spørsmålet  |
svaret |
|
begynn å lære
|
|
kontroluje działanie wszystkich narządów
|
|
|
jakie zdolności posiada układ nerwowy? begynn å lære
|
|
odbierania, integrowania i przekazywania do unerwianych narządów informacji pochodzących ze środowiska zewnętrznego i wewnętrznego
|
|
|
potencjał czynnościowy - co to? begynn å lære
|
|
miejscowa zmiana potencjału błony polegająca na depolaryzacji, następnie jej repolaryzacji i hiperpolaryzacji
|
|
|
co jest warunkiem powstania impulsu nerwowego w neuronie? begynn å lære
|
|
częściowe zdepolaryzowanie błony neuronu (depolaryzacja progowa), które prowadzi do powstania potencjału czynnościowego o maksymalnej, bez względu na wielkość bodźca, amplitudzie
|
|
|
w jaki sposób przewodzone są potencjały czynnościowe w neuronach? begynn å lære
|
|
|
|
|
od czego zależy szybkość przewodzenia potencjałów czynnościowych? begynn å lære
|
|
od grubości włókien i obecności osłonek mielinowych
|
|
|
na jakiej drodze przenoszone są potencjały czynnościowe na kolejne neurony lub unerwiane narządy? begynn å lære
|
|
|
|
|
jakimi neuronami przewodzone są informacje do centralnego układu nerwowego (rdzeń kręgowy i mózg)? begynn å lære
|
|
|
|
|
jakimi neuronami przewodzone są informacje z centralnego układu nerwowego do unerwianych narządów? begynn å lære
|
|
|
|
|
jak przebiegają włókna neuronów czuciowych i ruchowych? begynn å lære
|
|
najczęsciej łącznie, tworząc parzyste nerwy mózgowe i rdzeniowe, budujące część obwodową układu nerwowego
|
|
|
jak nazywamy centralną część komórki nerwowej? begynn å lære
|
|
|
|
|
jakie wypustki odchodzą od ciała komórki neuronu? begynn å lære
|
|
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
dendryty są rozgałęzionymi, grubymi wypustkami komórki, które zbierają informacje i przekazują impulsy nerwowe do ciała komórki
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
Akson jest pojedynczym włóknem, które przenosi impulsy nerwowe od ciała komórki do innego neuronu, mięśnia lub gruczołu.
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
|
|
|
jakie komórki wytwarzają osłonkę mielinową? begynn å lære
|
|
|
|
|
jak nazywa się włókna pokryte osłonką mielinową? begynn å lære
|
|
|
|
|
jak nazywa się włókna niepokryte osłonką mielinową? begynn å lære
|
|
|
|
|
jaka jest funkcja osłonki mielinowej? begynn å lære
|
|
przyspiesza prędkość transmisji impulsu nerwowego, izoluje go, chroni przed urazami oraz wspomaga jego regenerację, jeśli ulegnie on uszkodzeniu
|
|
|
przewężenia Raniviera - co to? begynn å lære
|
|
są to miejsca we włóknach (występujące co 1mm) pozbawione osłonki mielinowej
|
|
|
jaka jest funkcja przewężeń Raniviera? begynn å lære
|
|
dzięki nim budowie impuls nerwowy rozchodzi się w sposób skokowy od jednego przewężenia do następnego, a prędkość przenoszenia impulsu jest szybsza niż we włóknach bezrdzennych
|
|
|
gdzie najczęściej powstają potencjały czynnościowe? begynn å lære
|
|
|
|
|
czym charakteryzuje się wzgórek aksonu? begynn å lære
|
|
kanały sodowe są tam rozmieszczone z największą gęstością
|
|
|
jakie struktury zbierają informacje o zmianach zachodzących w środowisku zewnętrznym i wewnętrznym? begynn å lære
|
|
receptory czuciowe (swoiste struktury lub wyspecjalizowane komórki)
|
|
|
receptory czuciowe - podział ze względu na miejsce bodźca begynn å lære
|
|
eksternreceptory, interoreceptory
|
|
|
eksteroreceptory - co to? begynn å lære
|
|
receptory zewnętrzne (na powierzchni ciała)
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
receptory wewnętrzne (odbierają bodźce pochodzące z organizmu)
|
|
|
receptory czuciowe - podział ze względu na typ bodźca begynn å lære
|
|
mechanoreceptory, termoreceptory, nocyreceptory, chemoreceptory, receptory elektromagnetyczne
|
|
|
mechanoreceptory - typ bodźca begynn å lære
|
|
|
|
|
termoreceptory - typ bodźca begynn å lære
|
|
|
|
|
nocyreceptory - typ bodźca begynn å lære
|
|
receptory uszkodzeniowe - ból
|
|
|
chemoreceptory - typ bodźca begynn å lære
|
|
zmiana czynników chemicznych
|
|
|
jak powstaje impuls nerwowy w receptorze? begynn å lære
|
|
rReceptory przetwarzają energię działających na nie bodźców w energię swoistych sygnałów
|
|
|
co dzieje się z zakodowaną w impulsach nerwowych informacją czuciową? begynn å lære
|
|
jest przekazywana ośrodkowemu układowi nerwowemu, po jej odpowiednim przetworzeniu przekazywana jest odpowiednim narządom wykonawczym – efektorom (np. mięśnie, gruczoły) doprowadzając do wystąpienia właściwych reakcji
|
|
|
jakie komórki tworzą kanały komunikacyjne między receptorami a efektorami? begynn å lære
|
|
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
podstawowa jednostka strukturalna, czynnościowa i troficzna układu nerwowego wszystkich zwierząt wielokomórkowych, wyspecjalizowana morfologicznie i fizjologicznie do przekazywania i integracji otrzymywanej informacji
|
|
|
z czego składa się neuron? begynn å lære
|
|
z ciała komórki, dendrytów i aksonu
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
elementy wejścia neuronu, ich zakończenia, zwane receptorami, są predysponowane do generowania impulsów
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
główna droga przewodzenia informacji między komórkami nerwowymi i (lub) komunikowania się z komórkami (tkankami) efektorowymi
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
miejsce maksymalnego zbliżenia (styku) i czynnościowego kontaktu zakończenia aksonu jednej komórki nerwowej z błoną komórkową neuronów następnych lub z błoną komórek narządu wykonawczego (mięśnia czy gruczołu)
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
nerwowo-nerwowe, nerwowo-mięśniowe, nerwowo-gruczołowe
|
|
|
w jaki sposób synapsa przenosi informację? begynn å lære
|
|
poprzez wydzielanie na zakończeniu aksonu substancji chemicznych zwanych miediatorami (np. acetylocholina)
|
|
|
jakie części można wyróżnić w synapsie? begynn å lære
|
|
część presynaptyczną (przedsynaptyczną), szczelinę synaptyczną, część postsynaptyczną (zasynaptyczną)
|
|
|
część presynaptyczna (przedsynaptyczna) - co to? begynn å lære
|
|
zakończenie aksonu doprowadzające impulsy, mające zwykle kształt kolbki, pokrytej błoną presynaptyczną; w kolbce znajdują się mitochondria i drobne pęcherzyki synaptyczne magazynujące mediatory synaptyczne (przekaźniki, transmitery, neuroprzekaźniki)
|
|
|
szczelina synaptyczna - co to? begynn å lære
|
|
przestrzeń, w której znajdują się wolne jony Ca+², a także różne enzymy
|
|
|
część postsynaptyczna (zasynaptyczna) - co to? begynn å lære
|
|
część błony komórki odbiorczej (nerwowej, mięśniowej, gruczołowej) leżąca naprzeciw presynaptycznego zakończenia aksonu (błona subsynaptyczna), znajdują się tam kanały jonowe oraz swoiste, chemiczne struktury białkowe - błonowe receptory molekularne
|
|
|
co się dzieje, gdy impuls nerwowy osiągnie zakończenie presynaptyczne? begynn å lære
|
|
uwalnia on z pęcherzyków, przy udziale wnikających ze szczeliny wolnych jonów Ca+2, cząsteczki mediatora, które przez otwory w błonie presynaptycznej dostają się do szczeliny synaptycznej i reagując z receptorami błony subsynaptycznej
|
|
|
co się dzieje po reakcji mediatora z receptorami błony subsynaptycznej? begynn å lære
|
|
mediator wywołuje w niej zmiany przepuszczalności jonowej i zamiany potencjału spoczynkowego
|
|
|
do czego prowadzi zmiana potencjału spoczynkowego błony subsynaptycznej pod wpływem mediatora? begynn å lære
|
|
do powstania potencjałów postsynaptycznych
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
neuroprzekaźnik, neurotransmiter, neuromediator
|
|
|
jakie potencjały elektryczne wykazuje błona aksonu? begynn å lære
|
|
zewnętrzna powierzchnia: potencjał elektryczny dodatni; wewnętrzna powierzchnia: potencjał elektryczny ujemny
|
|
|
co można powiedzieć o błonie aksonu? begynn å lære
|
|
|
|
|
potencjał spoczynkowy - charakterystyka begynn å lære
|
|
jest zawsze ujemny, a jego wielkość wewnątrz aksonu wynosi kilkadziesiąt miliwoltów
|
|
|
pompa sodowo-potasowa - co to? begynn å lære
|
|
układ wymieniający jony sodowe i potasowe wbrew gradientowi stężeń
|
|
|
pompa sodowo-potasowa - jak działa? begynn å lære
|
|
jony Na+ przenosi na zewnątrz komórki, a jony K+ do wnętrza komórki
|
|
|
po co jest pompa sodowo-potasowa? begynn å lære
|
|
przyczyniając się do utrzymania istniejącej różnicy stężeń jonów Na+ i K+ po obu stronach błony pośredniczy w utrzymaniu stałego spoczynkowego potencjału błonowego
|
|
|
dzięki czemu utrzymuje się stały potencjał spoczynkowy? begynn å lære
|
|
różnicy stężeń jonów Na+ i K+; selektywnej przepuszczalności błony dla jonów Na+ i K+; czynnemu transportowi jonów Na+ i K+ przez błonę przeciwnie do gradientu stężeń
|
|
|
czym jest potencjał czynnościowy? begynn å lære
|
|
okresowe zmiany potencjału spoczynkowego powstające podczas odbieranie, integrowania i przekazywania przez komórki nerwowe informacji
|
|
|
rodzaje zmiany potencjału błonowego begynn å lære
|
|
depolaryzacja, hiperpolaryzacja
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
potencjał może się zmniejszać, stając się w komórce mniej ujemny niż potencjał spoczynkowy; depolaryzacja wywołuje powstawanie stanu pobudzenia; trwa krótko a spoczynkowy potencjał błonowy wraca do poziomu wyjściowego wskutek repolaryzacji
|
|
|
hiperpolaryzacja - co to? begynn å lære
|
|
potencjał może się zwiększać, stając się jeszcze bardziej ujemny; hiperpolaryzacja wywołuje powstawanie stanu hamowania
|
|
|
rodzaje generowanych w komórkach potencjałów begynn å lære
|
|
potencjały stopniowe (podprogowe, lokalne), potencjały czynnościowe
|
|
|
refrakcja bezwzględna - co to? begynn å lære
|
|
okres po wyzwoleniu potencjału czynnościowego, w trakcie którego nie może powstać kolejny potencjał czynnościowy, ponieważ błona neutronu traci przejściowo swoją pobudliwość
|
|
|
refrakcja względna - co to? begynn å lære
|
|
okres, w którym pobudliwość błony komórkowej stopniowo wraca, ale wywołane pobudzenia w tym okresie wymaga bodźca nadprogowego; odpowiada końcowemu okresowi repolaryzacji, następuje po przekroczeniu przez repolaryzację poziomu potencjału progowego
|
|
|
fala repolaryzacji - kierunek przemieszczania się begynn å lære
|
|
od dendrytu do końca aksonu (dendryt -> ciało komórki -> akson)
|
|
|
Co dzieje się z jonami w trakcie depolaryzacji? begynn å lære
|
|
jony K+ przesuwają się na zewnątrz, a jony Na+ do wnętrza komórki
|
|
|
lokalna depolaryzacja podprogowa - wartości begynn å lære
|
|
|
|
|
szczerząca się depolaryzacja czynnościowa - wartości begynn å lære
|
|
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
|
|
|
hiperpolaryzacja - wartości begynn å lære
|
|
|
|
|
wartość potencjału zerowego begynn å lære
|
|
|
|
|
wartość potencjału progowego begynn å lære
|
|
|
|
|
wartość spoczynkowego potencjału błonowego begynn å lære
|
|
|
|
|
potencjały stopniowe (progowe, lokalne) - na jakie odległości przenoszą informacje? begynn å lære
|
|
są bardzo ważne w sygnalizacji na mniejsze odległości
|
|
|
potencjały stopniowe (podprogowe, lokalne) - przez jaki bodziec są wywoływane? begynn å lære
|
|
|
|
|
potencjały stopniowe (podprogowe, lokalne) - czym są? begynn å lære
|
|
są lokalnymi, ograniczonymi zmianami potencjału bonowego o charakterze depolaryzacyjnym lub hiperpolaryzacyjnym; wywołują powstawanie słabych, lokalnych prądów jonowych, które szerząc się zwiększają lub zmniejszają pobudliwość neuronu
|
|
|
do czego przyczyniają się potencjały stopniowe (podprogowe, lokalne)? begynn å lære
|
|
sumujące się potencjały stopniowane przyczyniają się do inicjacji potencjałów czynnościowych w obrębie początkowego odcinka aksonu, odgrywają więc role w przekazywaniu informacji przez komórki nerwowe
|
|
|
potencjały stopniowe (podprogowe, lokalne) - amplituda begynn å lære
|
|
może być różna zależnie od siły działającego bodźca
|
|
|
potencjały czynnościowe - inna nazwa begynn å lære
|
|
|
|
|
potencjały czynnościowe - na jakie odległości przenoszą informacje? begynn å lære
|
|
są sygnałami przenoszącymi informacje na znaczne odległości; za ich pośrednictwem przenoszona jest informacja wzdłuż aksonu lub z komórki nerwowej na inne komórki
|
|
|
potencjały czynnościowe - jak powstają? begynn å lære
|
|
powstają w błonie aksonów pod wpływem działania bodźców progowych i wyższych, w wyniku nagłych, krótkotrwałych, odwracalnych zmian potencjału spoczynkowego
|
|
|
potencjały czynnościowe - amplituda begynn å lære
|
|
wszystkie bodźce osiągające wartość progową lub przewyższające ją wywołują powstawanie potencjału czynnościowego o stałej wielkości, czyli amplitudzie
|
|
|
potencjał czynnościowy - powstawanie begynn å lære
|
|
potencjał czynnościowy jest wynikiem dyfuzji jonów Na+ i K+ zgodnie z gradientem ich stężeń i powstaje na skutek nagłych zmian w przepuszczalności błony aksonu dla tych jonów po zadziałaniu skutecznego bodźca
|
|
|
|
begynn å lære
|
|
substancja blokująca odczuwanie bólu; jej działanie jest odwracalne; jest używana do znieczuleń stomatologicznych
|
|
|
tetrodotoksyna (TTX) - co to? begynn å lære
|
|
substancja kumulująca się w rozdymce (fugu), pobierana z pokarmem i odkładana we wnętrznościach i ikrze; powoduje uduszenie przez porażenie nerwów przy zachowaniu pełnej świadomości; ma działanie nieodwracalne
|
|
|
jak działa tetrodotoksyna (TTX)? begynn å lære
|
|
blokuje przewodzenie impulsu przez blokowanie kanałów sodowych
|
|
|
