Terminy

 0    41 fiche    mayaa
laste ned mp3 Skriv ut spille sjekk deg selv
 
spørsmålet język polski svaret język polski
Hylozoizm
begynn å lære
gr. hyle - materia, dzoon - życie Pogląd głoszący, że wszelka materia jest obdarzona życiem. Tales z Miletu
Arche
begynn å lære
Prapoczątek, prazasada wszystkiego, pramateria, z której rozwinęła się cała przyroda.
Apeiron
begynn å lære
Coś, co istnieje wiecznie, nie ma granic, jest ilościowo i jakościowo nieokreślone, jako coś, z czego powstało wszystko, co istnieje.
Metempsychoza
begynn å lære
Inaczej reinkarnacja, wędrówka duszy przez łańcuch kolejnych wcieleń, odradzanie się duszy człowieka w innym ciele.
Dualizm
begynn å lære
Pogląd oparty na przekonaniu, że rzyczywistość składa się z dwóch niesprowadzalnych do siebie czynników (wykluczających się bądź uzupełniających). Rozróżnia się: dualizm metafizyczny uznający istnienie materii i ducha oraz dualizm antropologiczny rozróżniający ciało i duszę.
Wariabilizm
begynn å lære
Przekonanie o tym, że w świecie panuje nieustanna zmienność zjawisk. Heraklit
Logos
begynn å lære
Powszechne prawo rządzące wszelkimi zjawiskami przyrody, bezosobowy rozum kosmiczny odpowiedzialny za ład świata. Pojęcie wprowadzone przez Heraklita.
Agnostycyzm
begynn å lære
Stanowisko filozoficzne, w którym głosi się, że niemożliwe jest częściowe lub całkowite poznanie rzeczywistości, wykraczające poza dostępne zmysłom zjawiska.
Byt
begynn å lære
Podstawowe pojęcie ontologii na oznaczenie wszystkiego tego, co jest, co istnieje w jakikolwiek sposób.
Fenomenalizm
begynn å lære
Pogląd filozoficzny głoszący iż bezpośrednio dostępne są ludziom tylko układy doznań zmysłowych i emocjonalnych (nazywane fenomenami) i nie istnieje możliwość bezpośredniego poznania bytów "samych w sobie".
Erystyka
begynn å lære
Sztuka prowadzenia sporów w taki sposób, aby skutecznie obalić argumenty przeciwnika lub przekonać go do swojej tezy.
Relatywizm
begynn å lære
Pogląd, w którym uznaje się, że poznanie oraz wartości mają charakter względny, zależny od subiektywnych ocen.
Sensualizm
begynn å lære
Pogląd zakładający, że źródłem wiedzy ludzkiej są wrażenia dostarczane umysłowi za pośrednictwem zmysłów.
Daimonion
begynn å lære
Głos wewnętrzny powstrzymujący człowieka przed czynieniem zła; sumienie.
Metoda elenktyczna
begynn å lære
Metoda prowadzenia dyskusji, polegająca na zbijaniu kolejnych argumentów przeciwnika i wykazywaniu absurdalności jego tez.
Maieutyka
begynn å lære
Metoda prowadzenia dialogu polegająca na takim zadawaniu pytań, aby pomóc dotrzeć do prawdy tym, w których drzemie ona w nieuświadomiony sposób.
Kosmopolityzm
begynn å lære
Traktowanie całego świata jako ojczyzny; postawa, w której człowiek uważa się za obywatela całego świata.
Hedonizm
begynn å lære
Doktryna filozoficzna i postawa etyczna uznająca, że najważniejszym dobrem i celem ludzkich dążeń jest przyjemność.
Idee
begynn å lære
Samodzielne byty niezłożone, niezmienne, wieczne, doskonałe i duchowe, będące prawzorami zmiennych rzeczy materialnych, które poznaje się rozumowo.
Anamneza
begynn å lære
Przypomnienie sobie przez duszę idei, które oglądała przed połączeniem z ciałem człowieka.
Dialektyka
begynn å lære
Sztuka prowadzenia dyskusji, metoda dochodzenia do prawdy przez ujawnianie i przezwyciężanie sprzeczności w rozumowaniu przeciwnika.
Cnota
begynn å lære
Pierwotnie "dzielność", "odwaga" wojownika. W sensie etycznym - zespół cech uznawanych za najwyższe dobro człowieka.
Utopia
begynn å lære
gr. ou - nie, topos - miejsce Wizja państwa idealnego ze względu na ustrój polityczny, gospodarczy i społeczny, w rzeczywistości jednak nieistniejącego i niemożliwego do zrealizowania.
Kalokagatia
begynn å lære
gr. kalos - piękny, agathos - dobry Ideał człowieka, w którym w harmonijny sposób łączą się cielesne piękno oraz etyczna dobroć i cnota.
Mimesis
begynn å lære
gr. mimesis - naśladownictwo KAtegoria estetyczna oznaczająca naśladowanie w sztuce natury, a więc zarówno rzeczywistości, życia, jak też ludzkich emocji i czynności.
Demiurg
begynn å lære
gr. demiurgos - artysta, twórca Pierwotnie rzemieślnik lub twórca. U Platona - boski budowniczy świata.
Przedstawienie kataleptyczne
begynn å lære
U stoików wrażenie, które otrzymało przyzwolenie logosu.
Teoria wiecznego powrotu
begynn å lære
U bstoików: wszystko powstaje z ognia jako pramaterii, pramateria przyjmuje różne postaci, a następnie w "pożarze świata" stapia się w jedno.
Apatheia
begynn å lære
gr. beznamiętność, stoicki spokój
Egalitaryzm
begynn å lære
U stoików: cnota (arete) jest możliwa dla osiągnięcia dla wszystkich ludzi
Gradualizm
begynn å lære
U Filona: pogląd głoszący, że trzeba wyprowadzać stopni pośrednie między opozycjami.
Autarkia
begynn å lære
samowystarczalność, poleganie na samym sobie
Ataraksja
begynn å lære
Niewzruszoność, równowaga ducha, ideał spokoju wewnętrznego człowieka
Paralelizm psychofizyczny
begynn å lære
U Spinozy: pogląd głoszący, że umysł i ciało nie oddziałowują na siebie, bo są równoległe
Prawo ciągłości
begynn å lære
U Leibniza: w świecie panuje ciągłość, każde zjawisko jest przejściem między innymi zjawiskami
Teodycea
begynn å lære
U Leibniza: gr. teos-Bóg, dike-sprawiedliwośc, oczyszczenie Boga z odpowiedzialności za istnienie zła
Empiryzm genetyczny
begynn å lære
Locke: pogląd głoszący, że umysł na początku jest pozbawiony wszelkich pojęć (tabula rasa), pojecia powstają w wyniku doświadczeń.
Reprezentacjonizm
begynn å lære
Locke: pogląd głoszący, że dane nam są tylko reprezentacje przedmiotów, nie one same
Supranaturalizm
begynn å lære
Augustyn: koncepcja głosząca istnienei rzeczywistości nadpryrodzonej, różnej od przyrodzonej, ale wywierającej na nią decydujący wpływ
Egzemplaryzm
begynn å lære
Augustyn: wszystkie byty stworzone są obrazami wzorcowych idei boskich
Iluminacja
begynn å lære
Augustyn: akt dokonujący się dzięki łasce Bożej, w którym dochodzi do spotęgowania myśli i poznania prawd wiecznych

Du må logge inn for å legge inn en kommentar.