biologia definicje 10

 0    96 fiche    Kaaamilkaaaaa
laste ned mp3 Skriv ut spille sjekk deg selv
 
spørsmålet język polski svaret język polski
keratyna
begynn å lære
białko nierozpuszczalne w wodzie, występujace w komórkach naskórka kręgowców oraz wytworach skóry: paznokciach, pazurach, piórach, włosach i rogach.
keton
begynn å lære
zwiazek organiczny zawierajacy grupę karbonylowa zwiazana z dwoma atomami węgla.
kielich
begynn å lære
zespół wszystkich działek kwiatu.
kiełkowanie
begynn å lære
wznowienie wzrostu i zapoczatkowanie rozwoju zarodka w nasieniu.
kierunkowe ciałko, c. biegunowe
begynn å lære
mała haploidalna (n) komórka powstajaca podczas oogenezy, nie rozwija się w komórkę jajowa.
kilodżul
begynn å lære
tysiac dżuli
kilokaloria
begynn å lære
ilość ciepła potrzebna do podniesienia temperatury kilograma wody o 1'C.
kilopar zasad, kpz
begynn å lære
jednostka długości w czasteczce dwuniciowego kwasu nukleinowego równa 1000 par zasad.
kilozasada, kz
begynn å lære
jednostkamdługości w czasteczce jednoniciowego kwasu nukleinowego równa 1000 zasad.
kinaza tyrozynowa
begynn å lære
enzym powodujacy fosforylację aminokwasu tyrozyny w czasteczkach białek.
kinazy
begynn å lære
enzymy katalizujace przeniesienie grup fosforanowych z ATP na czasteczki akceptora.
kinazy białkowe
begynn å lære
grupa enzymów, które przez fosforylację (dodanie grup fosforanowych) aktywuja lub inaktywuja inne białka.
kinazy zależne od cyklin, kzc
begynn å lære
kinazy białkowe uczestniczace w regulacji cyklu komórkowego.
kinetochor
begynn å lære
struktura przylegajaca do centromeru chromosomu, łacza się z nia mikrotubule kinetochorowe wrzeciona podziałowego.
kinetyczna energia
begynn å lære
energia ruchu
klad
begynn å lære
takson obejmujacy wspólnego przodka i wszystkie pochodzace od niego taksony, k. jest grupa monofiletyczna.
kladogram
begynn å lære
schemat (drzewo) ilustrujacy pokrewieństwo między taksonami według zasad kladystyki.
kladystyka, systematyka filogenetyczna
begynn å lære
kierunek w systematyce przyjmujacy za podstawę istnienie wspólnego przodka organizmów, każdy klad obejmuje wspólnego przodka i wszystkich jego potomków.
klinalna zmienność, klin
begynn å lære
rodzaj zmienności geograficznej polegajacej na stopniowej zmianie częstości fenotypów lub genotypów w kolejnych sasiednich odrębnych geograficznie populacjach danego gatunku. Z.k. jest wynikiem gradientu środowiskowego.
Klinefeltera zespół
begynn å lære
zespół chorobowy występujacy u mężczyzn o zestawie chromosomów płciowych XXY LUB XXXY.
kloaka
begynn å lære
wspólne ujście przewodu pokarmowego, moczowego i rozrodczego u niektórych zwierzat.
klon 1
begynn å lære
populacja komórek powstała z podziałów jednej komórki.
klon 2
begynn å lære
populacja identycznych genetycznie organizmów, które powstały w wyniku rozmnażania bezpłciowego jednego osobnika.
klonowanie
begynn å lære
metoda uzyskiwania klonów
klonowanie DNA, amplifikacja DNA
begynn å lære
powielanie wyselekcjonowanych sekwencji DNA umożliwiajace badanie ich struktury i funkcji.
kluczowy gatunek
begynn å lære
gatunek, którego obecność w ekosystemie w znacznym stopniu determinuje strukturę gatunkowa i funkcjonowanie ekosystemu.
klàcze
begynn å lære
podziemny ped majacy liście i paki boczne, często pełniacy rolę organu spichrzowego, slużacybtakże do rozmnażania wegetatywnego; k. wytwarzaja m.in. kosaćce.
kłębuszek nerkowy
begynn å lære
splot naczyń włosowatych przy proksymalnym końcu nefronu, otoczony torebka Bowmana.
knidocyty
begynn å lære
komórki parzydełkowe parzydełkowców.
Kocha postulaty
begynn å lære
zbiór zasad postępowania majacego na celu wykazanie, że dany patogen (drobnoustrój chorobotwórczy) jest przyczyna określonej choroby zakaźnej.
kod trójkowy
begynn å lære
sekwencja trzech nukleotydów, która tworzy kodony- jednostki informacji genetycznej w mRNA wyznaczajace kolejność aminokwasów w łańcuchu polipeptydowym.
kodominacja
begynn å lære
sytuacja, gdy oba allele danego locus ulegaja ekspresji w heterozygocie
kodon
begynn å lære
trójka (tryplet) nukleotydów w mRNA. 64 kodony tworza wspólnie uniwersalny kod genetyczny, za pomoca którego wyznaczaja miejsce aminokwasów w polipeptydzie oraz sygnalizuja rozpoczęcie i zakończenie jego syntezy.
kodon startowy, k. inicjacyjny
begynn å lære
kodon AUG sygnalizujacy rozpoczęcie translacji mRNA.
kodon stop, k. terminacyjny
begynn å lære
jeden z trzech kodonów w mRNA niekodujacych aminokwasów (UAA, UAG i UGA), lecz będacych sygnałem zakończenia translacji.
koenzym
begynn å lære
organiczny kofaktor enzymu, zwykle uczestniczy w reakcji chemicznej jako nośnik elektronów, protonów lub określonych grup chemicznych.
koenzym A
begynn å lære
organiczny kofaktor odpowiedzialny za przenoszenie grup chemicznych pochodzacych z kwasów organicznych.
koewolucja
begynn å lære
wspólna ewolucja dwóch lub większej liczby gatunków pozostajacych w ścisłej zależności ekologicznej.
kofaktor
begynn å lære
niebiałkowa substancja, której obecność jest niezbędna do katalitycznej aktywności enzymu; k. moga być nieorganiczne (zwykle jony metali) lub organiczne (koenzymy).
kohezja, spójność
begynn å lære
wzajemne przyleganie czasteczek.
kohorta
begynn å lære
grupa osobników w jednym wieku.
kolagen
begynn å lære
białko będace głównym składnikiem włókien w tkance łacznej.
kolchicyna
begynn å lære
zwiazek hamujacy podział komórek eukariotycznych przez wiazanie się z tubulina mikrotubul, będacych głównym składnikiem wrzeciona podziałowego.
kolenchyma, zwarcica
begynn å lære
żywa tkanka zbudowana z komórek o nierównomiernie zgrubiałych pierwotnych ściankach komórkowych, jest tkanka wzmacniajaca pędy roślin zielnych.
koleoptyl
begynn å lære
osłonka wierzchołka wzrostu pędu niektórych jednoliściennych.
kolonia
begynn å lære
grupa luźno zwiazanych komórek lub osobników tego samego gatunku.
komensalizm
begynn å lære
rodzaj symbiozy, w której jeden organizm korzysta z drugiego, nie przynoszac mu pożytku ani nie wyrzadzajac
komora 1
begynn å lære
jedna z kilku przestrzeni wypełnionych płynem mózgowo-rdzeniowym w mózgu.
komora 2
begynn å lære
jedna z komór serca, do której dostaje się krew z przedsionka.
komórka
begynn å lære
podstawowa strukturalna i funkcjonalna jednostka życia zbudowana z materii organicznej.
komórka dwubiegunowa, k. bipolarna
begynn å lære
rodzaj neuronu w siatkówce oka; odbiera sygnał od fotoreceptorów (komórek pręcikowych i czopkowych) i przekazuje komórce zwojowej.
komórka korka
begynn å lære
komórka budujaca korek, powstaje na zewnatrz miazgi korkotwórczej wskutek jej podziałów, dojrzałe k.k. sa martwe, a ich zadaniem jest ochrona przed utrata wody.
komórka lini płciowej
begynn å lære
komórka zwierzęca należaca do lini komórek, które po podziale mejotycznym stana się gametami.
komórka prezentujaca antygen
begynn å lære
komórka wiażaca i prezentujaca antygeny pochodzenia egzogennego oraz własne białka powierzchniowe. Komórkami tego typu sa komórki dendrytyczne, makrofagi, limfocyty B.
komórka towarzyszaca, k. przyrurkowa
begynn å lære
komórka łyka roślin okrytonasiennych współdziałajaca z członem rurki sitowej w transporcie cukrów.
komórka założycielska
begynn å lære
komórka dajaca poczatek lini komórek, np. komórkom lini płciowej u Caenorhabditis elegans.
komórka zwojowa
begynn å lære
rodzaj neuronu w siatkówce oka; otrzymuje impulsy od komórek dwubiegunowych.
komórki dendrytyczne
begynn å lære
grupa komórek obronnych występujacych w wielu tkankach, wychwytujacych przeciwciała i prezentujacych je limfocytom T.
komórki glejowe
begynn å lære
komórki tkanki nerwowej odżywiajace neurony, izolujace je od innych tkanek i pełniacych funkcję podporowa.
komórki płomykowe
begynn å lære
komórki wchodzace w skład układu osmoregulujacego płazińców i zawierajace rzęski.
komórki śluzowe
begynn å lære
jednokomórkowe gruczoły wydzielajace śluz.
komórkowa odporność
begynn å lære
rodzaj odporności nabytej (swoistej) uwarunkowana obecnościa limfocytów T.
kompensacyjny mechanizm, kompensacja dawki
begynn å lære
mechanizm wyrównujacy dawki genów położonych na chromosomach płci u organizmów o chromosomowej dterminacji płci. Aktywność genów sprzężonych z płcia jest dzięki niemu jednakowa lub bardzo zbliżona u osobników obu płci.
kompetycyjny inhibitor
begynn å lære
substancja wiażaca się z miejscem aktywnym enzymu, unieczynniajac go i powodujac zmniejszenie szybkości danej reakcji.
kompleks antygen-przeciwciało
begynn å lære
połaczenie czasteczki antygenu z przeciwciałem.
kompleks enzym-substrat
begynn å lære
czasowe połaczenie enzymu z substratem podczas katalizowanej reakcji.
komplementarny DNA
begynn å lære
DNA syntetyzowany przez odwrotna transkryptazę na matrycy RNA.
kondensacji reakcja
begynn å lære
reakcja, w której dwa monomery łacza się kowalencyjnie, w wyniku czego wydziela się czasteczka wody.
konidiofor
begynn å lære
wyspecjalizowana strzępka wytwarzajaca konidia (zarodniki konidialne).
konidium, zarodnik konidialny
begynn å lære
bezpłciowy zarodnik grzybów powstajacy na szczycie wyspecjalizowanej strzępki zwanej konidioforem.
koniugacja 1
begynn å lære
proces płciowy niektórych protistów polegajacy na wymianie materiału genetycznego między dwiema komórkami (orzęski) lub fuzji dwóch komórek (niektóre glony)
koniugacja 2
begynn å lære
połaczenie dwóch komórek bakteryjnych i jednokierunkowe przekazanie DNA z jednej bakterii do drugiej.
koniugacja mejotyczna, synapsis
begynn å lære
łaczenie się chromosomów homologicznych w pary podczas profazy I podziału mejotycznego.
konkurencja
begynn å lære
współzawodnictwo między dwoma osobnikami lub większa ich liczba w celu wykorzystania tych samych podstawowych zasobów, np. pokarmu, wody, światła słonecznego lub przestrzeni życiowej.
konkurencyjnego wypierania (wykluczania) zasada
begynn å lære
zasada głoszaca, że gatunki o identycznych wymaganiach życiowych nie moga zajmowac tej samej niszy ekologicznej; zwykle jeden z nich zdobywa przewagę i wypiera konkurenta.
konsumpcyjne przeludnienie
begynn å lære
nadmierne zużycie zasobów przez poszczególnych członków populacji ludzkiej, powodujace degradację środowiska naturalnego.
kontrolna grupa
begynn å lære
w doświadczeniu biologicznym grupa organizmów niepoddawana działaniu zmieniajacego się badanego czynnika; stanowi podstawę porównania i weryfikacji otrzymanych wyników.
kontrolowane kojarzenie
begynn å lære
kojarzenie osobników z różnych linii czystych i obserwowanie rozwoju potomstwa w warunkach laboratoryjnych.
konwergentny obwód, o. zbieżny
begynn å lære
szlak bodźców nerwowych, w którym neuron postsynaptyczny jest kontrolowany przez sygnały wysyłane przez dwa lub więcej neuronów presynaptycznych.
konwersja lizogenna
begynn å lære
zmiana właściwości bakterii spowodowana obecnościa profaga.
kopalne paliwo
begynn å lære
materiał palny występujacy obecnie w skorupie ziemskiej powstały ze szczatków organizmów żyjacych przed milionami lat, np. ropa naftowa, gaz ziemny, węgiel.
kora 1
begynn å lære
zewnętrzna część narzadu, np. nerki
kora 2
begynn å lære
zewnętrzna warstwa zdrewniałych łodyg i korzeni, obejmuje wszystkie tkanki położone na zewnatrz od miazgi łykodrzewnej.
kora mózgowa
begynn å lære
zewnętrzna warstwa mózgu zbudowana z istoty szarej, zawierajaca głównie ciała komórkowe neuronów.
kora nadnerczy
begynn å lære
zewnętrzna część nadnerczy; wydziela hormony steroidowe, tj. mineralokortykoidy i glukokortykoidy.
kora pierwotna
begynn å lære
tkanka między skóra a tkanka naczyniowa w łodygach i korzeniach wielu roślin zielnych.
korepresor
begynn å lære
zwiazek, który wiaże się z białkiem represorowym i przekształca je w postać aktywna, zdolna do zablokowania aktywności genu.
korkowica, peryderma
begynn å lære
wtórna tkanka okrywajaca zdrewniałych pędów i korzeni, złożona z komórek korka, miazgi korkotwórczej, miękiszu korkowego i pozostałości tkanek pierwotnych.
korona
begynn å lære
zespół płatków kwiatu.
kortyzol
begynn å lære
hormon steroidowy wydzielany przez korę nadnerczy, regulujacy długoterminowa reakcję organizmu na stres; stymuluje wytwarzanie w watrobie glukozy z innych substancji pokarmowych, co skutkuje wzrostem poziomu glukozy we krwi.
korzenie szkarpowe
begynn å lære
silne, grube korzenie wyrastajace poziomomz dolnych części pnia (płytko wrastajace w podłoże) i wypierajace niektóre drzewa tropikalne.
korzeń kurczliwy
begynn å lære
wyspecjalizowany korzeń, który kurczac się, wciaga podziemne organy (bulwy, cebule) w głab gleby.
korzeń oddechowy, pneumatofor
begynn å lære
korzeń wyrastajacy ponad powierzchnię wody na obszarach bagnistych, wyspecjalizowany w pobieraniu powietrza i dostarczaniu go korzeniom podwodnym.
korzeń zarodkowy, radykula
begynn å lære
zawiàzek korzenia w zarodku roślin nasiennych.
kosmek
begynn å lære
wielokomórkowa wypustka na powierzchni tkanki lub narzadu; np. palczaste wypustki błony śluzowej jelita cienkiego.
kosmopolityczny gatunek
begynn å lære
gatunek, którego zasięg obejmuje prawie cała kulę ziemska.

Du må logge inn for å legge inn en kommentar.