spørsmålet  |
svaret |
determinizm geograficzno-przyrodniczy begynn å lære
|
|
jest to zależność człowieka od warunków przyrodniczych i geograficznych
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
przy dolinach wielkich rzek ludzie zakładali systemy irygacyjne mające na celu nawadnianie pól podczas suszy i ochrony ich podczas powodzi
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
osiągnięcie przez pierwsze państwa miasta wysokiego poziomu rozwoju poprzez np. posiadanie instytucji państwowych, używanie pisma i budowę miast.
|
|
|
wypisz kamienie milowe cywilizacji begynn å lære
|
|
1. rewolucja neolityczna 2. powstanie państw miast 3. wynalezienie pisma
|
|
|
Warunki naturalne mezopotamii begynn å lære
|
|
leżała między dwiema rzekami (tygrys eufrat), doskonałe warunki do uprawy, mało surowców naturalnych
|
|
|
jak zdobywano surowce w Mezopotamii? begynn å lære
|
|
poprzez handel dalekosiężny, wojny i wyprawy łupieżcze.
|
|
|
co dostarczały wylewy rzek w mezopotamii? begynn å lære
|
|
gilna, ryby i żyzność gleby
|
|
|
co eksportowano z mezopotamii? begynn å lære
|
|
wyroby tekstylne i żywność
|
|
|
co importowano do mezopotamii? begynn å lære
|
|
kamienie szlachetne, kamienie, drewno, metale
|
|
|
na czym pisano w mezopotamii? begynn å lære
|
|
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
wiara w jednego boga, bez zaprzeczania istnienia innych
|
|
|
skąd przywędrowali sumerowie? begynn å lære
|
|
prawdopodobnie ze wschodu
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
państwa-miasta jak np. ur, uruk, nippur, lagasz. Utworzyli też kanały irygacyjnew, kiedy zaczeli prowadzic osiadly tryb zycia
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
centralna wielopoziomowa świątynia w cedntrum miasta, miała zapewnić przychylność bogów.
|
|
|
kiedy sumerzy zostali opanowani przez akadów? begynn å lære
|
|
|
|
|
dlaczego powstał sumero-akad? begynn å lære
|
|
ponbieważ sumerowie byli tak rozwinięci że akadyjczycy postanowili z nimi współżyć.
|
|
|
ile czasu przetrwał sumero-akad? begynn å lære
|
|
|
|
|
kto położył kres sumero-akadowi? begynn å lære
|
|
ludy górskie i ludy z gór Zargos około 2100 r. pne
|
|
|
dzięki komu powstało państywo akadyjskie? begynn å lære
|
|
dzięki Sargonowi wielkiemu który około roku 2340 pne przejął włądzę w mieście Kisz a później opanował całą mezopotamię tworzac pierwsze imperium
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
strzynia 20 x 50 z 3 tys. pne, z czterech stron pokryta mozaikamiw trzech pasach na dwóch bokach są pokazane sceny z czasów pokoju a na drugim z wojny
|
|
|
osiągnięcia cywilizacyjne mezopotamii begynn å lære
|
|
wynalezienie pisma klinowego, wynalezienie brązu, koła, opracowali podstawy astronomii, stworzyli kalendarz księżycowyu (354 dni, 12 msc), system dziesiętny i 60, później systemy miar i wag oraz podział dnia na 24 , godz na 60 min, min na 60 sek.
|
|
|
w którym wieku Hammurabi stworzył babilonię? begynn å lære
|
|
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
pochodzą z czasów panowania Nabuchodonozora II, założone dla żony władcy z powodu jej tyęsknoty za bujną roślinnością w medii
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
pochodzi z 1750 r pne, najstrszy zachowany w oryginale zbiór praw, nie był równy wobec każdego, znajdują się w nim orzeczenia i wyroki króla które są prawem
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
panujący od 605 do 562 władca z dynastii chaldejskiej z Asyrii, na okres jego panowania przypada ponowny rozkwit polityczny podporządkowanej Babilonii
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
zdobycie Babilonu przez Persów pod wodzą Cyrusa II Wielkiego
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
rok składał się z 365 dni, 3 pory roku po 4 miesiące po 30 dni (3 pory roku = wylewy nilu, siewy, żniwa) dodawano 5 dni świątecznych, później juliusz cezar przekształcił w juliański i używano go do XVIw
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
ustrój, w którym cała władza nad państwem skupiona jest w ręku jednej osoby
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
z woli bgów sprawował władze absolutną, naczelny wódz i kapłan, pomagali mu urzednicy
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
sprawował bezpośredni nadzór nad zarządcami miast oraz nomarchami, bardzo ważny dla faraoina przez to że urządnicy próbowali wyrwać się z jego władzy
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
Najpierw Aszur a później Niniwa
|
|
|
Kiedy asyria została włączona do babilonii? begynn å lære
|
|
|
|
|
jaką politykę stosowali asyryjczycy wobec podbitych terenów? begynn å lære
|
|
|
|
|
Kiedy i co podbili asyryjscy królowie? begynn å lære
|
|
VII-VIII w. pne, całą Mezopotamię i Elam, palestynę, syrię i północny egipt.
|
|
|
ostatni wybitny władca asyryjski + kiedy panował begynn å lære
|
|
w połowie 7 w. pne, asurbanipal
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
najazd medów i babilończyków na asyreię,. zdobyli aszur a 2 lata później splądrowali niniwę, obrona trwalła do 609 r pne
|
|
|
w jakich bogów wierzono w mezopotamii? begynn å lære
|
|
boga wszystkich Anu, powietrza i wiatru enlila, wojny ninurtę, świata podziemnego nergala, przyrody i wegetacji tammuza, akadyjską isztar, babilońskiego marduka i asyryjskiego aszura
|
|
|
gdzie i jak oddawano cześć bogom? begynn å lære
|
|
świątyniach, sanktuariach i kaplicach przy drogach i polach, skł; adano ofiary, wznoszono uroczyste modły, urządzano procesje
|
|
|
co twierdzili babilończycy na temat gwiazd? begynn å lære
|
|
uważali że gwiazdy mają wpływ na życie ludzi i losy świata, wierzyli w czary i uroki
|
|
|
co sądzono o życiu pozagrobowym w mezopotamii? begynn å lære
|
|
twierdzili że jest to miejsce smutku, beznadzei, smutku, wegetcji, dusze miały żywić się pyłem
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
faraon, wezyr, kapłani - pośrednicy w kontaktach z bogami, prowadzili badania naukowe, pilnowali porządku społecznego, rzemieślnicy, kupcy, lekarze, chłopi
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
nadawanie cech ludzikich np. przyrodzie żywej i martwej
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
święte znaki, używane do uwieczniania np. tekstów religijnych, było pisane wielkimi napisami
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
uproszczone pismo, używywane do zapisu literatury, ważnych dokumentów na papirusie, wyszło z użytku w VII w pne
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
ludowe, wyraz odpowiadał jednmu znakowi, nie przypominało juz hieroglifów
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
usuwano wnętrzbości, ciało balsamowano i owijano w wiele warstw bandaży, ciało do sarkofagu z niezbędnymi rzeczami.
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
osoba wykonująca zabieg mumifikacji
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
początkowo parton górnego egiptu, później wyparł go kult Horusa, wróg i brat ozyrysa, bóg pustyń i burz
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
początkowo patron dolnego egiptu, wyaprł setha w górnym, bóg nieba, jego zwierzęciem był sokól
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
uosobienie słońca, wyłonił się z przedwiecznego oceanu i stworzyć kolejne pary bogów
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
bóg pisma mądrości i nauki, zwierzęciew: pawian lub ibis
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
zmartwychwstający bóg, najwyższy sędzia zmarłych i mąż izydy.
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
państwo w którym władzę sprawują duchowni, kapłani
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
gdyby nie było nilu, egipt by nie istniał, nie byłoby warunków do rozwoju rolnictwa czy hodowli zwierząt na tym obszarze
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
podbicie przez aleksandra wielkiego, po jego śmierci przechodzi pod panowanie ptolemeuszy a w 30 r pne zostaje prowincją st. Rzymu
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
były to domy7 bogów, tam składano ofiary, odtwarzano mitologiczne wydarzenia oraz odpierano siły chaosu.
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
regentka totmesa III, sama ogłosiła sie faraonem
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
lud kóry napotakł podczas wyprawy do syrii, stoczyli bitwe pod kladesz w 1285 r pne, poczym podpisali układ pokojowy, najechani przez ludy morskie upadają
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
najwybitniejszy władca swojego okresu, stoczył bitwę pod Kadesz z Hetytami i podpisał układ pokojwy z tym ludem
|
|
|
co dzieje się z babilonią po śmierci Hammurabiewgo? begynn å lære
|
|
zaczyna tracić swoją pozycję i ostyatecznie w I poł I tys. pne podporządkowana zostaje asyrii
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
z jęz. greckiego okręgi administracyjne
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
uważany był za osobę która zjednoczyła dolny i górny egipt poprzez podbój delty rzeki przez jego wojska, zapoczątkował panowanie 1 z 30 dynastii.
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
stolica egiptu leżąca w granicach obu części kraju
|
|
|
