spørsmålet  |
svaret |
Co naruszyło równowagę sił? begynn å lære
|
|
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
koniec XIXw., gdy europejskie mocarstwa zaczęły przygotowywać się do wojny
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
sojusz: Niemcy, Austro-węgry, Włoch (1882r.); po odstąpieniu Włoch nazwano je blokiem PAŃSTW CENTRALNYCH
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
Francja, Anglia, Rosja (1907r.), także ententa
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
Austria wystosowuje 48-godzinne ultimatum (miało ono spowodować utratę niezależności przez Serbię. Serbia przystała na 5 z 6 punktów.
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
Austro-Węgry wypowiadają Serbii wojnę.
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
plan Niemców, żeby pokonać Francję w ciągu sześciu tyg., a potem przerzucić główne siły na wschód i rozgromić Rosję.
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
09.1914r. (bitwa ta pokrzyżowała niemieckie plany) - Niemcy znaleźli się nad rzeką Marną. Po kilkudniowej bitwie musieli się jednak wycofać. Ocalenie miasta było nieoczekiwane, stąd nazwa. W rzeczywistości obrońcom pomogły zamieszanie i brak łączności wśród oddziałów niemieckich. Istotne było także wsparcie Rosjan, którzy osiągnęli bojową gotowość szybciej, niż spodziewali się tego Niemcy.
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
wojna prowadzona przez obie strony z umocnionych pozycji takich jak okopy i bunkry
|
|
|
Dlaczego linia frontu zachodniego nie przesuwała się do roku 1918? begynn å lære
|
|
Przyczyny: wyrównane siły przeciwników i środki techniczne
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
moździerze, ciężkie działa, granaty, gazy trujące, czołgi, samoloty zwiadowcze, balony obserwacyjne
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
Włochy wypowiedziały wojnę Austro-Węgrom
|
|
|
Niemcy postanawiają zdobyć francuską twierdzę Verdun(front zachodni); "piekło Verdun" begynn å lære
|
|
02.1916. (ok. 10 msc) Niemcom zależało nie tyle na fortecy, co na jak największym wykrwawieniu przeciwnika). Niemcom nie udało się zdobyć Verdun. Osłabili Francuzów, ale sami również ucierpieli.
|
|
|
Walka nad Sommą(front zachodni) begynn å lære
|
|
06.1916 - Anglicy (wspierani przez Francuzów) rozpoczęli wielką ofensywę nad Sommą. Bitwa pozostałą nierozstrzygnięta.
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
06.1916 - A. Brusiłow zaatakował oddziały austro-węgierskie na Ukrainie. Niemcy musieli przerzucić siły na wschód; osłabili je na wschodzie. Zakończyła się niepowodzeniem Rosjan, odciążyła Anglików i Francuzów, a Niemcom umożliwiła sukces na froncie zachodnim.
|
|
|
Dlaczego wojna "światowa"? begynn å lære
|
|
Gdyż europejski konflikt stał się wojną światową.
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
Niemieckie dowództwo rozpoczyna nieograniczoną wojnę podwodną, która polegała na zatapianiu wszystkich statków zmierzających do portów ententy. Sądzili, że pozbawiona żywności i surowców WB skapituluje. Mylili się.
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
m.in. ustanowienie Dumy. Wówczas zaczęły powstawać pierwsze legalne partie polityczne
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
strajk w Piotrogrodzie, który zapoczątkował rewolucję lutową. Robotnicy żądali poprawy życia. Car wysłał wojsko, jednak żołnierze stanęli po stronie demonstrantów.
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
Moskwa i Piotrogród w rękach rewolucjonistów.
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
Mikołaj II abdykował, a Rosja stała się republiką
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
cz. mieszkańców Rosji była posłuszna Rządowi Tymczasowemu, a część - radom.
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
fanatyczni marksiści, dążący do światowej rewolucji i budowy bezklasowego społeczeństwa komunistycznego. Chcieli zakończenia wojny.
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
pozbawiony skrupułów przywódca. Na wieść o wybuchu rewolucji lutowej uznał, że nadszedł czas sięgnięcia po władzę. Postanowił jak najszybciej przedostać się do Rosji, w czym pomogły mu wojska niemieckie, które liczyły, że Lenin obali RT, a Rosja zostanie wyeliminowana z wojny.
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
|
|
|
6/7.11 (w Rosji: 24/25.10) 1917r. begynn å lære
|
|
rewolucja październikowa. Czerwona Gwardia zajęła Pałac Zimowy i aresztowała ministrów. RT przestał istnieć; władzę w Piotrogrodzie przejęli bolszewicy. Choć rewolucja w Piotrogrodzie skończyła się 8.11 to wkrótce ogarnęła resztę Rosji.
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
wierne bolszewikom grupy żołnierzy oraz uzbrojeni robotnicy
|
|
|
nowy rząd Lenina złożony z bolszewików begynn å lære
|
|
Rada Komisarzy Ludowych; Rosja przekształciła się w Rosję Radziecką, nazywaną też Republiką Rad lud Krajem Rad
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
03.1918; Rosja Radziecka podpisuje pokój brzeski z państwami centralnymi. Na jego mocy zrzekła się ziem utraconych w czasie wojny.
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
bolszewicy niszczą wszystkie partie poza własną, nazywaną odtąd komunistyczną.
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
stworzona w 1918r., by pokonać wszystkich nieprzyjaciół bolszewików.
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
wprowadzony w 1918r. (trwał do 1922r. W tym czasie wymordowano ok. 200tys. "wrogów ludu") przez bolszewików. Kierowała nim policja polityczna o nazwie: Wszechrosyjska Nadzwyczajna Komisja do Walki z Kontrrewolucją i Sabotażem, zwana potocznie Czeka. Czekiści dokonywali masowych egzekucji, utworzyli też obozy koncentracyjne oraz łagry (tj. obozy pracy przymusowej.
|
|
|
rozstrzelanie Mikołaja II z rodziną begynn å lære
|
|
07.1918, odbyło się to na rozkaz Lenina. Gdy sam Lenin został ranny w zamachu, w odwecie stracono 500 zakładników.
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
US wypowiadają Niemcom wojnę (zirytowane podtapianiem statków handlowych)
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
przeciwnicy państw centralnych
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
nowy rząd Niemiec podpisuje rozejm z aliantami (na warunkach podyktowanych przez Francję). I wojna dobiegła końca.
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
Czechosłowacja ogłasza niepodległość (osłabienie A-W)
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
Węgry ogłaszają niepodległość
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
1.12.1918r. (Serbowie, Chorwaci, Słoweńcy)
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
Austria zostaje ogłoszona republiką. Monarchia austro-węgierska przestaje istnieć.
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
prawo każdego narodu do decydowania o swoim politycznym losie - np. do posiadania własnego państwa
|
|
|
paryska konferencja pokojowa begynn å lære
|
|
1919; duży wpływ wywarło orędzie prezydenta Wilsona. Decydujący głos miały: US, Anglia i Francja
|
|
|
traktat wersalski - "dyktat wersalski" begynn å lære
|
|
dokument podpisany w 1919 w Wersalu z Niemcami
|
|
|
akt 5 listopada; manifest dwóch cesarzy begynn å lære
|
|
dokument niejasno zapowiadał utworzenie Polski na zdobytych ziemiach zaboru rosyjskiego; akt spowodował powrót sprawy polskiej na arenę międzynarodową
|
|
|
Armia Polska we Francji; błękitna armia begynn å lære
|
|
06.1917; znakomicie wyszkolona i uzbrojona. Dowódca: Józef Haller. Polityczne zwierzchnictwo nad nią objął Komitet Narodowy Polski z siedzibą w Paryżu, który Utworzono z inicjatywy Romana Dmowskiego.
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
09.1917, miała ona odciągnąć Polaków od ententy
|
|
|
