|
spørsmålet |
svaret |
|
peculium castrense begynn å lære
|
|
|
|
|
|
peculium quasicastrense begynn å lære
|
|
|
|
|
|
iudicium domesticium begynn å lære
|
|
|
|
|
|
adrogatio per rescriptum principis begynn å lære
|
|
adrogatio przez reskrypt princepsa
|
|
|
|
adoptio plena/ minus plena begynn å lære
|
|
adopcja pod patria potestas/tylko dziedziczenie
|
|
|
|
adulterium begynn å lære
|
|
stosunek z zamężną kobietą
|
|
|
|
stuprum begynn å lære
|
|
|
|
|
|
confereatio begynn å lære
|
|
forma zawarcia małżeństwa - tylko dla patrycjuszy, w obecności kapłanów i 10 świadków + ofiarowanie chleba orkiszowego
|
|
|
|
coemptio begynn å lære
|
|
małżeństwo przez mancypacje
|
|
|
|
usus begynn å lære
|
|
małżeństwo przez mieszkanie, nieprzerwanie, przez roku u męża
|
|
|
|
fiscus begynn å lære
|
|
majątek państwowy do dyspozycji cesarza
|
|
|
|
aerarium begynn å lære
|
|
skarb państwa należący do narodu rzymskiego
|
|
|
|
capitis deminutio maxima/media/minima begynn å lære
|
|
uszczuplenie zdolności do czynności prawnych pełne/średnie/małe
|
|
|
|
fictio legi Corneliae begynn å lære
|
|
fikcja prawna - dostałeś się w niewolę = umarłeś
|
|
|
|
status: libertatis, civitatis, familiae begynn å lære
|
|
zdolność prawna majątkowa zależała od:
|
|
|
|
descendentes begynn å lære
|
|
|
|
|
|
ascendentes begynn å lære
|
|
|
|
|
|
manumissio in ecclesia begynn å lære
|
|
|
|
|
|
manumissio censu begynn å lære
|
|
manumissio przez wpisanie do spisu obywateli
|
|
|
|
manumissio vindicta begynn å lære
|
|
manumissio przez in iure cessio - z adsertor libertatis - obrońcą wolności
|
|
|
|
edictum tralaticium begynn å lære
|
|
część edyktu, którą nowy pretor zachowuje
|
|
|
|
adiuvare, supplere, corrigere begynn å lære
|
|
edykt pretorski - wspomagać uzupełniać poprawiać
|
|
|
|
cavere - agere - respondere de iure begynn å lære
|
|
juryści w okresie przedklasycznym - układać - pomagać stronom - odpowiadać
|
|
|
|
organizacje (związki) ludzi, masy majątkowe wyodrębnione jako twory społeczne do realizacji określonych zadań, posiadające zdolność prawną. begynn å lære
|
|
|
|
|
|
municipia, collegia, populus romanum, fiscus, sodalitates, collegia, corpora, societas begynn å lære
|
|
|
|
|
|
właściciel odpowiadał do wysokości peculium, mógł jednak najpierw potrącić swoje wierzytelności (tzw. prawo dedukcji), a dopiero potem spłacać wierzycieli w kolejności zgłoszeń. begynn å lære
|
|
|
|
|
|
w przypadku ustanowienia peculium na cele handlowe, właściciel musiał podzielić (tribuere) peculim pomiędzy wierzycieli, bez możliwości pokrycia własnych wierzytelności w drodze dedukcji. begynn å lære
|
|
|
|
|
|
w przypadku czynności prawnych zawartych na polecenie właściciela (iussum), właściciel odpowiadał do pełnej wartości zobowiązania begynn å lære
|
|
|
|
|
|
– jeśli w wyniku zawartej czynności prawnej powiększył się majątek właściciela, odpowiadała on do wysokości przysporzenia. begynn å lære
|
|
|
|
|
|
za zobowiązanie zaciągnięte przez niewolnika ustanowionego kapitanem statku - w pełnej wysokości, o ile mieściło się w praepositio begynn å lære
|
|
|
|
|
|
actio institutoria begynn å lære
|
|
za zobowiązania niewolnika, ustanowionego kierownikiem przedsiębiorstwa handlowego (institutor), o ile zaciągnięte zobowiązanie mieściło się w granicach ustanowienia (praepositio), właściciel odpowiadał do pełnej wysokości.
|
|
|
|
prawo uczestniczenia w obrocie prawno-majątkowym i dokonywania czynności prawa cywilnego begynn å lære
|
|
|
|
|
|
cudzoziemcy, których tereny zostały włączone do Imperium Romanum w wyniku podboju. begynn å lære
|
|
|
|
|
|
"cudzoziemcy określonej miejscowości") - mieszkańcy gmin, państw, które uznały zwierzchność Rzymu, a w zamian uzyskały autonomię, najczęściej ograniczającą się do własnej administracji i sądownictwa begynn å lære
|
|
peregrini certae civitatis
|
|
|
|
nieformalnie wyzwoleni niewolnicy begynn å lære
|
|
|
|
|
|
byli to Latyni osiedleni w koloniach rządzących się prawem latyńskim begynn å lære
|
|
|
|
|
|
mieszkańcy Lacjum oraz członkowie związku miast latyńskich. W stosunku do mieszkańców pozostałych gmin italijskich mieli bardzo dogodną sytuację prawną begynn å lære
|
|
|
|
|
|
1) wiek, 2) płeć, 3) choroba umysłowa, 4) marnotrawstwo. begynn å lære
|
|
zdolność do czynności prawnych zależała od
|
|
|
|
uporządkowany zbiór edyktów pretorów, edyla kurulnego oraz prawdopodobnie namiestnika prowincji; wszelkie ew. zmiany należały od tego momentu do cesarza; 130r.n.e begynn å lære
|
|
|
|
|
|
praepositio begynn å lære
|
|
zakres działań związanych z powierzoną niewolnikowi działalnością
|
|
|
|
W prawie rzymskim grupa specjalnych powództw opartych na prawie pretorskim, za pomocą których dochodzono należności ze zobowiązań zaciągniętych przez niewolnika lub inną osobę alieni iuris na jego polecenie lub za jego zgodą begynn å lære
|
|
Actiones adiecticiae qualitatis
|
|
|
|
Mos (mos maiorum) Leges regiae Leges - rogatae - datae [np. ustawa XII tablic] Plebiscita begynn å lære
|
|
|
|
|
|
Mos Leges (plebiscita=leges) Edykt pretorski ustawa XII tablic] Działalność jurystów: begynn å lære
|
|
|
|
|
|
Leges (do I w ne) Edykt pretorski (od Hadriana edictum perpetuum) Senatus consulta Konstytucje cesarskie (edicta, mandata, decreta, rescripta) Działalność jurystów (ius respondendi) begynn å lære
|
|
|
|
|
|
Konstytucje cesarskie begynn å lære
|
|
|
|
|
|
Corpus Iuris Civilis: Kodyfikacja prawa: Digesta Codex Institutiones + (doszły później) Novellae begynn å lære
|
|
|
|
|
|
praescriptio, rogatio, sanctio begynn å lære
|
|
z czego składały się leges?
|
|
|
|
lex aelia sentia begynn å lære
|
|
4.r.p.n. e - ograniczenia wiekowe wyzwalanego i wyzwalającego (-ący: 20+,-any: 30+); szczególne powody dla zaniechanie w.w. wymagań - consilium; wyzwoleni wbrew wymogom - latyni iuańscy
|
|
|
|
lex aquilia begynn å lære
|
|
286 r.p.n.e. -m.in. odpowiedzialność za delikty bezprawnego uszkodzenia cudzej rzeczy; głównie dot. uszkodzenia niewolnika bądź zwierzęcia; szkoda musiała wynikać z: bezpośredniego działania sprawcy, obiektywnie bezprawnego, szkoda -charakter materialny
|
|
|
|
lex falcidia begynn å lære
|
|
40 r.p.n. e -legaty nie mogły przekraczać 3/4 majątku; w przypadku współspadkobierców każdy z nich powinien otrzymać 1/4 tego co by otrzymał na podstawie testamentu; zapisy +3/4 były nieważne
|
|
|
|
lex iunina norbana begynn å lære
|
|
19 r.n. e-wyzwoleni nieformalnie - status latyna iuańskiego; nie mogli otrzymać ani sporządzić testamentu
|
|
|
|
lex mincia begynn å lære
|
|
ok. 90.r.p.n. e - nakazywała, aby dziecko otrzymywało niższy status
|
|
|
|
lex iulia de adulteris coercendis begynn å lære
|
|
18 r.p.n. e- wprowadzała karę za stuprum i adulterium; mąż mógł zabić cudzołożnika(żonę tylko ojciec); musiał wnieść o rozwód, inaczej popełniał przestępstwo stręczycielstwa
|
|
|
|
lex iulia de maritandis ordinibus begynn å lære
|
|
18rpne-nakaz pozostawania w związku małżeńskim(m25-60, k20-50); dot. również rozwodników i wdowców(m-niezwłocznie, k-18miesiący po rozwodzie, 2 lata po śmierci m); ius trium liberorum; bezdzietni - 1/2 z testamentu, caelibes - 0
|
|
|
|
lex papia popea begynn å lære
|
|
9rne- zakaz małżeństw między senatorami a wyzwolenicami, aktorkami, itp.
|
|
|
|
lex voconia begynn å lære
|
|
169rpne-kobiety nie mogły być spadkobiercami obywatela 1. klasy cenzusorskiej; nie dotyczyło ab intestato kobiet sui heredes; zapisobiorca nie mógł otrzymać więcej niż spadkobierca/wszyscy współspadkobiercy razem
|
|
|
|
edykt pretorski 1-3 / 5 części begynn å lære
|
|
Pierwsza część zawiarała zasady dotyczące zakresu działalności pretora oraz postępowania przed jego urzędem. Część druga i trzecia przedstawiały poszczególne przypadki udzielenia przez pretora ochrony prawnej przez udzielenie skargi-powództwa.
|
|
|
|
edykt pretorski 4-5/5 części begynn å lære
|
|
Część czwarta przedstawiała sposoby egzekwowania orzeczeń sądowych. Część piąta zajmowała się udzielaniem ochrony prawnej przez pretora w postępowaniu pozaprocesowym
|
|
|
|
Lex Furia Testamentaria (204 – 169 pne) begynn å lære
|
|
ograniczono wysokość legatu windykacyjnego do 1000 asów; wyjątek dla małżonków, zaręczonych oraz dla kognatów do szóstego stopnia, wśród zstępnych rodzeństwa do siódmego stopnia
|
|
|
|
SC Neronianum begynn å lære
|
|
60r. - o legatach - konwersja per vindicationem/per preceptionem w per damnationem
|
|
|
|
rodzaje substytucji begynn å lære
|
|
Substytucja zwykła – substitutio vulgaris; Substytucja pupilarna; Substytucja quasi-pupilarna
|
|
|
|
SC Trebellianum begynn å lære
|
|
56r. - fideikomisariusz uniwersalny stawał się następcą ogólnym spadkodawcy;
|
|
|
|
SC Pegasianum begynn å lære
|
|
73r. - kwarta pegazjańska (tylko 3/4 dla fideikomisariusza)
|
|
|
|
dziedziczenie wg. XII tablic begynn å lære
|
|
1. sui heredes 2. proximi agnati 3. gentyle
|
|
|
|
hereditatis petitio begynn å lære
|
|
skarga dla dziedziców prawa cywilnego przeciw dziedzicom testamentowym
|
|
|
|
Zobowiązanie solidarne czynne begynn å lære
|
|
każdy z kilku wierzycieli był uprawniony do całości świadczenia, a dłużnik uwalniał się od zobowiązania po jego spełnieniu na rzecz jednego z wierzycieli.
|
|
|
|
Zobowiązanie solidarne bierne begynn å lære
|
|
zobowiązanie spełnienia świadczenia w całości ciąży na wszystkich dłużnikach, ale wykonanie obowiązku przez jednego zwalnia także pozostałych. Umorzenie zobowiązania współdłużników następowało po rzeczywistym zaspokojeniu wierzyciela.
|
|
|
|
lex laetoria begynn å lære
|
|
ustawa stworzyła skargę penalną przeciw tym osobom dojrzałym, które nadużywając niedoświadczenia i nieznajomości spraw prawno-majątkowych osób małoletnich sui iuris w wieku poniżej 25 roku życia
|
|
|
|
oficjalny zbiór konstytucji cesarskich begynn å lære
|
|
kodeks teodozjański (438r.)
|
|
|
|
nieoficjalne zbiory konstytucji cesarskich begynn å lære
|
|
kodeks hermogeniański i gregoriański
|
|
|
|
konstytucja raweńska begynn å lære
|
|
sędzia musi uznać zdanie większości, jeżeli =, to Papiniana (426r)
|
|
|
|
5 prawników główynch begynn å lære
|
|
Papinian, Modestyn, Gaius, Paulus, Ulpian
|
|
|
|
exceptio doli begynn å lære
|
|
|
|
|
|
dos begynn å lære
|
|
|
|
|
|
dotis datio begynn å lære
|
|
|
|
|
|
dotis dictio begynn å lære
|
|
jednostronne przyrzeczenie posagu
|
|
|
|
dotis promissio begynn å lære
|
|
stypulacyjne przyrzeczenie posagu
|
|
|
|
actio rei uxoriae begynn å lære
|
|
pozew dobrej wiary, mąż miał prawo retencji; potrącenia >1/2 posagu
|
|
|
|
interdykty retinendae possessionis begynn å lære
|
|
utrzymanie naruszonego posiadania
|
|
|
|
interdykty retinendae possessionis-interdykt uti possidetis begynn å lære
|
|
interdykty zachowaniu posiadanie reguła-interdyktdot. nieruchomości; przy posiadaniu pozostaje, który w chwili wydania interdy. był posiadaczem niewadliwym
|
|
|
|
interdykty retinendae possessionis-interdykt utrubi begynn å lære
|
|
dot. głównie niewolników; utrzymuje się przy posiadaniu ten, który przez większość pop. roku posiadał sporną rzecz
|
|
|
|
interdykt recuperandae possesionis begynn å lære
|
|
interdykt odzyskiwania mienia
|
|
|
|
interdykt recuperandae possesionis- interdyktu unde vi begynn å lære
|
|
przysługiwał niewadliwemu posiadaczowi nieruchomości, którego wyzuto z posiadania przemocą
|
|
|
|
interdykt recuperandae possesionis- intedykt de precario begynn å lære
|
|
przeciw prekarzyście, które nei zwracał rzeczy oddanej w prekarium
|
|
|
|
prawa na rzeczy cudzej begynn å lære
|
|
służebności, zastaw, emfiteuza, superficies
|
|
|
|
służebności osobiste begynn å lære
|
|
ususfructus, usus, habitatio, operae servorum et animalium
|
|
|
|
najstarsze formy testamentu begynn å lære
|
|
testamentum calatis comitiis i procinctu
|
|
|
|
dziedziczenie przeciwtestamentowe formalne begynn å lære
|
|
gdy testator dokonał wydziedziczenia w niewłaściwy sposób
|
|
|
|
obliczanie zachowku - ułamki begynn å lære
|
|
ogólnie - 1/4; gdy zapisano na rzecz osoby postronnej - 1/2; za Justyniana -1/3
|
|
|
|
pretorskie dziedziczenie przeciwtestamentowe begynn å lære
|
|
(wcześniej MUSIAŁ tylko synów) pretorzy rozciągnęli na WSZYSTKIE dzieci i wnuków ze strony syna
|
|
|
|
testament z wydziedziczonymi sui heredes begynn å lære
|
|
testamentum ionfficiosum; skarga-quarela inofficiosi testamenti; dziedziczenie przeciwtestamentowe materialne
|
|
|
|
Justynian - 537r. begynn å lære
|
|
kwarta ubogiej wdowy(, gdy więcej niż troje dzieci - na równi z nimi)
|
|
|
|
media sententia begynn å lære
|
|
właściciel materiału; jeśli nie → przetwórca
|
|
|
|
wyzwalanie niewolników formalne begynn å lære
|
|
vindicta, in ecclesia, testamentaria directa i indirecta, censu
|
|
|
|
wyzwalanie niewolników nieformalne begynn å lære
|
|
inter amicos, per mensam(przy stole), per epistulam,
|
|
|
|
systematyka pandektowa begynn å lære
|
|
1. ogólna 2. rodzinne 3. rzeczowe 4. zobowiązania 5. spadkowe
|
|
|
|
rodzaje czynności begynn å lære
|
|
formalne/nie...;1/2stronne; między żyjącymi/na wypadek śmierci; rozporządzające/zobowiązujące; odpłatne/nie; kauzalne/abstrakcyjne
|
|
|
|
actio familiae erciscundae (potem actio communi dividundo) begynn å lære
|
|
1. podział majątku spadkowego (ta druga chyba do wszystkich współwłasności)
|
|
|
|
pochodne nabycia własności begynn å lære
|
|
mancipatio, in iure cessio, traditio
|
|
|
|
pierwotne nabycia własności begynn å lære
|
|
occupatio, accessio, specificatio, fructus, thesaurus, usucapio
|
|
|
|
przesłanki niezbędne do zasiedzenia begynn å lære
|
|
res habilis, possesio, tempus, fides, titulus
|
|
|
|
actio aquae pluviae arcendae begynn å lære
|
|
skarga przeciwko właścicielowi, który zmienił naturalny odpływ wody deszczowej ze szkodą dla sąsiada
|
|
|
|
actio finium regundorum begynn å lære
|
|
o wytoczenie zatatych granic
|
|
|
|
cautio damni infecti begynn å lære
|
|
powództwo - zabezpieczenie przed szkodą z sąsiedniego gruntu
|
|
|
|
operis novi nuntiatio begynn å lære
|
|
zakaz dalszego wznoszenia nowej budowli na gruncie sąsiada
|
|
|
|
interdykt saliwiański begynn å lære
|
|
dotyczył wejścia w życiu zastawionego przy umowie dzierżawy inwentarza
|
|
|
|
uprawnienia właściciela begynn å lære
|
|
possidendi, utendi(do korzystania), ius fruendi(czerpania pożytków naturalnych i cywilnych), abutendi(korzystania aż do zużycia), disponendi,
|
|
|
|
rodzaje testamentów begynn å lære
|
|
in procinctu; calatis comitiis; mancypacyjny; pretorski; principi oblatum; apud acta conditum; holograficzny;żołnierski
|
|
|
|
błędy oświadczenia woli begynn å lære
|
|
|
|
|
|
w drodze interpretacji XII tablic powstały begynn å lære
|
|
adopcja, emancypacja, testamentum per aes et libram
|
|
|
|
actio rationibus distrahendis begynn å lære
|
|
przeciwko tutorowi, który przywłaszczył rzeczy z majątku pupila
|
|
|
|
cautio muciana begynn å lære
|
|
przy spadku - warunek zawieszający ujemny potestatywny
|
|
|
|
cautio Curiana begynn å lære
|
|
to z substytutem na dziecko, które nie istniało
|
|
|
|
actio auctoritatis begynn å lære
|
|
przeciwko zbywcy rzeczy z wadami prawnymi
|
|
|
