztwo faktyczne
97. Dominium begynn å lære		własność
98. Iura in re aliena begynn å lære		prawo do rzeczy cudzej/ ograniczone prawa rzeczowe
99. Obligatio / obligationes begynn å lære		zobowiąznie
100. (...) hominum causa omne ius constitutum sit begynn å lære		Wszelkie prawo winno być stanowione ze względu na człowieka
101. Nasciturus pro iam nato habetur quitiens de commodis eius agitur begynn å lære		dziecko poczęte uważa się za już narodzone, o ile chodzi o jego korzyści
102. Postumus begynn å lære		pogrobowiec
103. Matrimonium putativum begynn å lære		małżeństwo mniemane, nieważne
104. Matrimonium legitimum begynn å lære		małżeństwo wywołujące skutki prawne, zgodne z prawem, małżeństwo ważne
105. Matrimonium begynn å lære		małżeństwo
106. Ius quod ad personas pertinet begynn å lære		prawo, które dotyczy osób
107. Coniux begynn å lære		małżonek (ogólnie)
108. Maritus / vir/ vir + coniux begynn å lære		mąż
109. Marita / uxor begynn å lære		żona
110. Parentes / genitores begynn å lære		rodzice
111. Ascendentes begynn å lære		wstępni, ascendenci
112. Descendentes begynn å lære		zstępni, descendenci
113. Cognatus begynn å lære		pokrewieństwo krwi (spokrewniony
114. Affinis begynn å lære		powinowactwo (relacja pomiędzy jednym z małżonków, a krewnymi drugiego małżonka)
115. Persona begynn å lære		osoba ludzka
116. Mater begynn å lære		matka
117. Mater semper certa est begynn å lære		matka jest zawsze pewna
118. Pater begynn å lære		ojciec
119. Pater est quem nuptiae demonstrat begynn å lære		ojcem jest ten, na kogo wskazuje małżeństwo
120. Quia semper certa est, etiam si volgo conceperit: pater vero is est, quem nuptiae demonstrant. (...) begynn å lære		ponieważ ta zawsze jest pewna, nawet jeśli pocznie nie z prawego łoża, ojciec jest zaś to ten, na którego wskazuje małżeństwo
121. De in ius vocando begynn å lære		o wezwaniu do sądu
122. Praesumptio iuris begynn å lære		domniemanie prawne
123. Pater semper incertus begynn å lære		Ojciec jest zawsze niepewny
124. Obligatio est vinculum iuris, quo necessitate adstringimur alicuius solvendae rei secundum nostrae civitatis iuria begynn å lære		zobowiązanie jest węzłem prawnym, który zmusza nas do świadczenia czegoś zgodnie z prawami naszego państwa
125. Creditor begynn å lære		wierzyciel
126. Debitor begynn å lære		dłużnik
127. Obligatio ex contractu begynn å lære		zobowiązanie umowne (dwie strony umówiły się na określone świadczenia)
128. Obligatio ex delicto begynn å lære		zobowiązanie z czynu niedozwolonego (zobowiązanie deliktowe)
129. Obligatio quasi ex contractu begynn å lære		zobowiązanie jak gdyby z zobowiązania umownego (np. spłata nadwyżkowej raty kredytu, bezpodstawne wzbogacenie)
130. Obligatio quasi ex delicto begynn å lære		zobowiązanie jak gdyby z czynu niedozwolonego (np. gdy mój pies pogryzł jakąś osobę)
131. Obligatio ex lege begynn å lære		zobowiązanie z mocy samego prawa
132. Obligatio naturalis begynn å lære		zobowiązanie naturalne (zobowiązanie za którym nie stoi przymus porządku prawnego)
133. Obligatio civilis begynn å lære		zobowiązanie cywilne (jest to takie zobowiązanie, którego spełnienia można domagać się na drodze sądowej)
134. Obligatio in solidum begynn å lære		solidarność niewłaściwa (po stronie zobowiązanej występuje kilku dłużników, z których każdy może spełnić świadczenie co uwalnia pozostałych)
135. Obligatio pro rata begynn å lære		zobowiązanie podzielone na części
136. Causa begynn å lære		przyczyna prawna (to cel społecznogospodarczy, od którego istnienia określony porządek prawny uzależnia skuteczność oświadczenia woli)
137. Causa obligandi vel acquirendi begynn å lære		celem jest nabycie prawa lub innej korzyści majątkowej przez dokonującego przysporzenia
138. Causa solvendi begynn å lære		składający oświadczenie zmierza do rozwiązania węzła obligacyjnego (zwrot pożyczki)
139. Causa donandi begynn å lære		składający oświadczenie woli zmierza do bezpłatnego dokonania przysporzenia majątkowego na rzecz kontrahenta (darowizna)
140. Iusta causa traditionis begynn å lære		słuszna podstawa przeniesienia posiadania (dotychczasowy posiadacz przekazuje własność nowemu posiadaczowi przeniesienie odbywa się w oparciu o akceptowalną przez prawo podstawę)
141. Iusta causa possidendi begynn å lære		słuszna/godziwa przyczyna objęcia w posiadanie (podstawa do wejścia w posiadanie przez zasiedzenie)
142. Causa criminalis begynn å lære		sprawa kryminalna
143. Causa civilis begynn å lære		sprawa cywilna
144. Culpa begynn å lære		wina
145. Culpa in custodiendo begynn å lære		wina w nadzorze (możliwość przypisania odpowiedzialności za czyny innych osób odpowiedzialność za szkody wyrządzone przez zwierzęta, dzieci)
146. Culpa in eligendo begynn å lære		wina w wyborze (np. odpowiedzialność za winy podwykonawców)
147. Neglegentia begynn å lære		sytuacja w której sprawca, wyraził szkodę, chociaż tej szkody nie chciał wyrządzić; wina nieumyślna
148. Dolus begynn å lære		zły zamiar, podstęp (sprawca który chce wyrządzić szkodę
149. Culpa lata begynn å lære		grube niedbalstwo (niezrozumienie tego, co wszyscy rozumieją)
150. Culpa levis begynn å lære		lżejsze niedbalstwo
151. Culpa in concreto begynn å lære		niedołożenie staranności takiej, jak w swoich własnych sprawach
152. Culpa in abstracto begynn å lære		porównanie staranności sprawcy szkody, z jakąś hipotetyczną starannością jakiej należałoby dołożyć
153. Culpa in contrahendo begynn å lære		niestaranność w fazie zawierania/negocjowania umowy (np. rozpoczęcie negocjacji bez zamiaru zawarcia umowy)
154. Dolus premeditatus begynn å lære		popełnienie czynu w sposób zaplanowany
155. Dolus repentinus begynn å lære		popełnienie czynu w sposób raptowny (nie planował, ale uczynił)
156. Dolus subsequens begynn å lære		zamiar następczy (podjęcie działania w celu osiągnięcia rezultatu i w czasie jego realizacji dokonanie rzeczy, które nie były planowane)
157. Dolus directus begynn å lære		zamiar bezpośredni (ktoś podjął działanie, zmierzające bezpośrednio do wywołania określonego nagannego lub przestępnego skutku)
158. Dolus coloratus begynn å lære		zły zamiar zabarwiony (używany, żeby wskazać, iż nagannemu działaniu sprawcy towarzyszyło jakieś szczególne zabarwienie emocjonalne)
159. Dolus evetualis begynn å lære		zamiar ewentualny (sprawca wie, że jego działanie może wywołać określony skutek i on się z nim godzi podpala dom wiedząc, że są w nim osoby, które nie mogę go samodzielnie opuścić)
160. Volenti non fit iniuria begynn å lære		Chcącemu nie dzieje się krzywda
161. Casus begynn å lære		przypadek
162. Casus fortuitus begynn å lære		przypadek nadzwyczajny (czysto losowy)
163. Casus mixtus begynn å lære		przypadek mieszany (kiedy szkoda jest następstwem zdarzenia losowego, ale jest ona następstwem niedbalstwa)
164. Casus a nullo praestantur begynn å lære		za zdarzenie z powodu przypadku nikt nie jest zobowiązany do świadczenia (od nikogo nie można domagać się odszkodowania)
165. Casus sentit dominus begynn å lære		zdarzenie przypadkowe dotyka właściciela (konsekwencje zdarzeń przypadkowych ponosi właściciel)
166. Vis maior / vis absoluta / vis begynn å lære		siła wyższa
167. vis cui humana infirmitas resistere non potest begynn å lære		siła, której ludzka słabość nie może się oprzeć
168. Periculum begynn å lære		ryzyko
169. Periculum locatoris begynn å lære		ryzyko wynajmującego
170. Periculum debitoris begynn å lære		ryzyko dłużnika (ryzyko ponosi dłużnik)
171. Periculum in mora begynn å lære		ryzyko w okresie zwłoki (zwłoka nie wykonała swoich obowiązków)
172. Lucrum cessans begynn å lære		utracone korzyści
173. Damnum emergens begynn å lære		rzeczywisty uszczerbek majątkowy
174. Damnum begynn å lære		szkoda
175. Damnum compensare begynn å lære		naprawianie szkody
176. Solutio begynn å lære		prawidłowe wykonanie zobowiązania przez dłużnika
177. Datio in solutum begynn å lære		sytuacja kiedy dłużnik za zgodą wierzyciela świadczy mu coś innego niż wynika z treści zobowiązania
178. Solutio + res begynn å lære		prawidłowe wykonanie zobowiązania przez dłużnika względem rzeczy (czy świadczył to co powinien świadczyć)
179. Solutio + tempus begynn å lære		prawidłowe wykonanie zobowiązania przez dłużnika względem czasu (czy we właściwym czasie wykonał zobowiązanie)
180. Solutio + locum begynn å lære		prawidłowe wykonanie zobowiązania przez dłużnika względem miejsca (czy we właściwym miejscu wykonał zobowiązanie)
181. Obligatio alternativa begynn å lære		zobowiązanie alternatywne/przemienne; zobowiązanie, którego wykonanie polega na tym, że dłużnik może spełnić jedno z kilku alternatywnych świadczeń
182. Solutio begynn å lære		świadczenie
183. Facultas alternativa begynn å lære		upoważnienie przemienne; polega na tym, że dłużnik może zwolnić się od swojego zobowiązania, spełniając inne świadczenie
184. Mora begynn å lære		zwłoka
185. Mora debitoris = mora solvendi begynn å lære		zwłoka dłużnika (określa sytuacje, kiedy dłużnik nie wykonał zobowiązania w prawidłowo ustalonym terminie)
186. Interpellatio begynn å lære		wezwanie
187. Mora ex rei fit begynn å lære		zwłoka wynika z samego stanu rzeczy (z treści umowy wynika, kiedy dane świadczenie ma być wykonane i automatycznie jeśli nie zostanie wykonane to bez wezwania ma miejsce zwłoka)
188. Fur semper moram facere videtur begynn å lære		Złodziej postrzegany jest zawsze jako będący w zwłoce
189. Perpetuatio obligationis begynn å lære		dosł. Uwiecznienie zobowiązania
190. Mora creditoris = mora accipienti begynn å lære		zwłoka wierzyciela = zwłoka przyjmującego
191. Utile per inutile non vitiatur begynn å lære		to, co jest skuteczne, nie doznaje uszczerbku ze strony tego, co jest nieskuteczne (Dotyczy problemu częściowej nieważności czynności prawnej. Częściowa nieważność czynności nie powoduje całkowitej nieważności te czynności)
192. Quod ab initio vitiosum est, non potest tractu temporis convalescere begynn å lære		To, co od początku jest wadliwe, nie może być uzdrowione z upływem czasu
193. Ratihabitio mandato comparatur begynn å lære		potwierdzenie równa się zleceniu
194. Contractus ab initio voluntatis est, ex post facto necessitatis begynn å lære		Zawarcie kontraktu jest dobrowolne, lecz wykonanie przymusowe
195. Contractus bilateralis begynn å lære		umowa dwustronna (wyraźnie rozdzielamy dwie strony o odmiennych interesach)
196. Contractus multilateralis begynn å lære		umowa wielostronna (np. umowa spółki prawa cywilnego)
197. Contractus innominatus begynn å lære		brak zaskarżalności w prawie rzymskim
198. Contractus vitalitus begynn å lære		umowa aż do śmierci jednej ze stron, umowa dożywotnia
199. Essentialia contractus begynn å lære		przedmiotowo istotne składniki treści kontraktu
200. Naturalia contractus begynn å lære		przedmiotowo przedmiotowo nieistotne składniki treści kontraktu, powinny się znaleźć w jej treści, jednakże jeśli strony ich do tej treści nie włączą czynność jest ważna, a brakujące elementy można ustalić na podstawie np. zasad współżycia społecznego
201. Accidentalia contractus begynn å lære		nie wpływają na istotę kontraktu (np. na to, czy daną umowę uznamy za umowę sprzedaży czy najmu), jednakże mocą woli stron zostały podniesione do rangi istotnych (np. termin, warunek, polecenie).
202. Pacta sunt servanda begynn å lære		umów należy dotrzymywać
203. Rebus sic stantibus [omnis contractus intellegitur] begynn å lære		dosł. ‘ponieważ sprawy przybrały taki obrót’ każda umowa jest pojmowana jako obowiązująca tylko w danych oznaczonych warunkach; wszelkie umowy są rozumiane w określonym stanie rzeczy
204. Impossibilium nulla obligatio est begynn å lære		Nie ma zobowiązania, gdy [świadczenie] jest niemożliwe
205. Ex maleficio non oritur contractus begynn å lære		Kontrakt nie rodzi się z czynu bezprawnego
206. Contractus stricti iuris begynn å lære		umowa ścisłego prawa (przy której wykonaniu rygorystycznie trzymamy się treści umowy ustalonej przez strony umowy)
207. Contractus bonae fidei begynn å lære		umowa dobrej wiary (charakteryzuje się tym, że przy ustalaniu ich treści sąd ma pole swobodnej oceny)
208. Bona fides begynn å lære		dobra wiara (zasady współżycia społecznego)
209. Mala fides begynn å lære		zła wiara
210. Venire contra factum proprium nemini licet begynn å lære		nie wolno występować przeciwko temu, co wynika z własnych czynów
211. Tu patere legem quam fecisti begynn å lære		powinieneś przestrzegać prawa, które uczyniłeś
212. Turpitudinem suam allegans nemo audiatur begynn å lære		Powołujący się na własny występek nie będzie wysłuchany
213. Dolo facit qui petit quod redditurus est begynn å lære		Działa podstępnie ten, kto żąda tego, co będzie musiał zwrócić
214. In conventionibus contrahentium voluntas potius quam verba spectanda sunt begynn å lære		W umowach bardziej uwzględnia się zamiar stron, niż dosłowne brzmienie
215. In ambiguitas contra stipulatorem begynn å lære		wątpliwości tłumaczy się na niekorzyść tego, kto złożył oświadczenie w sposób niejasny
216. In contractibus tacite insunt, quae sunt moris et consuetudinis begynn å lære		w umowach zawierają się milcząco także wymagania wynikające z obyczajów i zwyczaju
217. Actio negatoria begynn å lære		uprawnienie właściciela do tego aby inne osoby zaniechały takich zachowań, które stanowią zakłócenie spokojnego korzystania z jego własności
218. Rei vindicatio begynn å lære		skarga wydobywcza (uprawnienie właściciela do odebrania jego rzeczy od każdego kto nią faktycznie włada bez uzasadnienia prawnego do wydobycia)
219. Superficies solo cedit begynn å lære		to, co znajduje się na powierzchni, przypada gruntowi
220. Nemo plus iuris ad alium transferre potest, quam ipse habet begynn å lære		Nikt nie może przenieść na drugiego więcej praw, niż sam posiada
221. Accomodatio begynn å lære		dostosowanie
222. Venditio begynn å lære		sprzedaż
223. Proprietas begynn å lære		własność
224. Animus begynn å lære		zamiar polegający na traktowaniu rzeczy jako swojej
225. Corpus begynn å lære		materialne władanie rzeczą
226. Bonae fidei possessor begynn å lære		posiadacz w dobrej wierze (ten, który wszedł w faktyczne władanie w usprawiedliwionym przekonaniu, że nie narusza niczyich uprawnień)
227. Malae fidei possesor begynn å lære		posiadacz w złej wierze (ten, który wszedł w faktyczne władanie wiedział, że narusza czyjeś uprawnienia)
228. Melior est condicio possidentis begynn å lære		w jednakowej sytuacji lepsza jest pozycja posiadacza
229. Mala fides supervieniens non nocet begynn å lære		późniejsza zła wiara nie szkodzi (jeżeli ktoś jest posiadaczem w dobrej wierze, a później dowiedział się, że narusza cudze uprawnienia, to nadal jest posiadaczem danej rzeczy sytuacja charakterystyczna dla nieruchomości, w szczególności dla zasiedzenia)
230. Mala fides superveniens nocet begynn å lære		późniejsza zła wiara szkodzi (charakterystyczne dla ruchomości)
231. Servitus in faciendo consistere nequit begynn å lære		służebność nie może polegać na działaniu
232. Servitutes begynn å lære		służebności
233. Servitutibus civiliter utendum est begynn å lære		służebności należy wykonywać oględnie
234. Nulli res sua servit begynn å lære		nie można mieć służebności na własnej rzeczy
235. Ex testamento begynn å lære		powołanie do dziedziczenia oparte na testamencie
236. Ab intestato begynn å lære		dziedziczenie beztestamentowe (dziedziczenie ustawowe)
237. Contra tabulas begynn å lære		dziedziczenie przeciwtestamentowe (dziedziczenie przez osoby najbliższe spadkodawcy, które zostały pominięte w testamencie zachowek)
238. Hereditas nihil aliud est, quam successio in universum ius quod defunctus habuerit begynn å lære		spadkobranie to nic innego niż sukcesja w całość praw zmarłego
239. Nemo pro parte testatus, pro parte intestatus decedere potest begynn å lære		Nikt nie może umrzeć pozostawiając dziedzica do części spadku, część zaś beztestamentowo
240. Testamentum begynn å lære		testament
241. Testamentum allographum begynn å lære		testament alograficzny (testament sporządzony ustnie w obecności świadków)
242. Testamentum holographum begynn å lære		testament holograficzny (testament pisemny sporządzony w całości własnoręcznie)
243. Testamentum ruptum begynn å lære		testament, który utracił prawną skuteczność (testament nieważny)
244. Testamentum militum begynn å lære		testament wojskowy
245. Ambulatoria (enim) est voluntas defuncti usque ad vitae supremum exitum begynn å lære		zmienna jest (zatem) wola zmarłego aż do samego kresu życia
246. Falsa demonstratio non nocet begynn å lære		fałszywe oznaczenie nie szkodzi
247. Imperium begynn å lære		uprawnienia władcze (magistratury rzymskie, wojskowość), ale też struktura polityczna, władająca na wielkim obszarze terytorialnym
248. Regnum begynn å lære		władza, rządy
249. Iudicium begynn å lære		sąd, ale też wyrok, proces
250. Administratio begynn å lære		administracja (pomoc; służebny charakter)
251. Actor begynn å lære		powód/oskarżyciel
252. Reus begynn å lære		pozwany/oskarżony
253. Actor sequitur forum rei begynn å lære		powód idzie za sądem pozwanego
254. Forum est ubi domicilium est begynn å lære		miejscem sporu jest sąd miejsca zamieszkania (pozwanego)
255. Cognitio extra ordinem begynn å lære		proces rzymskokanoniczny, proces cywilny, proces inkwizycyjny, proces mieszany
256. Nemo iudex sine actore begynn å lære		nie ma sędziego bez powoda (nie prowadzi się postępowania jeśli nie została złożona skarga)
257. Actiones semel inclusae judicio salvae permanent /lis pendens begynn å lære		skargi raz wytoczone powodują stan sprawy zawisłej
258. Actio quaelibet in via sua begynn å lære		każda skarga ma właściwą sobie drogę (jest rozpatrywana samodzielnie)
259. Actio personalis moritur cum persona begynn å lære		roszczenie o charakterze ściśle osobistym wygasa ze śmiercią osoby której dotyczy
260. Delicta perentium liberis non nocent begynn å lære		przestępstwa rodziców nie szkodzą dzieciom (karne tez)
261. Actio semel extincta non reviviscit begynn å lære		roszczenie raz wygasłe nie odżywa
262. Res iudicata begynn å lære		rzecz osądzona
263. Ne bis in idem begynn å lære		nie dwa razy za to samo (zakaz powtórnego karania)
264. Res iudicata pro veritate accipitur begynn å lære		prawomocny wyrok przyjmuje się jako prawdę (wiążące)
265. Actor non condemnatur begynn å lære		powód nie może być zasądzony
266. Nemo tenetur seipsum accusare begynn å lære		nikt nie jest zobowiązany do oskarżenia samego siebie
267. Actori incumbit probatio begynn å lære		Na powodzie spoczywa ciężar dowodu
268. Actori incumbit onus probandi begynn å lære		ciężar dowodu spoczywa na powodzie
269. Ei incumbit probatio, qui dicit, non qui negat begynn å lære		ciężar dowodu spoczywa na tym kto twierdzi, a nie na tym kto zaprzecza
270. Reus exceptiendo fit actor begynn å lære		podniesienie przez pozwanego zarzutu czyni go powodem
271. Reus in exceptione actor est begynn å lære		pozwany w zakresie podniesionego zarzutu jest powodem (tj. na nim spoczywa ciężar dowodu)
272. Non debet actori licere, quod reo non permittur begynn å lære		Powodowi nie wolno tego, na co nie pozwala się pozwanemu
273. Audiatur et altera pars begynn å lære		należy wysłuchać także drugiej strony
274. Iura novit curia begynn å lære		sąd zna prawo
275. Ubi ius ibi remedium begynn å lære		gdzie prawo, tam i środek (do jego realizacji)
276. Iudicis est ius dicere, non dare begynn å lære		zadaniem sędziego jego stosowanie a nie tworzenie prawa
277. Iudex non calculat begynn å lære		sędzia nie kalkuluje
278. Iudex suspectus begynn å lære		sędzia podejrzany
279. Iudicium non debet esse illusorium begynn å lære		wyrok nie powinien być pozorny
280. Nemo est iudex in propria causa begynn å lære		Nikt nie jest sędzią we własnej sprawie
281. Nemo iudex sine actore begynn å lære		Nie ma sędziego bez powoda
282. Ei incumbit probatio, qui dicit, non qui negat begynn å lære		Ciężar dowodu spoczywa na tym, kto twierdzi, a nie na tym, kto zaprzecza
283. In dubio pro reo begynn å lære		w razie wątpliwości na korzyść oskarżonego
284. In dubio semper id, quod minus est, debetur begynn å lære		w wypadku wątpliwości, wymagane jest to co mniejsze
285. Iudex non dedit plus, quam quod petens ipse requirit / ne ultra petita begynn å lære		sędzia nie może zasądzić ponad żądanie powoda
286. Reformatio in peius iudici apellatio non licet begynn å lære		Sądowi apelacyjnemu nie wolno zmienić wyroku na niekorzyść zasądzonego
287. Reformationis in peius begynn å lære		pogorszenie sytuacji skazanego w wyniku wyroku zapadłego w postępowaniu odwoławczym
288. Ubi societas, ibi ius begynn å lære		gdzie społeczeństwo, tak i prawo (różne źródła antyczne)
289. Auctoritas, non veritas facit legem begynn å lære		władza a nie prawda jest źródłem prawa
290. Lex facit regem begynn å lære		prawo czyni króla
291. Fortior est custodia legis quam hominis begynn å lære		silniejsza jest ochrona prawna niż ludzka
292. De minimis non curat praetor begynn å lære		pretor (władza) nie zajmuje się błahostkami
293. De minimis non curat lex begynn å lære		prawo nie zajmuje się błahostkami (forma anglosaska)
294. Iustitia nemini neganda begynn å lære		nikomu nie należy odmawiać sprawiedliwości
295. Nulla taxatio sine representatione begynn å lære		nie ma opodatkowania bez demokratycznego umocowania
296. Fiscus sepmer locuples solvendo begynn å lære		skarb państwa jest zawsze wypłacalny
297. In tributis non admittur compensatio begynn å lære		w przypadkach długów podatkowych nie dopuszcza się potrącenia
298. Quod semel sumpsit, fiscus numquam reddit begynn å lære		skarb państwa nigdy nie oddaje tego, co raz przyjął
299. Ius canonicum begynn å lære		prawo kanoniczne
300. Ratio legis begynn å lære		cel konkretnej sprawy
301. Ratio iuris begynn å lære		cel prawa, porządku prawnego
302. Ratio legis est anima legis begynn å lære		sens ustawy jest jej duszą
303. Nemo plus iuris ad alium transferre potest quam ipse habet begynn å lære		nikt nie może przenieść na drugą osobę więcej praw, aniżeli sam posiada
304. Accessio cedit principali begynn å lære		rzecz przyłączona dzieli los rzeczy głównej
305. Ambiguitas contra stipulatorem begynn å lære		sformułowania dwuznaczne rozumieć należy przeciw składającemu oświadczenie
306. Ambulatoria est voluntas defuncti usque ad vitae supremum exitum begynn å lære		Wola spadkodawcy może być zmieniona aż do ostatniego tchnienia
307. Dies interpelat pro homine begynn å lære		termin wzywa za człowieka
308. Dolus omnimodo puniatur begynn å lære		podstęp jest karany w każdym przypadku
309. Emptio tollit locatum begynn å lære		kupno przekreśla najem
310. In contractibus tacite insunt, quae sunt moris et consuetudinis begynn å lære		w umowach jest milcząco zawarte to, co stanowi zwyczaj i obyczaj
311. Male iure nostro uti non debemus begynn å lære		nie powinniścmy źle używać naszego prawa
312. Melior est condicio posidentis begynn å lære		lepsza jest pozycja posiadacza
313. Qui tacet, consentire videtur ubi loqui potuit et debuit begynn å lære		Kto milczy, ten zdaje się zgadzać gdy ktoś mógł i powinien był mówić
314. Semel heres semper heres begynn å lære		kto raz zostanie dziedzicem pozostaje nim na zawsze
315. Tutor rem pupili emere non potest begynn å lære		opiekun nie może nabyć rzeczy osoby poddanej jego opiece
316. Vim vi repellere licet begynn å lære		siłę wolno odeprzeć siłą
317. Accessio begynn å lære		akcesja
318. Actus begynn å lære		akta
319. Adoptio begynn å lære		adopcja, przysposobienie
320. Apellatio begynn å lære		apelacja
321. Cautio begynn å lære		kaucja, zabezpieczenie
322. Cessio begynn å lære		cesja, przeniesienie wierzytelności
323. Clausula begynn å lære		klauzula
324. Compensatio begynn å lære		kompensacja, potrącenie
325. Contractus begynn å lære		kontrakt
326. Donatio begynn å lære		darowizna
327. Exceptio begynn å lære		wyjątek
328. Depositum begynn å lære		depozyt, przechowanie
329. Delictum begynn å lære		delikt, czyn niedozwolony
330. Vindicatio begynn å lære		windykacja
331. Inventarium begynn å lære		inwentarz
332. Legalis begynn å lære		legalny, prawny
333. Legtum begynn å lære		legat, zapis
334. Mandatum begynn å lære		mandat, zlecenie
335. Novatio begynn å lære		nowacja, odnowienie
336. Occupatio begynn å lære		zawłaszczenie, okupacja
337. Pactum begynn å lære		pakt, umowa
338. Poena begynn å lære		kara
339. Precarium begynn å lære		prekarium
340. Prohibitio begynn å lære		zakaz
341. Promulgatio begynn å lære		promulgacja
342. Provincia begynn å lære		prowincja
343. Privatus begynn å lære		prywatny
346. Sanctio begynn å lære		sankcja
347. Successio begynn å lære		sukcesja

prawo łacina

Du må logge inn for å legge inn en kommentar.

mer