|
spørsmålet |
svaret |
|
ius begynn å lære
|
|
prawna zasada, prawne wymaganie, prawo, ustawa, uprawnienie, pierwszeństwo, sąd, miejsce sądu
|
|
|
|
quo iure begynn å lære
|
|
jakim prawem (jaka podstawa prawna)
|
|
|
|
ipso iure begynn å lære
|
|
z mocy prawa (z samego prawa)
|
|
|
|
ubi societas ibi ius begynn å lære
|
|
gdzie (jest) społeczeństwo, tam (jest) prawo
|
|
|
|
fontes iuris begynn å lære
|
|
|
|
|
|
fontes iuris oriundi begynn å lære
|
|
|
|
|
|
fontes iuris cognoscendi begynn å lære
|
|
|
|
|
|
ex nihilo begynn å lære
|
|
|
|
|
|
mos maiorum begynn å lære
|
|
|
|
|
|
longa consuetudo begynn å lære
|
|
|
|
|
|
consuetudines loci begynn å lære
|
|
|
|
|
|
consuetudines approbatae begynn å lære
|
|
zwyczaje przyjęte, aprobowane
|
|
|
|
consuetudines in scriptis redactae begynn å lære
|
|
zwyczaje zapisane (zredagowane) w piśmie
|
|
|
|
desuetudo begynn å lære
|
|
utrata mocy ustawy przez długotrwałe nieużywanie jej
|
|
|
|
summum ius – summa iniuria begynn å lære
|
|
najwyższe prawo najwyższą krzywdą (niesprawiedliwością)
|
|
|
|
summa summarum begynn å lære
|
|
wszystko razem – wziąwszy wszystko pod uwagę (Plautus)
|
|
|
|
in summa begynn å lære
|
|
razem, w ogóle, w całości
|
|
|
|
adiuvandi iuris civilis gratia begynn å lære
|
|
pretorskie wyjaśnianie przepisów prawa cywilnego
|
|
|
|
supplendi iuris civilis gratia begynn å lære
|
|
pretorskie uzupełnianie istniejących luk w prawie cywilnym
|
|
|
|
corrigendi iuris civilis gratia begynn å lære
|
|
pretorskie poprawianie przepisów prawa cywilnego
|
|
|
|
ius publicum – publicum ius est quod ad statum rei Romanae spectat begynn å lære
|
|
prawem publicznym jest prawo, które dotyczy pomyślności państwa
|
|
|
|
ius privatum – privatum ius – quod ad singulorum utilitatem spectat begynn å lære
|
|
prawem prywatnym jest to prawo, które dotyczy interesów poszczególnych osób
|
|
|
|
ius est ars boni et aequi begynn å lære
|
|
prawo jest sztuką stosowania tego co dobre i słuszne (Celsus, początek Kodeksu Justyniana)
|
|
|
|
ius naturale begynn å lære
|
|
|
|
|
|
ius gentium begynn å lære
|
|
|
|
|
|
ius civile begynn å lære
|
|
prawo cywilne, obywatelskie, obowiązujące w państwie
|
|
|
|
ius canonicum begynn å lære
|
|
prawo kanoniczne, prawo stanowione przez zakony
|
|
|
|
doctor utriusque iuris begynn å lære
|
|
profesor obojga praw tj. rzymskiego i kanonicznego
|
|
|
|
ius cogens begynn å lære
|
|
przepisy bezwzględnie obowiązujące, wiążące (prawo ściśle wiążące)
|
|
|
|
ius dispositivum begynn å lære
|
|
przepisy względnie obowiązujące (prawo względnie wiążące)
|
|
|
|
ius particulare begynn å lære
|
|
prawo patrykularne, oddzielne (miejscowe, lokalne)
|
|
|
|
ius universale begynn å lære
|
|
|
|
|
|
ius ducale begynn å lære
|
|
prawo książęce (lex ducalis – ustawa książęca) zespół uprawnień księcia w stosunku do ludności lub dóbr
|
|
|
|
error begynn å lære
|
|
|
|
|
|
ignorantia begynn å lære
|
|
|
|
|
|
ignorantia iuris nocet begynn å lære
|
|
nieznajomość prawa szkodzi
|
|
|
|
ignorantia iuris non exculpat begynn å lære
|
|
nieznajomość prawa nie zwalnia od odpowiedzialności, nie tłumaczy
|
|
|
|
ignorantia facti non nocet begynn å lære
|
|
nieznajomość faktów nie szkodzi
|
|
|
|
glossa marginalis begynn å lære
|
|
|
|
|
|
glossa interlinealis begynn å lære
|
|
|
|
|
|
glossa ordinaria (Accursiusa) begynn å lære
|
|
dopisek zgodny z prawem, uporządkowany zbiór najważniejszych glos
|
|
|
|
forum begynn å lære
|
|
rynek, jarmark, plac, miejsce, sąd
|
|
|
|
forum Romanum begynn å lære
|
|
rynek rzymski, inna nazwa to Forum Magnum – plac w starożytnym Rzymie, u stóp Kapitolu
|
|
|
|
forum competens begynn å lære
|
|
|
|
|
|
forum contractus begynn å lære
|
|
miejsce zawarcia czynności prawnej
|
|
|
|
forum delicti commissi begynn å lære
|
|
miejsce popełnienia przestępstwa
|
|
|
|
forum originis begynn å lære
|
|
|
|
|
|
forum rei sitae begynn å lære
|
|
|
|
|
|
forum solutionis begynn å lære
|
|
miejsce uwolnienia od zobowiązania
|
|
|
|
forum soluti contractus begynn å lære
|
|
miejsce uwolnienia od kontraktu
|
|
|
|
forum hereditatis begynn å lære
|
|
|
|
|
|
forum liberum begynn å lære
|
|
sąd, który można wybrać (prawo targowe)
|
|
|
|
loca forensia begynn å lære
|
|
miejsce gdzie są rynki, miejsce sprawowania sądu (równoważne z kompetencją sądu)
|
|
|
|
census fori begynn å lære
|
|
opłata targowa/ wykaz sądów
|
|
|
|
privilegium fori begynn å lære
|
|
przywilej sądowy dla poszczególnych stanów (np. sądy kościelne dla duchownych)
|
|
|
|
praescriptio fori begynn å lære
|
|
zarzut niewłaściwości sądu (sąd nie jest kompetentny do orzekania w danej sprawie)
|
|
|
|
perpetuatio fori begynn å lære
|
|
sąd właściwy do rozpoznawania danej sprawy pozostaje właściwy aż do ukończenia postępowania
|
|
|
|
actor sequitur forum rei begynn å lære
|
|
"powód idzie na sąd pozwanego" tzn. powód składa powództwo w sądzie właściwym dla miejsca zamieszkania pozwanego
|
|
|
|
formula processus begynn å lære
|
|
|
|
|
|
Ecclesia vivit lege Romana begynn å lære
|
|
kościół żyje (posługuje się) prawem rzymskim
|
|
|
|
causae spirituales begynn å lære
|
|
|
|
|
|
causae saeculares begynn å lære
|
|
|
|
|
