wybory pięcioprzymotnikowe begynn å lære
|
|
powszechne, tajne, równe, bezpośrednie, większościowe/proporcjonalne
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
każdy obywatel, niezależnie od płci, wykształcenia, majątku itp, który najpóźniej w dniu wyborów ukończył wymagany wiek, może oddać swój głos
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
oddanie głosu w wyborach powszechnych,
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
Państwo zapewnia obywatelowi poufność wyborów, każdy obywatel ma prawo do nieujawniania swojej decyzji
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
obywatele oddają głos bez udziału pośredników
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
obywatele wybierają organ pośredni np. deputowanych, elektorów, który dokonuje wyboru ich przedstawicieli
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
|
|
|
system wyborczy większościowy begynn å lære
|
|
jednomandatowe kręgi (JOWy) - ile miejsc do obsadzenia tyle okręgów, mandat zdobywa się przez zwykłą lub bezwzględną większość
|
|
|
większość zwykła względna begynn å lære
|
|
ten kto ma najwięcej głosów
|
|
|
większość absolutna bezwzględna begynn å lære
|
|
liczba osób popierających musi być wyższa niż 50% wszystkich głosów
|
|
|
gdzie używa się większościowego systemu wyborczego begynn å lære
|
|
do senatu - Polska, do izby gmin w UK, we Francji do parlamentu z większością bezwzgl. 2 tury,
|
|
|
zaledy systemu większościowego begynn å lære
|
|
spersonalizowane wybory - konkretni kandydaci, małe okręgi - łatwa komunikacja z wyborcami, sprzyja systemu dwupartyjnemu, stabilizacja parlamentu
|
|
|
wady systemu większościowego begynn å lære
|
|
partykularyzm (dobro wyborców z jednego okręgu > dobro kraju), gerrymandering - manipulacja granicami okręgów na korzyść, parlament jest nie reprezentatywny nie odzwierciedla społ
|
|
|
system wyborczy proporcjonalny begynn å lære
|
|
wielomandatowe okręgi, w których liczba zdobytych przez komitet wyborczy mandatów jest proporcjonalna do wszystkich głosów, wyborca głosuje na listę (partię)
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
|
|
|
zalety systemu proporcjonalnego begynn å lære
|
|
brak partykularyzacji, mniejsze zagrożenie manipulacją granic okręgów, reprezentatywny parlament
|
|
|
wady systemu proporcjonalnego begynn å lære
|
|
mało spersonalizowane wybory, głos na listy, nadmierne rozdrobnienie parlamentu
|
|
|
jakie jest rozwiązanie na rozdrobnienie parlamentu begynn å lære
|
|
próg wyborczy 5% do sejmu
|
|
|
im mniejsze kręgi wyborcze tym? begynn å lære
|
|
trudnij dostać się do sejmu
|
|
|
