spørsmålet  |
svaret |
próby odrodzenia królestwa Polskiego begynn å lære
|
|
po śmierci Leszka Czarnego, trzech pretendentów Henryk IV Probus, Przemysł II i Władysław Łokietek-wygrywa Probus, szybko umiera i przekazuje księstwo krakowskie Przemysłowi
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
1295r. Przez arcybiskupa Jakuba Świnka, po przejęciu wielkopolskę i pomorze Gdańskie-do gry wkracza Wacław II Czeski, rok później zamach na króla (pewno brandenburczycy)
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
1300 przez Jakuba Świnkę, po zajęciu ziem kontrolowanych przez Władysława Łokietka i Henryka Głogowskiego
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
twarde, ustanowienie starosty(głównie Niemcy i Czesi) z władzą wykonawczą, administracyjną i sądowniczą. W państwie pokój ale polityka budziła sprzeciw
|
|
|
powrót Władysława Łokietka begynn å lære
|
|
1304r. ze wsparciem króla Węgier-odzyskanie ziemi wiślickiej i sandomierskiej. Po wymarciu wacławów 1305 i 1306r. koniec Unii polsko-czeskiej
|
|
|
pierwsze lata panowania Łokieta begynn å lære
|
|
1306r. opanowanie Krakowa, Małopolski, ziemi Sieradzkiej i łęczyckiej oraz Kujaw, zajęcie pomorza Gdańskiego i odbicie go przez brandenburgię(1308 r. rzeź Gdańska)
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
1312r bunt mieszczan tzw bunt wójta Alberta-krwawo stłumione
|
|
|
zajęcie Wielkopolski przez Łokietka begynn å lære
|
|
1314r. po obaleniu przez mieszkańców piastów głogowskich
|
|
|
koronacja Władysława Łokietka begynn å lære
|
|
1320 na Wawelu na Krakowie
|
|
|
wyrok w sprawie Pomorza Gdańskiego begynn å lære
|
|
1321r. za pośrednictwem sądu papieskiego, nie udało się odzyskać z rąk krzyżaków
|
|
|
zajęcie ziemi Dobrzyńskiej begynn å lære
|
|
1329r. Przez krzyżaków, król Czech zmusił do hołdu księcia płockiego i paru na Śląsku. Początek wojny z oboma państwami 1329/1332
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
1331r. nierostrzygnięta, rok później pokój-utrata ziemi dobrzyńskiej i Kujaw
|
|
|
zjazdy w Wyszehradzie (dwa) begynn å lære
|
|
1335 i 1339r.-odkupirnie przez Kazia czeskich pretensji do tronu (20tys kop groszy) praskich(pierwszy), zrzeczenie się praw do Śląska i księstwa płockiego, za koniec poparcia dla zakonu oraz obiecanie tronu polskiego Ludwikowi Andegawenowi jeśli brak syna
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
1348r. koniec krótkiej wojny z 1345r. o Śląsk-zgoda na włączenie Śląska do Czech, zrezygnowanie z części długu Czechów w zamian za pomoc w walce z krzyżakami
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
1351r. po śmierci ksiecie płockiego-ponowne rozmowy z Czechami, w zamian za to zrzeczenie się księstwa świdnicki Jaworskiego
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
1343r. przywrócenie Kujaw i ziemi dobrzyńskiej do Polski, Pomorze Gdańskie zostaje przy krzyżakach-Kazimierz jest panem i dziedzicem-dla zakonu w formie wieczystej jałmużny
|
|
|
ujednolicenie prawa w Polsce begynn å lære
|
|
1356/1362 statuty: wiślicki i piotrkowski
|
|
|
założenie akademii krakowskiej begynn å lære
|
|
1364r. drugi w tej części Europy uniwerek
|
|
|
reformy Kazimierza Wielkiego begynn å lære
|
|
rozbudowa administracji(Starosta itp), rozwój kolonizacji i sieci dróg, przymus drożny(kupcy spoza polski mogą chodzić tylko po wyznaczonych drogach), prawo składu, jednolita moneta(grosz), wprowadzenie poradlne(podatek 12 groszy rocznie do łana)
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
1355r.-gwarancja zachowania wszystkich praw w zamian za uznanie jego sukcesji tronu, kaźmierz próbował przekazać wladzę swojemu wnukowi Kaźkowi ale się nie udało(o sukcesji rozmawiano też na uczcie u Wierzynka)
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
1374r. nowe podatki tylko za zgodą szlachty, ograniczenie służby wojskowej, odszkodowanie za wyprawy za granicę i wykupienie z niemowli, Starosta tylko Polak, kasztelani i wojewodowie tylko miejscowi, zamki na koszt króla
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
1385r. chrzest litwy, włączenie litwy do polski(się nie stało), zapłacenie odszkodowania narzeczononemu Jadwigi-Wilhelmowi Habsburgowi, zobowiązanie się do odzyskania ziem utraconych przez Polskę, uwolnienie polskich jeńców
|
|
|
elekcja Jagiełły na króla begynn å lære
|
|
1386r. początek Unii personalej, Jagiełło królem, ochrzeczenie imieniem Władysław, ślub z Jadwigą
|
|
|
układy w Radomiu i Wilnie begynn å lære
|
|
1401r. odrębność litwy i dożywotnią władza nad nią dla Witolda
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
1413r. potwierdzenie odrębności obu państw, określenie zależności między Jagiełło A Witoldem, wspólne sprawy omawiane na zjazdach, nowy król wybierany przez możnych, Unia dalej trwa po wygaśnięciu Jagiellonów, zrównanie w prawach bojarów
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
1499r. sygnowane przez Jana Olbrachta i Aleksandra Jagiellończyka, nieangażowanie się w wojnę bez zgody obu państw, zawsze pomoc militarna
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
1501 próba wprowadzenia Uni realnej, niezrealizowane bo Jagiellonowie nie chcieli trącić władzy dziedzicznej na Litwie
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
1569r. Zygmunt August tworzy rzeczpospolitą Obojga Narodów
|
|
|
skutki Unii Polski z Litwą begynn å lære
|
|
powstanie silnego państwa, początek ekspansji polski na wschód, rezygnacja z odzyskania Śląska, wymiana kulturowa, chrystianizacji litwy
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
1400 nazwany potem jaggielonskim
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
1423r. szlachta może wykupywać sołectwa, wojewodowie mogą ustalać ceny maksymalnych, ograniczenie wychodźctwa chłopów ze wsi
|
|
|
przywilej jedlensko-krakowski begynn å lære
|
|
1430/1433 nietykalność osobista szlachty, tylko szlachta na godności kościelne
|
|
|
wybór Władysława Warneńczyk na króla Węgier begynn å lære
|
|
1440r. wcześniej regentem w Polsce-Zbigniew Oleśnicki
|
|
|
Jak nazywa się Kazimierza IV Jagiellończyka begynn å lære
|
|
Ojcem Królów jego dzieci na tronach Polski, Czech, Litwy i Węgrzech
|
|
|
zajęcie ziem wschodniej litwy begynn å lære
|
|
1503 ziemia czernihowska, siewierska i część smoleńskiej zajęta przez Iwana III Srogiego
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
1497r. nieudana wyprawa na moldawię, potem zawarcie sojuszu z hospodarem i Węgrami przeciwko Turcji
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
1501r. duża władza senatu, sprzeciw szlachty i w 1505rm w Radomiu uchwalono KONSTYTUCJĘ NIHIL NOVI
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
1505 w Radomiu-Sejm wprowadza nowe rzeczy tylko po przyjęciu przez 3 Stany: króla, senat i izbę poselską
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
1398r. Przez Witolda w zamian za wsparcie przeciwko tatarom
|
|
|
wybuch antykrzyżackiwgo powstania na Żmudzi begynn å lære
|
|
1401r. wojna litwesko krzyżacka, koniec w 1404 w Raciążu
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
1402r przez krzyżaków, pogorszenie stosunków z polską
|
|
|
powody wybuchu wielkiej wojny z zakonem begynn å lære
|
|
Konflikt o Drezdenko, chrystianizacji litwy, rozwój polski i litwy, chęć odzyskania Pomorza Gdańskiego przez Polskę
|
|
|
początek Wielkiej wojny z zakonem begynn å lære
|
|
1409r. - rozejm w 1410r. mający rozsadzić spór, król czeski(sedzia) przekupiony, rozmów nie uznano
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
15 lipca 1410r. śmierć Urlicha von Jungingena
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
1411r. odzyskanie ziemi dobrzyńskiej i odszkodowanie dla Polski
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
1411r. odzyskanie ziemi dobrzyńskiej i odszkodowanie dla Polski
|
|
|
rozbicie sojuszu krzyżacko węgierskiego begynn å lære
|
|
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
1414r. znaczna przewaga Polaków, krzyżacy bronią zamki, a Polacy pustoszą ich ziemię, nic się nie zmienia
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
1422 koniec pretensji krzyżaków do Żmudzi, Polska zdobywa 3 grody
|
|
|
wojna polsko krzyżacka z świdrygiełło begynn å lære
|
|
1431-1435r. początek przez wsparcie krzyżaków brata Jagiełły, Świdrygiełły(chce zerwać unię), rozbicie wojsk krzyżaków pod Dąbkami 1431r. i potem spustoszyli pomorze Gdańskie i nową marchię 1433r.
|
|
|
pokój w brześciu kujawskim begynn å lære
|
|
1435r. koniec wojny związanej z bratem Jagiełły, koniec poparcia dla Świdrygiełły, krzyżacy nie będą zwracać się o pośrednictwo cesarza i papieża
|
|
|
stracenie Mikołaja z Ryńska begynn å lære
|
|
1411r. przywódca Stowarzyszenia Jaszczurów
|
|
|
powstanie związku pruskiego begynn å lære
|
|
1440r. związek mający reprezentować interesy mieszczaństwo w Prusach, W 1454r. po próbach pozbycia się go wypowiedzenie posłuszeństwa krzyżakom
|
|
|
Akt inkorporacji pomorza i Prus do Polski begynn å lære
|
|
1454r początek wojny 13 letniej
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
1462r. wygrana polski nad krzyżakami
|
|
|
bitwa na zalewie wiślanym begynn å lære
|
|
1463r. wygrana bitwa morska
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
1466 pomorze Gdańskie, ziemia Chełmińska i Michałowska, Powiśle, Żuławy i Warmia włączone do Polski (Prusy Królewskie), Prusy zakonne lennem polski,
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
1388r. niepowierzanie zamków obcokrajowcom, żołd 3 grzywien od kopii podczas wypraw za granicę
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
1496r. zakaz posiadania dóbr ziemskich przez mieszczuchów
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
Senat, przewodził im król
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
1493r. dwuizbowy Sejm walny w Piotrkowie
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
viii/ixw. przywrócenie sztuk wyzwolonych z Rzymu(trivium (gramatyka, retoryka, dialektyka) i quadrivium(geometria, arytmetyka, astronomia, muzyka), opracowanie MANUSKUŁY KAROLIŃSKIEJ, odnowa kultury łacińskiej
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
x/xi w. Sztuka związana z ideologią, wzorce antyczne, chrześcijańskie i bizantyjskie, malarstwo iluminatorstorystyczne
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
nowo odkryto stare teksty(dzięki bizancjum i arabom), rozwój medycynę we Włoszech, idee antyczne-wartość człowieka i życia ziemskiego
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
xii w. zbiór zasad idealnego rycerza-mężny, wierny danemu słowu, lojalny, dworny wobec kobiet, pobożny, wspierający słabszych
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
od xi do XIII w., kamienne budynki, masywne mury i kolumny, funkcje obronne, płaskorzeźby, wzory roślinne i geometryczne
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
xiiw(Francja) /xviw(wschód), sklepienia krzyżowe, system przyporowy, strzeliste budowle, bogate zdobienia,
|
|
|
budowa kościoła romańskiego begynn å lære
|
|
Np opactwo Saint-Nectaire-apsydy(półkoliste pomieszczenie nad prezbiterium), dwie wieże obok większej wieży dzwonnej o kształcie ośmiokąta, małe okna,
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
Np katedra Notre-Dame dwie strzeliste wieże, rozeta, ostre luki, przypory
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
biblia dla ubogich, pokazywanie wydarzeń biblijnych jako obrazki
|
|
|
rodzaje studiów w średniowieczu begynn å lære
|
|
prawo, filozofia, medycyna, teologia(królowa nauk)
|
|
|
najważniejsze zabytki romanskie w Polsce begynn å lære
|
|
kolegiata w Tumie, kościół św. Idziego, rotuda św. Prokopa, drzwi gnieźnieńskie
|
|
|
zabytki gotyckie w Polsce begynn å lære
|
|
ołtarz w kościele mariackim w Krakowie(Wit Stwosz), ratusze miejskie w Toruniu i Wrocławiu, zamek w Malborku,
|
|
|
polska elita intelektualna wykształcona w Polsce begynn å lære
|
|
Stanisław ze Skarbimierza, Paweł Włodkowic, Mikołaj(obaj prawo), Kopernik
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
Gal Anonim, Wincenty Kadłubek, Janko z Czarnkowa, Jan Długosz
|
|
|
