STAROŻYTNOŚĆ; Grecja-pojęcia

 0    105 fiche    Meridon
laste ned mp3 Skriv ut spille sjekk deg selv
 
spørsmålet język polski svaret język polski
Kabotaż
begynn å lære
Grecka żegluga przybrzeżna
Metojkowie
begynn å lære
W Atenach obcy przybysze; kupcy lub rzemieśnicy
Agora
begynn å lære
Miejsce spotkań Zgromadzenia Ludowego
polis
begynn å lære
miasto-państwo
Amfiktionia
begynn å lære
Związek polis w celach ochrony wspólnego miejsca kultu
Symmahia
begynn å lære
Związek polis o charakterze militarnym
Apoikia
begynn å lære
Nowo założona kolonia
Metropolia
begynn å lære
Polis zakładające kolonię
Archontowie
begynn å lære
Najwyżsi urzędnicy ateńscy okresu arystokracji, wybierani na rok w liczbie 9. Wyznaczali strategów.
Areopag
begynn å lære
Najwyższa rada ateńska, złożona z byłych archontów, wybierana dożywotnio. Najwyższa władza sądownicza i polityczna; sąd w sprawach o zabójstwo i kontrola nad archontami.
Drakon
begynn å lære
Pierwszy prawodawca Aten, twórca kodeksu karnego.
Solon
begynn å lære
Archont, przeprowadził reformę ustrojową; podział społ. na 4 klasy majątkowe, reforma miar i wag, stworzenie Rady 400 i sądu przysięgłych. Ograniczył rolę areopagu do czuwania nad moralnością i obyczajami.
Klejstenes
begynn å lære
Archont, zapoczątkował demokrację ateńską; podział Attyki na 3 okręgi, wpr. demów i fyli oraz sądu skorupkowego, stw. Rady 500, reforma nazwiska.
Perykles
begynn å lære
Ateński polityk i reformator; wpr. zasadę odpłatności urzędów, podział Rady 500, budowa Partenonu, prawo o obywatelstwie.
Zgromadzenie Ludowe
begynn å lære
Zgromadzenie obywateli powyżej 20. roku życia, ok. 40 razy do roku, głosowanie przez podniesienie ręki.
Rada 500
begynn å lære
Stworzona przez Klejstenesa i rozwinięta przez Peryklesa, podzielona na 10 wydziałów. Zwoływała Zgr. Ludowe, opracowywała wnioski.
Hoplici
begynn å lære
Ciężkozbrojni piechurowie spartańscy.
Heloci
begynn å lære
Pozbawiona praw ludność zależna, uprawiająca ziemię.
Periojkowie
begynn å lære
Wolna ludność Sparty bez praw politycznych.
Krypteje
begynn å lære
Pacyfikacje wiosek helockich, przeprowadzane przez młodych wojowników spartańskich.
Geruzja
begynn å lære
28-osobowa spartańska rada starszych+dwóch królów, w wieku ponad 60 lat, wybierana dożywotnio. Kontrolowała królów i sądziła w sprawach karnych. Prawo weta wobec apelli
Apella
begynn å lære
Zgromadzenie ludowe spartiatów powyżej 30-tego roku życia. Przyjmowała lub odrzucała wnioski poprzez okrzyk, bez dyskusji.
Eforowie
begynn å lære
5 urzędników spartańskich, równorzędni wobec królów, wybierani na rok. Kompetencje w zakresie finansów, sądownictwa, kontroli królów i urzędników.
Satrapie
begynn å lære
Perskie jednostki administracyjne, podległe satrapom.
Milet
begynn å lære
Miejsce powstania Greków małoazjatyckich przeciw uciskowi perskiemu. Przyczyna wojen grecko-perskich.
Datys i Artafernes
begynn å lære
Dowódcy perscy w bitwie pod Maratonem.
Maraton
begynn å lære
Miejsce bitwy grecko-perskiej z 490r p.n.e. Zakończona zwycięstwem Greków, dowodzonych przez Miltiadesa.
Miltiades
begynn å lære
Dowódca grecki spod Maratonu, mistrzowsko wykorzystał szyk falangi.
Termopile
begynn å lære
Wąwóz, miejsce biwy grecko-perskiej z 480r p.n.e. Po zdradzie Efialtesa zakończona klęską Greków, dowodzonych przez Leonidasa.
Kserkses
begynn å lære
Król perski, dowódca pod Termopilami.
Efialtes
begynn å lære
Zdrajca Greków. Doprowadził do klęski Spartan pod Termopilami.
Leonidas
begynn å lære
Król spartański, dowódca spod Termopil, tam poległy.
Dariusz I Wielki
begynn å lære
Król perski, stłumił bunt w Babilonii, wpr. podział na satrapie.
Salamina
begynn å lære
Wyspa, miejsce grecko-perskiej bitwy morskiej z 480r p.n.e. Zwycięża dowodzona przez Temistoklesa flota grecka.
Plateje
begynn å lære
Miejsce ostatecznej bitwy grecko-perskiej. Grecja, dowodzona przez Peryklesa zwycięża Persję pod wodzą Mardoniusza.
Ateński Związek Morski
begynn å lære
Związek greckich polis, pod wodzą Aten. Państwa członkowskie płacą składkę (faros) do skarbca na wyspie Delos.
Polilet
begynn å lære
Grecki rzeźbiarz, twórca Doryforosa.
Myron
begynn å lære
Grecki rzeźbiarz, twórca Dyskobola.
Fidiasz
begynn å lære
Grecki rzeźbiarz, twórca posągu Ateny.
Falanga
begynn å lære
Spartański szyk bojowy, stworzony z 8-16 szeregów hoplitów.
Eneasz
begynn å lære
Uciekinier spod Troi, protoplasta Rzymian.
Olimpiada
begynn å lære
Zawody sportowe na cześć boga Zeusa. Na ich czas zaprzestawano wojen ("święty pokój").
Lwia brama
begynn å lære
Brama prowadząca do Myken, pozostałość po potędze króla Agamemnona.
Filipides
begynn å lære
Posłaniec, niosący wieści o bitwie pod Maratonem do Aten. Zapoczątkował bieg maratoński.
Cheronea
begynn å lære
Miejsce bitwy grecko-macedońskiej z 338r p.n.e. Zjednoczone siły Aten i Teb przegrywają z wojskami Filipa II.
Dorowie
begynn å lære
Ludy greckie, parcypujące w upadku kultury mykeńskiej, zasiedlając Peloponez.
Wielka Grecja
begynn å lære
Kolonie greckie na terenie Sycylii i południowej Italii.
Związek peloponeski
begynn å lære
Związek miast Peloponezu pod wodzą Sparty.
Syntagma
begynn å lære
Szyk bojowy, stworzony przez Filipa II na wzór greckiej falangi, skł. się z piechurów, wyposażonych w sarissy.
Filip II
begynn å lære
Polityk, strateg, reformator armii macedońskiej. W młodości uprowadzony jako zakładnik do Teb. Zwycięzca w wojnie z Grekami pod Granikiem. Zabity prawdopodobnie na zlecenie żony, Olimpias.
Aleksander Wielki
begynn å lære
Twórca potęgi macedońskiej. Mąż Roksany i Statejry. Zwyciężył Persów, podbił Egipt i Fenicję, zorganizował wyprawę do Indii. Zmarł w Babilonie.
Granik
begynn å lære
Miejsce bitwy Macedonii przeciwko siłom ateńsko-tebańskim, zakończonej zwycięstwem Filipa II. 338r p.n.e
Issos
begynn å lære
Zatoka, miejsce bitwy macedońsko-perskiej z 333r p.n.e. Aleksander Wielki zwycięża wojska Dariusza III.
Edykt w Suzie
begynn å lære
324r p.n. e przez Aleksandra Wlk.; masowe śluby i powrót wygnańców.
Demostenes
begynn å lære
Słynny mówca Ateński, przeciwnik hegemonii macedońskiej.
Tezeusz
begynn å lære
Mityczny bohater, pogromca Minotaura, założyciel Aten.
Pizystrat
begynn å lære
Tyran ateński. Popierał rozwój handlu, rzemiosła, wprowadził ulgi podatkowe dla ubogich, był mecenasem kultury.
Cyrus II Wielki
begynn å lære
Władca, zjednoczył plemiona perskie w jedno państwo.
Wojna peloponeska
begynn å lære
Wojna ateńsko-spartańska o hegemonię w Helladzie. Zakończona zwycięstwem Sparty.
Tales z Miletu
begynn å lære
Filozof grecki, uznający wodę za pratworzywo.
Filozofia jońska
begynn å lære
Filozofia przyrody, poszukująca praprzyczyny świata.
Anaksymander
begynn å lære
Filozof grecki, twórca pojęcia apeironu, jako prasubstancji.
Anaksymenes
begynn å lære
Filozof grecki, uznający powietrze za prasubstancję.
Heraklit z Efezu
begynn å lære
Filozof grecki, zwolennik teorii o ogniu, jako prasubstancji i podstawy świata, twórca maksymy "panta rei"- "wszystko płynie".
Demokryt
begynn å lære
Twórca teorii atomów, filozof grecki.
Hezjod
begynn å lære
Grecki epik.
Ajschylos, Sofokles Eurypides
begynn å lære
Tragicy greccy.
Herodot
begynn å lære
Grecki historyk, autor "Dziejów", zawierających opis wojen grecko-perskich.
Gimnazjon
begynn å lære
Kompleks greckich budynków, przeznaczonych do ćwiczeń fizycznych.
Tyrania
begynn å lære
Zdobyta niezgodnie z prawem władza jednostki.
Tukidydes
begynn å lære
Historyk grecki z czasów wojny peloponeskiej ("Wojna peloponeska")
Eupatrydzi
begynn å lære
Ateńska arystokracja rodowa, spośród której wybierano archontów. Właściciele ziemscy.
Związek Koryncki
begynn å lære
Porozumienie państw greckich i Macedonii, pod dowództwem Filipa II.
Pauzaniasz
begynn å lære
Wódz spartański w bitwie pod Platejami.
Dariusz III
begynn å lære
Władca perki, rozgromiony pod Issos i Gaugamelą. Zamordowany przez satrapę Bessosa.
Gaugamela
begynn å lære
Miejsce bitwy persko-macedońskiej z 331r p.n.e. Aleksander Wielki ostatecznie rozgramia wojska Dariusza III.
Epigoni
begynn å lære
Potomkowie następców Aleksandra Wielkiego.
Ksenofont
begynn å lære
Pisarz i historyk, autor "Anabazy".
Korkyra
begynn å lære
Polis skłócone z Koryntem. Spór o Epidamnos doprowadził do wojny peloponeskiej.
Alkibiades
begynn å lære
Strateg ateński. Proklamował walki na lądzie podczas wojen grecko-perskich. Wygnany z Aten na drodze ostracyzmu.
Filipiki
begynn å lære
Mowy Demostenesa przeciwko polityce Filipa II.
Telassokracja
begynn å lære
Władztwo morskie.
Arystofanes
begynn å lære
Grecki komediopisarz, twórca "Ptaków".
Isegoria
begynn å lære
Równość głosu.
Isonomia
begynn å lære
Równość wobec prawa.
Gorgiasz
begynn å lære
Filozof, twórca pluralizmu moralnego.
Politeja
begynn å lære
Ustrój polityczny z rozbudowaną klasą średnia, stanowiący połączenie oligarchii i demokracji. Jego zwolennikiem był m.in. Arystoteles.
Sejsachteja
begynn å lære
Umorzenie długów. Pierwszy raz przeprowadzona przez Solona.
Eklezja
begynn å lære
Zgromadzenie Ludowe w Atenach.
Isokrates
begynn å lære
Przeciwnik polityczny Demostenesa, zwolennik Filipa II.
Diadochowie
begynn å lære
Dziedzice władzy po Aleksandrze Wielkim.
Pella
begynn å lære
Stolica Macedonii
Epidamnos
begynn å lære
Wspólna kolonia Korkyry i Koryntu. Po obaleniu oligarchów zwróciła się o pomoc do Korkyry, pozostającej w sojuszu z Atenami, zwracając się przeciw Koryntowi, powiązanemu ze Spartą.
Antypater
begynn å lære
Diadoch, regent Macedonii po śmierci Aleksandra Wielkiego.
Ptolemeusz I Soter
begynn å lære
Diadoch, po śmierci Aleksandra Wielkiego król Egiptu.
Antygon I Jednooki
begynn å lære
Diadoch, po śmierci Aleksandra Wielkiego satrapa Azji Mniejszej.
Archelaos
begynn å lære
Król Macedonii. Zasłynął z uwłaszczenia chłopów.
Ajgospotamoj
begynn å lære
Miejsce bitwy w ostatniej fazie wojny peloponeskiej. Spartański dowódca Lizander pokonuje Ateny.
Nikias
begynn å lære
Młody polityk ateński. Zaproponował tymczasowy pokój z 421r p.n. e, przerywający wojnę peloponeską.
Leuktry
begynn å lære
Miejsce bitwy spartańsko-tebańskiej. Konflikt wywołany w obawie o wzrost potęgi Teb, przegrany przez Spartę w 371r p.n.e.
Perdikkas
begynn å lære
Pierwszy historyczny król Macedonii, zasłynął z walk z Ilirami i Trakami.
Ezop
begynn å lære
Grecki bajkopisarz.
Erechtejon
begynn å lære
Świątynia wzniesiona w Atenach na cześć patronki miasta i Posejdona.
Długie Mury
begynn å lære
Połączenie Aten z portem w Pireusie. Zburzone przez Spartan po wojnie peloponeskiej.
Timokracja
begynn å lære
"Rządy najdzielniejszych".

Du må logge inn for å legge inn en kommentar.