Słownik historyczny

 0    51 fiche    milkos1450
laste ned mp3 Skriv ut spille sjekk deg selv
 
spørsmålet język polski svaret język polski
aliant
begynn å lære
sprzymierzeniec sojusznik podczas I wojny światowej państwa walczące po stronie Ententy z państwami centralnymi w czasie II wojny światowej państwa należące do koalicji antyhitlerowskiej
antypapież
begynn å lære
nie uznawany przez kościół katolicki papież wybrany przez opozycyjną grupę duchowieństwa który objął stanowisko za pontyfikatu legalnego papieża lub w czasie gdy urząd ten pozostawał nieobsadzony
archonci
begynn å lære
9 najwyższych rangą urzędników w starożytnych Atenach wybranych raz w roku początkowo i władza była bardzo Rozległa jednak z czasem została ograniczona do spraw Sądownictwa
areopag
begynn å lære
główny organ ustawodawczy i sądowy w starożytnych Atenach który początkowo kontrolował działalność urzędników oraz czuwał nad moralnością obywateli od czasów jego członkami dożywotnio zostali archonci
beneficjum
begynn å lære
czasowe albo dożywotnie prawo czerpania dochodów z gruntu nadane przez seniora wasalowi w zamian za służbę wojskową
branka
begynn å lære
potoczne określenie poboru do wojska rosyjskiego zarządzany przez Aleksandra wielopolskiego i przeprowadzone w Królestwie Polskim w styczniu 1863 roku bramka była bezpośrednią przyczyną wybuchu powstania styczniowego
Bulla
begynn å lære
urzędowy dokument papieski Cesarski lub królewski wydawany w sprawach szczególnej wagi opatrzony pieczęcią
burżuazja
begynn å lære
określenie przedsiębiorców i osób zamożnych wywodzących się spośród mieszkańców miast
cech
begynn å lære
organizacja zawodowa społeczna skupiająca rzemieślników wykonujących ten sam zawód w mieście cechy pełniły funkcje i nie tylko gospodarcze lecz także kulturalne religijne samopomocowe i wojskowe
Chomąto
begynn å lære
uprząż najczęściej drewniane albo podbita skórą mocowana na szyi wołu lub konia w wykorzystywanych do ciągnięcia wozu albo pługa
czynsz
begynn å lære
w okresie feudalizmu stałe świadczenie ponoszone przez chłopa na rzecz właściciela gruntu w zamian za ich użytkowanie mogło być uiszczane w pieniądzach lub produktach
demagogowie
begynn å lære
w starożytnych Atenach politycy uznawani za przywódców ludu nie piastowali żadnego urzędu publicznego a ich znaczenie rosło wraz z płatnością wśród ludu ateńskiego
diadochowie
begynn å lære
dowódcy armii Aleksandra Wielkiego którzy po śmierci władcy stali się jego następcami i podzielili między siebie obszar imperium
domena Królewska
begynn å lære
w okresie rozdrobnienia feudalnego terytoria podlegające bezpośredniej władzy króla
Dworianie
begynn å lære
kategoria rosyjskiej szlachty która w odróżnieniu od bojarów dysponowała własnością ziemską dożywotnią na dowolną w zamian za służbę władcy
dyktatura proletariatu
begynn å lære
okres następujących bezpośrednio po obaleniu dyktatury burżuazji i przejęciu władzy przez marksistowskich Rewolucjonistów realizowana w Rosji po 1917 roku jako etap przejściowy na drodze do budowy bezklasowego społeczeństwa komunistycznego
dziesięcina
begynn å lære
stała danina pobierana przez kościół obciążająca ogólności początkowa wynosiła 1/10 plonów lub dochodów później zaczęła przybierać inne formy między innymi stałej opłaty pieniężnej płaconej przez chłopów od łana
eforowie
begynn å lære
wyższy rangą urzędnicy w starożytnej Sparcie tworzyli pięcioosobowe gremium czuwali nad przestrzeganiem praw wprowadzili między innymi nadzór nad sprawami finansowymi politykę zagraniczną oraz przygotowania do wojny
emancypacja
begynn å lære
nadanie danej grupie społecznej pełni praw
Emir
begynn å lære
w Imperium arabskie zarządca prowincji mianowanej i odwoływany przez Kalifa
emisariusz
begynn å lære
tajny wysłannik mający za zadanie zebranie informacji na temat sytuacji panującej na danym obszarze
fakcja
begynn å lære
staropolskie określenie magnackiego stronnictwa politycznego
Faktoria
begynn å lære
placówka założona w Kolonii lub na terytorium zamorskie w celu prowadzenia wymiany handlowej z miejscową ludnością
fizjokratyzm
begynn å lære
doktryna ekonomiczna która powstała w 18 wieku zgodnie z jej zasadami podstawą bogactwa każdego państwa i społeczeństwa jest głównie produkcja rolna
glejt (list żelazny)
begynn å lære
w średniowieczu wystawiany przez monarchę dokument gwarantujący danej osobie nietykalność na terytorium jego państwa
gnuśni królowie
begynn å lære
określenie ostatnich władców frankijskich z dynastii Merowingów panujących w latach 639-751 powstało w sytuacji stopniowego tracenia przez ich realnej władzy królewskiej na rzecz arystokracji
gospodarka naturalna
begynn å lære
typ gospodarki w której produkcję przeznacza się jedynie na zaspokojenie własnych potrzeb producenta a nie na wymianę handlową
gubernia
begynn å lære
najwyższa jednostka podziału administracyjnego obowiązująca w Rosji od 1929 roku
heloci
begynn å lære
w starożytnej Sparcie niewolnik łop i stanowili własność Police i tylko jej władze miały prawo ich uwolnić na przykład w nagrodę za służbę wojskową
Hetman
begynn å lære
w Polsce i na Litwie od końca 15 wieku najwyższy dowódca wojsk zaciężnych początkowo powoływane tylko na czas wojny od 1581 roku dożywotni
Hetman polny
begynn å lære
od końca 16 wieku zastępca hetmana Wielkiego
Hetman Wielki
begynn å lære
od końca 16 wieku najwyższy dowódca wojsk zaciężnych w czasie pokoju pozostałą przy dworze i zajmował się sprawami administracyjno-finansowy mi wojska
hetyci
begynn å lære
lud indoeuropejski który w drugim tysiącleciu przed naszą erą zajął tereny dzisiejszej Turcji a w 12 wieku przed naszą erą stworzył tam rozległe Imperium rywalizujące z Egiptem o wpływ w Syrii
hiberna
begynn å lære
obowiązek utrzymania wojska zaciężne go zakwaterowane go na czas zimy w danej miejscowości ciążący na dobrach Królewskich i kościelnych regulowany w gotówce wypłacane jako dodatek do żołdu
hospodar
begynn å lære
słowo w językach wschodniosłowiańskich oznaczające władcę w ten sposób w 15 i 18 wieku określano w Polsce władców Mołdawii i wołoszczyzny
idealizm
begynn å lære
filozofii pogląd głoszący realność Fiata idei wiecznych doskonałych Bytów niematerialnych poznawanych drogą rozumowanie i nierealność lub wtórność świata materialnego w stosunku do idei pierwszym znaczącym filozofem głoszącym taki pogląd był Platon
immunitet
begynn å lære
w średniowieczu przywilej nadawany przez monarchę właścicielowi ziemskiemu. dobra objęte immunitetem były zwolnione ze świadczeń na rzecz państwa podatku i w określonym zakresie wyłączone spod władzy sądów królewskich
Inkwizycja
begynn å lære
instytucja kościoła katolickiego powołana do wykrywania i zwalczania herezji utworzona w drugiej połowie 12 wieku i funkcjonująca do 19 wieku
Interdykt
begynn å lære
zakaz odprawiania obrzędów religijnych przez daną osobę lub na określonym terytorium nałożony przez władze kościelne
internowanie
begynn å lære
przymusowe umieszczenie w specjalnych obozach osób lub rozbrojony oddziałów wojskowych które przekroczyły granice państwa neutralnego.
inwestytura
begynn å lære
w średniowieczu nadanie lenna wasalowi przez seniora
inwestytura duchowna
begynn å lære
nadawanie stanowisk kościelnych przez monarchę
jakobini
begynn å lære
lewicowy klub polityczny zwany oficjalnie towarzystwem przyjaciół Konstytucji działający podczas rewolucji francuskiej i posiadający w tym okresie czasowym władzę we Francji głównymi przedstawicielem tego ugrupowania był Maksymilian Robespierre
janczarzy
begynn å lære
elitarne oddziały piechoty tureckiej od 15 do 19 wieku
jarłyk
begynn å lære
w okresie uzależnienia Rusi od złotej ordy pisemna zgoda na sprawowanie władzy zwierzchniej wydawana przez fanów książętom ruskim
Kalif
begynn å lære
tytuł następców proroka Mahometa nadawane od 7 wieku w przywódcą muzułmańskich społeczności państwowo religijnych kalifatu
kanclerz
begynn å lære
tytuł szefa rządu w Austrii i w Niemczech
karbonariusze aka węglarze
begynn å lære
członkowie tajnej organizacji Rewolucyjnej działający po okresie napoleońskim w różnych krajach Europy sprzeciwiali się absolutyzm o v i dążyli do wprowadzenia znaczących zmian społeczno politycznych w Europie
Kasztelan
begynn å lære
w średniowiecznej Polsce urzędnik lokalny zajmujący się ściganiem danin obronnością i sądownictwem na terenie kasztelanii zasiadał w radzie królewskiej a po wykształceniu się sejmu walnego w senacie
katarzy (albigensi)
begynn å lære
ruch retycki istniejący 11-13 wieku w południowej Francji i północnych Włoszech jego przedstawiciele głosili dualizm Boga współistnienie złego i dobrego bóstwa ich zdaniem warunkiem zbawienia było odrzucenie świata doczesnego zostali wytępieni
komornik
begynn å lære
w średniowiecznej Polsce urzędnik zarządzający gospodarką dworu i skarbem państwa

Du må logge inn for å legge inn en kommentar.