→ Genetyka → Start læring / Last ned MP3 Flashcards

spørsmålet		svaret
replikacja semikonserwatywna begynn å lære		Proces wiernego powielania DNA, poprzedzający podział komórki. Do starej nici dobudowywana jest nowa na zasadzie komplementarności.
helikaza DNA begynn å lære		Enzym rozcinający wiązania wodorowe między zasadami azotowymi tworząc dwie odrębne nici, które będą stanowiły matryce do replikacji.
origin begynn å lære		Szczególna sekwencja nukleotydów w cząsteczce DNA lub RNA, będąca miejscem inicjacji procesu replikacji.
polimeraza DNA begynn å lære		Enzym dobudowujący komplementarną nić w procesie replikacji DNA. (kierunek od 5' do 3')
fragmenty Okazaki begynn å lære		Krótkie odcinki DNA, po połączeniu przez ligazę budujące opóźnioną nić.
starter RNA begynn å lære		Krótki fragment łańcucha RNA syntetyzowany przez enzym prymazę na matrycy DNA, niezbędny, by mógł rozpocząć się proces replikacji.
transkrypcja begynn å lære		Przepisywanie informacji zawartej w DNA na RNA. Polimeraza RNA przeprowadza syntezę nici na matrycy DNA.
promotor begynn å lære		Odcinek DNA, od którego polimeraza RNA rozpoczyna transkrypcję.
ekspresja informacji genetycznej begynn å lære		Przepisanie sekwencji zasad w DNA na kolejność aminokwasów w białkach, poprzez procesy transkrypcji i translacji.
translacja begynn å lære		Synteza białek na matrycy mRNA
enhancery begynn å lære		Sekwencje DNA wspomagające i regulujące proces transkrypcji.
silencery begynn å lære		Sekwencje DNA mające negatywny wpływ na transkrypcję informacji genetycznej.
amplifikacja genu begynn å lære		Proces wytwarzania przez niektóre komórki licznych kopii określonego genu, co zwiększa syntezę kodowanego przez niego produktu.
kod genetyczny begynn å lære		Sposób odczytu kolejności nukleotydów kwasu nukleinowego (DNA lub RNA) jako kolejności aminokwasów w białku.
TRÓJKOWY begynn å lære		Trzy leżące koło siebie nukleotydy tworzą podstawową jednostkę informacyjną (kodon).
NIEZACHODZĄCY begynn å lære		Każdy nukleotyd wchodzi w skład tylko jednego kodonu.
BEZPRZECINKOWY begynn å lære		Pomiędzy kodonami nie ma odcinków nie zawierających informacji.
ZDEGENEROWANY begynn å lære		Różne kodony mogą kodować ten sam aminokwas.
JEDNOZNACZNY begynn å lære		Danej trójce nukleotydów odpowiada tylko jeden aminokwas.
KOLINEARNY begynn å lære		Kolejność aminokwasów w białku jest odzwierciedleniem kolejności kodonów na mRNA.
UNIWERSALNY begynn å lære		Kod genetyczny jest taki sam dla wszystkich organizmów
antykodon begynn å lære		Trójka nukleotydów występująca w cząsteczce tRNA komplementarna do kodonu.
mRNA begynn å lære		Matrycowy RNA; syntetyzowana w jądrze komórkowym cząsteczka RNA, której sekwencja nukleotydów tłumaczona jest podczas translacji na sekwencję aminokwasów w białku.
tRNA begynn å lære		Transportujący RNA; niewielkie cząsteczki RNA dostarczające aminokwasy na miejsce syntezy białka.
rRNA begynn å lære		Rybosomalne RNA; cząsteczki RNA wchodzące w skład rybosomów.
pre-mRNA (hnRNA) begynn å lære		Bezpośredni produkt transkrypcji u eukariontów, zawierający introny.
splicing begynn å lære		Proces wycinania intronów i sklejania egzonów podczas obróbki posttranskrypcyjnej (pre-mRNA jest przekształcane w dojrzałe mRNA).
introny begynn å lære		Sekwencje genu, nie kodujące białek.
egzony begynn å lære		Sekwencje genu kodujące białka.
operon begynn å lære		Zbiór położonych obok siebie genów, transkrybowany jako jedna cząsteczka mRNA, występujący głównie u prokariontów. Reguluje syntezę określonych białek.
allele begynn å lære		Wykluczające się formy tego samego genu (dominujący lub recesywny).
homozygota begynn å lære		Organizm posiadający w tych samych miejscach chromosomów homologicznych identyczne allele danego genu.
heterozygota begynn å lære		Osobnik posiadający w tych samych miejscach chromosomów homologicznych dwa różne allele danego genu.
krzyżówka wsteczna begynn å lære		Krzyżowanie heterozygotycznego potomka z jednym z homozygotycznych rodziców. (powstaje pokolenie wsteczne)
I prawo Mendla begynn å lære		Prawo czystości gamet; każda gameta wytwarzana przez organizm posiada tylko jeden allel danego genu.
II prawo Mendla begynn å lære		Allele różnych genów dziedziczą się niezależnie od siebie i w sposób losowy.
kodominacja begynn å lære		Występowanie dwóch alleli danego genu, z których żaden nie jest dominujący ani recesywny; mają taki sam udział w tworzeniu fenotypu. (przykład: grupa krwi AB)
plejotropizm begynn å lære		Zjawisko występujące, gdy jeden gen wpływa na wiele cech fenotypowych. (np. szurpowatość u kur)
prawo Hardy'ego-Weinberga begynn å lære		Prawo dotyczące częstotliwości występowania genotypów i alleli w populacji. Zgodnie z nim, jeżeli nie ma czynników zakłócających (takich jak np. dobór naturalny, mutacje) stosunek występowania poszczególnych genotypów jest stały we wszystkich pokoleniach i zależy tylko od stosunków występowania alleli.
sprzężenie genów begynn å lære		Tendencja do wspólnego dziedziczenia się genów położonych razem na tym samym chromosomie.
zmienność fluktuacyjna begynn å lære		Wpływ czynników środowiskowych na ujawnianie się genów.
rekombinacja homologiczna begynn å lære		Crossing-over; wymiana genów pomiędzy homologicznymi chromosomami. Prowadzi do zwiększenia różnorodności genetycznej komórek.
mutacja begynn å lære		Nagła i trwała zmiana sekwencji DNA.
mutacja spontaniczna begynn å lære		Samorzutna, wynikająca z błędu polimerazy DNA.
mutacja indukowana begynn å lære		Zachodząca pod wpływem mutagenu (czynnika zewnętrznego, np. promieniowanie, temperatura, związki chemiczne).
substytucja begynn å lære		W obrębie jednego genu; zastępowanie jednej zasady azotowej inną.
transwersja begynn å lære		Zamiana zasady azotowej z puryny na pirymidynę lub odwrotnie.
tranzycja begynn å lære		Zamiana zasady azotowej w obrębie jednej grupy (puryn lub pirymidyn) - adeniny na tyminę lub cytozyny na guaninę.
delecja begynn å lære		Utrata jednej lub wielu par nukleotydów z DNA genowego.
insercja begynn å lære		Wstawienie jednej lub więcej par nukleotydów.
translokacja begynn å lære		Przemieszczenie fragmentu chromosomu w inne miejsce tego samego lub innego chromosomu. (przyczyna m.in. białaczki szpikowej)
choroby autosomalne begynn å lære		Nie sprzężone z płcią.
choroby sprzężone z płcią begynn å lære		Warunkowane przez geny leżące na chromosomach płciowych.
choroby związane z płcią begynn å lære		Warunkowane przez geny leżące na autosomach; zależnie od płci przejawiają się fenotypowo z różnym natężeniem (np. łysienie u mężczyzn)
antycypacja begynn å lære		Zjawisko w którym objawy choroby uwarunkowanej genetycznie zaczynają występować coraz wcześniej i w większym nasileniu w kolejnych pokoleniach.
nowotwór begynn å lære		Grupa chorób, w których komórki organizmu namnażają się w sposób niekontrolowany i nie różnicują się w typowe komórki i tkanki.
nowotwór łagodny begynn å lære		Utworzony z tkanek zróżnicowanych i dojrzałych, o budowie mało odbiegającej od prawidłowych. Rośnie powoli, nie daje przerzutów, jest całkowicie wyleczalny.
nowotwór złośliwy begynn å lære		Utworzony z komórek o niskim zróżnicowaniu, charakteryzuje się szybkim wzrostem, przerzutami do innymi miejsc w organizmie.
klonowanie organizmów begynn å lære		Procedura otrzymywania organizmów o takiej samej informacji genetycznej
klonowanie genów begynn å lære		Proces wyosabniania genu i namnażania go w innym organizmie, prowadzi do uzyskania wielu kopii danego genu.
plazmid begynn å lære		Cząsteczka DNA występująca w komórce poza chromosomem i zdolna do niezależnej replikacji.
wektor genetyczny begynn å lære		Wykorzystywana w inżynierii genetycznej niewielka cząsteczka DNA, służąca wprowadzeniu żądanej sekwencji DNA do komórki.
transformacja genetyczna (transgeneza) begynn å lære		Wprowadzenie do komórki obcego materiału genetycznego.
transdukcja begynn å lære		Proces wprowadzenia nowego genu do komórki przez wirusa.
inżynieria genetyczna begynn å lære		Ingerencja w materiał genetyczny organizmów, w celu zmiany ich właściwości dziedzicznych.
enzymy restrykcyjne begynn å lære		Restryktazy; enzymy przecinające nić DNA w miejscu wyznaczonym przez specyficzną sekwencję nukleotydów.
lepkie końce begynn å lære		Krótkie, wzajemnie komplementarne odcinki DNA powstające na skutek przecięcia obu nici w sposób niesymetryczny. Można je łączyć za pomocą enzymu ligazy.
tępe końce begynn å lære		Efekt symetrycznego przecięcia nici DNA przez enzymy restrykcyjne.
technika PCR begynn å lære		Reakcja łańcuchowa polimerazy; metoda powielania łańcuchów DNA w warunkach laboratoryjnych. Zastosowania: klonowanie genów, identyfikowanie osób zaginionych, kryminalistyka, diagnostyka kliniczna.
sekwencjonowanie DNA begynn å lære		Ustalanie kolejności nukleotydów w łańcuchu DNA.
RFLP begynn å lære		Polimorfizm długości fragmentów restrykcyjnych; różnice w długości fragmentów DNA pociętych przez enzymy restrykcyjne
DNA fingerprinting begynn å lære		Metoda polegająca na izolowaniu z komórek i sporządzaniu obrazów fragmentów DNA.
elektroforeza agarozowa begynn å lære		Metoda rozdzielania białek lub kwasów nukleinowych zawieszonych w żelu w polu elektrycznym; rozdział ten wynika z różnic wielkości cząsteczek.
hybrydyzacja kwasów nukleinowych begynn å lære		Zjawisko spontanicznego łączenia się komplementarnych nici kwasów nukleinowych. (wykrywanie podobieństwa ewolucyjnego na podstawie prędkości łączenia się nici)
sonda genetyczna begynn å lære		Związek chemiczny, który ma zdolność łączenia się z daną substancją umożliwiając jej wykrycie.
ligacja begynn å lære		Proces łączenia dwóch fragmentów lub końców nici DNA za pomocą ligazy.
denaturacja DNA begynn å lære		Separacja podwójnej nici DNA na dwie pojedyncze nici na skutek zerwania wiązań wodorowych.
jąderko begynn å lære		Element jądra komórkowego, stanowiący zagęszczenie chromatyny i odpowiedzialny za syntezę RNA.
antyrównoległe ułożenie nici DNA begynn å lære		Polega na tym, że jeden łańcuch biegnie w kierunku od 3' do 5' a drugi od 5' do 3'.
puryny begynn å lære		Adenina i guanina (podwójny pierścień)
pirymidyny begynn å lære		Tymina (uracyl) i cytozyna (pojedynczy pierścień)
poliploidyzacja begynn å lære		Mutacja chromosomowa; zwielokrotnienie haploidalnej liczby chromosomów. Podczas mejozy występują zaburzenia w rozdziale chromosomów do komórek/nie powstaje wrzeciono podziałowe.
monosomia begynn å lære		Utrata jednego chromosomu z pary homologicznej.
trisomia begynn å lære		Obecność dodatkowego chromosomu w parze homologicznej.
hemofilia begynn å lære		Mutacja w genie jednego z czynników krzepnięcia krwi. Choroba recesywna, sprzężona z płcią.
daltonizm begynn å lære		Zaburzenia w rozróżnianiu barw; choroba recesywna, sprzężona z płcią.
fenyloketonuria begynn å lære		Brak enzymu rozkładającego fenyloalaninę; uszkodzenie układu nerwowego. Choroba autosomalna. Leczenie: dieta z małą ilością fenyloalaniny zapobiega objawom.
alkaptonuria begynn å lære		Defekt w rozkładaniu tyrozyny; odkładanie ciemnego barwnika w chrząstkach i stawach. Recesywna, autosomalna.
albinizm begynn å lære		Zaburzenie w wytwarzaniu melaniny. Recesywna, autosomalna.
anemia sierpowata begynn å lære		Transwersja adeniny na tyminę w genie kodującym beta-globinę homoglobiny; w efekcie zmniejszona pojemność tlenowa erytrocytów. Recesywna, autosomalna.
mukowiscydoza begynn å lære		Mutacja w genie, którego produkt związany jest z transportem jonów chlorkowych; w efekcie zmiany w śluzie w płucach, częste zakażenia. Recesywna, autosomalna.
pląsawica Huntingtona begynn å lære		Mutacja w genie białka występującego w mózgu; zaburzenia ruchu i otępienie. Dominująca, autosomalna.
zespół cri-du-chat begynn å lære		Utrata krótkiego ramienia chromosomu 5 pary; niedorozwój umysłowy, deformacje fizyczne. Autosomalna.
zespół Downa begynn å lære		Trisomia 21 pary chromosomów; niedorozwój umysłowy i fizyczny, charakterystyczne rysy twarzy. Autosomalna.
zespół Turnera begynn å lære		Obecność jednego chromosomu X; bezpłodność oraz często wady serca i niski wzrost. Sprzężona z płcią.
zespół Klinefeltera begynn å lære		Obecność dodatkowego chromosomu X u chłopców; wysoki wzrost i kobieca budowa ciała, często bezpłodność, lekkie upośledzenie umysłowe.

genetyka

Du må logge inn for å legge inn en kommentar.

mer