→ Terminologia Renesans/barok → Start læring / Last ned MP3 Flashcards

spørsmålet		svaret
camera obscura begynn å lære		pierwowzór aparatu fotograficznego. Skrzynka z otworkiem w przedniej ścianie, z matową szybą w tylnej, na której powstaje odwrócony obraz ustawionego przed otworem przedmiotu;
heraldyka begynn å lære		nauka pomocnicza historii badająca początki, rozwój, znaczenie prawne oraz zasady kształtowania się herbów
symbol i alegoria begynn å lære		środki stylistyczne. Łączy je tylko to, że nie są rozumiane dosłownie. Alegoria ma sens jednoznaczny, ustalony; tylko jedno znaczenie, które każdy rozumie. Symbol cechuje wieloznaczność
personifikacja begynn å lære		przypisywanie przedmiotom, zjawiskom, pojęciom abstrakcyjnym cech ludzkich; też: przedstawianie w postaci ludzkiej pojęć, zjawisk przyrody itp
artes liberales begynn å lære		dziedziny nauki stanowiące podstawę wykształcenia, też przedmioty wykładane w szkołach starożytnego Rzymu i w średniowiecznej Europie
kontrreformacja begynn å lære		odpowiedź (walka) Kościoła na postulaty reformacji(kalwinizmu, luteranizmu, anglikanizmu). zapoczątkowana na soborze w Trydencie 1545 - 1563 , który został zwołany za pontyfikatu Pawła III
reformacja begynn å lære		ruch religijny w Europie w XVI w. o podłożu społecznym, który dążył do wprowadzenia reform w Kościele katolickim i doprowadził do wyodrębnienia się Kościołów protestanckich
anglikanizm begynn å lære		wyznanie chrześcijańskie rozpowszechnione zwłaszcza w Anglii, uznające króla za głowę Kościoła
kalwinizm begynn å lære		wyznanie protestanckie, stworzone na bazie systemu teologicznego Jana Kalwina w XVI wieku, głoszące m.in., że o zbawieniu lub potępieniu człowieka decyduje przeznaczenie, oraz szerzące rygorystyczną etykę
plateresco begynn å lære		styl w sztuce hiszpańskiej XV–XVI w., głównie w architekturze, charakteryzujący się obfitością misternych dekoracji
portret trumienny begynn å lære		portret osoby zmarłej, umieszczany dawniej na trumnie tej osoby. Portrety trumienne były malowane farbami olejnymi na blasze. Najczęściej miały one charakterystyczny wieloboczny kształt krótszego boku trumny. Kultura sarmacka
emblemat begynn å lære		gatunek będący symbiozą sztuki plastycznej i słownej był niezwykle popularny w okresie renesansu i baroku.
tenebryzm begynn å lære		sposób ujęcia światła na obrazie, polegający na zastosowaniu ciemnego tła i wydobyciu z niego postaci za pomocą ostrego światłocienia
żupan begynn å lære		staropolski ubiór męski noszony przez szlachtę, o kroju długiej sukni zapinanej na guziki, ze stójką i wąskimi rękawami
kreza begynn å lære		suto marszczony albo plisowany z cienkiej tkaniny lub koronki usztywniony kołnierz, noszony w XVI i XVII wieku
kontusz begynn å lære		staropolski wierzchni strój męski, długa suknia zapinana z przodu, z rozciętymi rękawami
malarstwo iluzjonistyczne begynn å lære		sposób malowania wywołujący złudzenie, iż ukazane na dwuwymiarowej powierzchni przedstawienie jest trójwymiarowe; malarstwo dające iluzję rzeczywistości
sztukateria begynn å lære		dekoracja ścian, sklepień itp. wykonana w gipsie lub stiuku
feston begynn å lære		motyw dekoracyjny w formie podwieszonej girlandy lub draperii
gzyms begynn å lære		dekoracyjna, najczęściej wyprofilowana pozioma listwa wystająca poza lico ściany
fronton begynn å lære		niski szczyt nad portykiem, o różnym kształcie, ograniczony krawędziami bocznymi dachu dwuspadowego
naczółek begynn å lære		szczyt trójkątny, przerwany, segmentowy, gierowany lub wolutowy, wykorzystywany jako górne zamknięcie ściany budynku lub jej części. Niekiedy naczółek może odnosić się do zwieńczenia otworu okiennego lub drzwiowego
portyk begynn å lære		przednia część budowli przed wejściem głównym, z rzędem kolumn
aedicula begynn å lære		mała świątynia przypominającą kapliczkę, w której znajdowała się statua lub wizerunek bóstwa
konfesja begynn å lære		we wnętrzu świątyni grobowiec męczennika, świętego lub przedsionek prowadzący do jego grobu umieszczonego pod głównym ołtarzem
baldachim begynn å lære		daszek wykonany z kamienia, metalu lub drewna i umieszczany nad ołtarzem, amboną, nagrobkiem lub rzeźbą
cyborium begynn å lære		w kościele katolickim ażurowa obudowa ołtarza, składająca się zazwyczaj z 4 kolumn podtrzymujących baldachim
kolumna begynn å lære		wysoki słup o kolistym przekroju, na którym wspiera się strop jakiegoś budynku
pilaster begynn å lære		płaski filar przyścienny pełniący funkcję dekoracyjną i konstrukcyjną
pas kontuszowy begynn å lære		szeroki, ozdobny pas jedwabny, noszony przez szlachtę polską na kontuszu
szezlong begynn å lære		kanapa w kształcie wydłużonego fotela, na której można odpoczywać w pozycji półleżącej
Chinoiserie begynn å lære		elementy i motywy dalekowschodnie, głównie chińskie, w sztuce europejskiej
empire begynn å lære		odmiana klasycyzmu w sztuce rozwinieta we francji za Nepoleona I. Okazałość, zdobienia, masywność, dostojność, wysokie sufity i okna
kandelabr begynn å lære		świecznik, dwu- lub kilkuramienny, zdobiony zarówno motywami ornament., jak i elementami figur.;
kartusz begynn å lære		ozdobne obramienie tarczy herbowej, tablicy inskrypcyjnej, płaskorzeźby, malowidła itp., często podtrzymywane lub flankowane przez putta, anioły, zwierzęta, ptaki itp. Jeden z najpopularniejszych motywów dekor. w sztuce eur. XV—XIX w
ryzalit begynn å lære		wysunięta część fasady budynku na wysokości wszystkich kondygnacji, usytuowana pośrodku lub w narożach elewacji
róg obfitosci begynn å lære		mit.gr. róg kozy Amaltei, który wypełniał się obfitością pokarmów; w ikonografii symbol obfitości
rocaille begynn å lære		ornament w kształcie małżowiny lub muszli
ornament malżowinowy begynn å lære		motyw dekoracyjny w kształcie małżowiny usznej. Największa popularność w XVII w (barok)
płycina begynn å lære		płaszczyzna wklęsła lub wypukła, ujęta w profilowane ramy, będąca elementem podziału ścian, boazerii, powierzchni mebla itp
supraporta begynn å lære		ozdobny element architektoniczny umieszczony nad drzwiami, wypełniony dekoracją rzeźbiarską, freskową lub malowaną na płótnie, zwykle ujętą stiukowym lub drewnianym obramieniem
rollwerk begynn å lære		ornament oparty na motywie taśmy imitującej blachę, o zakończeniach lekko podwiniętych lub zwiniętych spiralnie, stosowany w obramieniach otworów i tablic
putto begynn å lære		naga, pulchna postać chłopczyka, występująca jako motyw dekoracyjny w malarstwie i rzeźbie
panoplia begynn å lære		motyw dekoracyjny skomponowany z elementów uzbrojenia, sztandarów i proporców XVIII i XIX w (barok i klasycyzm)
plafon begynn å lære		malowidło na tynku, płótnie lub dekoracja stiukowa zajmujące centralną część sufitu lub sklepienia; też: sufit albo sklepienie z takim malowidłem lub dekoracją
kamea begynn å lære		szlachetny albo półszlachetny kamień z wypukłą rzeźbą jaśniejszą od tła
lambrekin begynn å lære		element dekor. w formie pasa tkaniny wyciętego w zęby, zdobionego galonem, frędzlami i chwastami, stosowany jako krótka firanka lub obramienie zasłon, baldachimów itp.; szczególnie popularny w XVI-XVIII w
drzeworyt begynn å lære		jest rodzajem druku wypukłego, polegającym na wycięciu rysunku w drewnianym klocku, pokryciu farbą i odbiciu na papierze
intarsja begynn å lære		technika zdobnicza polegająca na wykładaniu powierzchni przedmiotów drewnianych innymi gatunkami drewna; też: ozdoba wykonana tą techniką
boniowanie begynn å lære		dekor. opracowanie lica muru kam. przez profilowanie zewn. krawędzi poszczególnych ciosów lub naśladowanie tego w tynku.
rustyka begynn å lære		dekoracyjne wykończenie ściany budynku okładziną z chropowato obciosanego kamienia na wzór naturalnego łomu kamiennego, stosowane w architekturze renesansu i baroku
sangwina begynn å lære		miękka, czerwonobrunatna kredka
sfumato begynn å lære		w malarstwie olejnym: łagodne przejście z partii ciemnych do jasnych dające mgliste, niebieskawe efekty
porcelana begynn å lære		masa ceramiczna używana m.in. do wyrobu delikatnych naczyń stołowych lub przedmiotów artystycznych
puncowanie begynn å lære		technika wykańczania przedmiotów metalowych polegająca na opracowaniu powierzchni lub jej fragmentów puncą, w celu uzyskania wyrazistej dekoracji
miedzioryt begynn å lære		technika druku wklęsłego, polegająca na ryciu rysunku na płycie miedzianej, wypełnieniu go farbą i odbiciu na papierze
bozzetto begynn å lære		trójwymiarowy szkic rzeźbiarski, powstający zazwyczaj na bazie projektu rysunkowego. Bozzetto jest wykonywane w małej skali z wykorzystaniem miękkich i nietrwałych materiałów, takich jak glina, wosk czy gips
akwaforta begynn å lære		technika grawerowania w miedzi w ktorej artysta wykorzystuje kwas do trawienia metalu, tworzac w ten sposob wglebienia w plycie
akwatinta begynn å lære		technika, która pozwala na uzyskanie płaskich obszarów tonalnych na płycie miedzianej. Poprzez pokrycie płyty specjalną żywicą i wygrzewanie jej, artysta tworzy delikatne wzory, które po nałożeniu farby dają efekt podobny do akwareli
gwasz begynn å lære		farba wodna z domieszką kredy lub bieli
marmoryzacja begynn å lære		okładzina imitująca marmur
kruzganek begynn å lære		«korytarz obiegający budynek, oddzielony od niego rzędem kolumn
loggia begynn å lære		kryty balkon w postaci wnęki w ścianie budynku». «pomieszczenie otwarte na zewnątrz arkadami, charakterystyczne dla pałaców renesansowych
amfilada begynn å lære		układ pomieszczeń, które połączone są ze sobą drzwiami umieszczonymi w jednej linii. Rozwiązanie takie popularne było w renesansie czy baroku i chętnie stosowano je w polskich pałacach oraz dworach.
antresola begynn å lære		miejsce wydzielone stropem w górnej części wysokiego pomieszczenia i nieodgrodzone od wnętrza ścianami, do którego prowadzą schody
serliana begynn å lære		okno tzw weneckie, z 3 otworami, z których środkowy jest szerszy od pozostałych i zamknięty łukiem
belweder begynn å lære		pawilon ogrodowy, willa lub pałac, usytuowane na wzniesieniu
tambur begynn å lære		cylindryczna lub wieloboczna podstawa kopuły. Często w ścianach umieszczane były okna, będące głównym źródłem światła dziennego, które doświetlały przestrzeń pod kopułą
porte-fenetre begynn å lære		okno sięgające do podłogi, charakterystyczne dla architektury pałacowej XVIII–XIX w.
mezzanino begynn å lære		arch. półpiętro, niska kondygnacja między piętrami, zwykle między parterem a pierwszym piętrem, lub stanowiąca ostatnią kondygnację; występowało najczęściej w nowożytnej architekturze pałacowej; przeznaczone na pokoje dla służby, dzieci lub gościnne.
piano nobile begynn å lære		kondygnacja pałacu mieszcząca apartamenty reprezentacyjne, wyróżniająca się od pozostałych wysokością, wielkością okien oraz bogatszą dekoracją
oficyna begynn å lære		boczne skrzydło kamienicy lub budynek stojący za kamienicą frontową» «skrzydło pałacu lub budynek w pobliżu pałacu czy dworu, zwykle o przeznaczeniu gospodarczym
patio begynn å lære		niewielki dziedziniec wewnątrz domu, pałacu
palazzo in fortezza begynn å lære		jest specyficznym rodzajem pałacu, posiadającym cechy obronne. Idea tego typu budowli narodziła się w okresie renesansu we Włoszech (stąd włoska nazwa) i rozpowszechniła się w Europie.
entre cour et jardin begynn å lære		układ barokowej zabudowy pałacowej, w którym główny budynek znajdował się pomiędzy honorowym dziedzińcem a częścią ogrodową
bazylika begynn å lære		wielonawowy kościół chrześcijański zbudowany na planie prostokąta
kosciol halowy begynn å lære		kościół o nawach jednakowej wysokości, krytych wspólnym dachem
cour d'honneur begynn å lære		reprezentacyjny dziedziniec przed pałacem lub zamożnym budynkiem mieszkalnym we Francji
oranżeria begynn å lære		pomarańczarnia, szt. ogrod. budowla ogrodowa, najczęściej prostokątna, jednokondygnacyjna, z dużymi oknami na południe; ogrzewana. Oranżerie służyły do uprawy roślin egzotycznych
tappiserie begynn å lære		Dekoracyjne pokrycie ścian, wykonane z tkaniny.
arras begynn å lære		artystyczna tkanina ścienna, naśladująca obraz, wyrabiana w średniowiecznych manufakturach
wielki porzadek begynn å lære		uporządkowanie elewacji poprzez zastosowanie pilastrów, kolumn lub półkolumn obejmujących kilka (minimum dwie) kondygnacji, pozwoliło uzyskać równowagę proporcji gzymsu wieńczącego do skali porządku występującego w układzie ściany.
porzadek spietrzony begynn å lære		na każdej kondygnacji występuje inny porządek mały, z zastosowaniem reguły „im wyżej tym lżej” – czyli najniżej porządek „najcięższy” – toskański, wyżej dorycki, joński, koryncki, a na samym szczycie kompozytowy.
bastion begynn å lære		element dawnej fortyfikacji mający formę wieloboku o otwartej podstawie, budowany na wysuniętych narożnikach ciągu murów lub umocnień, pozwalający na obronę przez ostrzał
ogrod angielski begynn å lære		ogród stwarzający wrażenie naturalnie nieuporządkowanego i dzikiego, pełen tajemniczych zaułków, w którym postawiono posągi, sztuczne ruiny, świątynie
ogrod francuski begynn å lære		rozległy ogród wokół pałacu, w którym panuje porządek i symetria, drzewa i krzewy są przystrzyżone, fontanny i rzeźby rozmieszczone zgodnie z projektem twórcy ogrodu
pawilon begynn å lære		lekka, niewielka budowla wywodząca się z altany wykorzystywana w architekturze ogrodowej, XVI- XIX wieczne ogrody
pergola begynn å lære		konstrukcja ogrodowa złożona z drewnianych lub metalowych słupów, na których zamontowana jest krata tworząca podporę dla roślin pnących
klomb begynn å lære		kawałek gruntu obsadzony kwiatami lub dekoracyjnymi krzewami, mający kształt figury geometrycznej
boskiet begynn å lære		regularna lub swobodna kompozycja złożona z drzew, imitacja lasu w ogrodzie, występujący w ogrodach barokowych»
buduar begynn å lære		wytwornie umeblowany i wykwintnie ozdobiony, niewielki pokój zajmowany przez panią domu
caravaggionizm begynn å lære		realistyczny kierunek w malarstwie barokowym, Charakteryzował go m.in. kontrastowy światłocień, intensywny koloryt, śmiałe skróty perspektywiczne
figura serpentinata begynn å lære		kompozycja figuralna, ujmująca kulminacyjny moment ruchu i akcji, charakteryzująca się takim ułożeniem ciał postaci, że tworzą one rodzaj spirali
poza sansovinowska begynn å lære		w rzeźbie przedstawienie zmarłego w pozycji leżącej na boku, z korpusem podpartym na przedramieniu oraz ugiętą nogą w kolanie. Jest to typ przedstawienia stworzony przez włoskiego rzeźbiarza Andreę Sansovina
luminizm begynn å lære		sposób kształtowania kompozycji malarskiej za pomocą gry światła
iluzjonizm begynn å lære		dążenie do oddania, możliwie najwierniejszego, złudzenia rzeczywistości iluzjonizm występował głównie w malarstwie ściennym

terminologia renesans/barok

Du må logge inn for å legge inn en kommentar.

mer